3.1 ใช้งานเป็นเครื่องคิดเลข (Using Python as a Calculator)
3.2 ลองเขียนสักสคริปต์นึง (First Steps Towards Programming)
ตัวอย่างจะใช้เครื่องหมาย # แทนคอมเมนต์
เช่น
# this is the first comment
SPAM = 1 # and this is the second comment
# ... and now a third!
STRING = "# This is not a comment."ในหมวดโต้ตอบ เราใช้แทนเครื่องคิดเลขได้เลย เช่น
>>> 2+2 4 >>> # This is a comment ... 2+2 4 >>> 2+2 # and a comment on the same line as code 4 >>> (50-5*6)/4 5 >>> # Integer division returns the floor: ... 7/3 2 >>> 7/-3 -3
กำหนดค่าให้ตัวแปรด้วย = ตามปกติ
>>> width = 20 >>> height = 5*9 >>> width * height 900
กำหนดทีละหลายตัวแปรพร้อมกันก็ได้
>>> x = y = z = 0 # Zero x, y and z >>> x 0 >>> y 0 >>> z 0
รองรับทศนิยมลอยด้วย โดยมีหลักว่า ถ้าต้นทางเป็นจำนวนเต็ม ผลจะเป็นจำนวนเต็มด้วย ถ้าต้นทางเป็นทศนิยมลอย ผลจะเป็นทศนิยมลอยด้วย (ถ้าผสมกันก็จะเป็นทศนิยมลอยเช่นกัน)
>>> 3 * 3.75 / 1.5 7.5 >>> 7 / 2 3 >>> 7.0 / 2 3.5
จำนวนเชิงซ้อนก็ได้ โดยตัวเลขจินตภาพจะต้องต่อท้ายด้วย "j" หรือ "J" โดยมีรูปแบบเป็น "(real+imagj)" หรือเขียนแบบฟังก์ชั่นว่า "complex(real, imag)"
>>> 1j * 1J (-1+0j) >>> 1j * complex(0,1) (-1+0j) >>> 3+1j*3 (3+3j) >>> (3+1j)*3 (9+3j) >>> (1+2j)/(1+1j) (1.5+0.5j)
ตัวเลขในจำนวนเชิงซ้อน จะถูกตีความเป็นทศนิยมลอยเสมอ และสามารถแยกตัวเลขจริงกับตัวเลขจินตภาพด้วยการเขียนในรูปแบบออปเจคต์คือ z.real และ z.imag
>>> a=1+0.5j >>> a.real 1.0 >>> a.imag 0.5
ไม่สามารถใช้ฟังก์ชั่นการแปลงตัวเลขปกติ คือ float(), int() และ long() กับจำนวนเชิงซ้อนได้
แต่สามารถใช้ฟังก์ชั่น abs(z) หาค่าสัมบูรณ์ และใช้ z.real หาค่าจำนวนจริงของ z ได้
>>> a=3.0+4.0j >>> float(a) Traceback (most recent call last): File "<stdin>", line 1, in ? TypeError: can't convert complex to float; use abs(z) >>> a.real 3.0 >>> a.imag 4.0 >>> abs(a) # sqrt(a.real**2 + a.imag**2) 5.0
พิเศษสำหรับหมวดโต้ตอบ ค่าที่ถูกพิมพ์ออกมาเป็นครั้งสุดท้าย จะถูกเก็บไว้ในตัวแปรพิเศษคือ _ เราอาจนำตัวแปรนี้ไปใช้ในการคำนวนค่าต่อ ๆ ไป
>>> tax = 12.5 / 100 >>> price = 100.50 >>> price * tax 12.5625 >>> price + _ 113.0625 >>> round(_, 2) 113.06
*** เนื่องจาก _ เป็นตัวแปรพิเศษดังกล่าว ดังนั้นเพื่อป้องกันความผิดพลาด จึงไม่ควรกำหนดค่าให้มัน ควรใช้เป็นตัวแปรเฉพาะตามวัตถุประสงค์ของไพธอนเท่านั้น
สามารถใช้งานสตริงก์ได้ทั้งอัญประกาศเดี่ยวและคู่ (Single & Double quote)
>>> 'spam eggs' 'spam eggs' >>> 'doesn\'t' "doesn't" >>> "doesn't" "doesn't" >>> '"Yes," he said.' '"Yes," he said.' >>> "\"Yes,\" he said." '"Yes," he said.' >>> '"Isn\'t," she said.' '"Isn\'t," she said.'
ใช้สตริงก์แบบหลายบรรทัด โดย...
\ (Backslash) ในการแยก เช่น>>> hello = "This is a rather long string containing\n\
... several lines of text just as you would do in C.\n\
... Note that whitespace at the beginning of the line is\
... significant."
>>> print hello
This is a rather long string containing
several lines of text just as you would do in C.
Note that whitespace at the beginning of the line is significant.r นำหน้าเครื่องหมายอัญประกาศ ซึ่งก็จะให้ผลแบบดิบ ๆ>>> hello = r"This is a rather long string containing\n\ ... several lines of text much as you would do in C." >>> print hello This is a rather long string containing\n\ several lines of text much as you would do in C.
""" หรือ ''' อันนี้ใช้ง่ายแบบธรรมชาติ>>> print """
... Usage: thingy [OPTIONS]
... -h Display this usage message
... -H hostname Hostname to connect to
... """
Usage: thingy [OPTIONS]
-h Display this usage message
-H hostname Hostname to connect toที่สำคัญคือ เริ่มต้นด้วยอัญประกาศแบบไหน ก็ต้องปิดท้ายด้วยอัญประกาศแบบนั้นเสมอ
ใช้ + ในการเชื่อมสตริงก์ และ * ในการเชื่อมแบบซ้ำ ๆ
>>> word = 'Help' + 'A' >>> word 'HelpA' >>> '<' + word*5 + '>' '<HelpAHelpAHelpAHelpAHelpA>'
ในหมวดโต้ตอบนี้ ช่องว่างระหว่างสตริงก์ถูกประมวลผลเป็นการเชื่อมสคริงก์ แต่ใช้ได้กับสคริงก์อย่างเดียว ฟังกืชั่นไม่เกี่ยว
>>> 'str' 'ing' # <- This is ok
'string'
>>> 'str'.strip() + 'ing' # <- This is ok
'string'
>>> 'str'.strip() 'ing' # <- This is invalid
File "<stdin>", line 1, in ?
'str'.strip() 'ing'
^
SyntaxError: invalid syntax
สตริงก์ทำตัวเป็น อาเรย์ของอักขระ ดังนั้นจึงสามารถอ้างถึงแบบอาเรย์ได้ โดยอ้างเป็นช่วงด้วย : (colon) ซึ่งไพธอนเรียกช่วงของสตริงก์นี้ว่าสไลซ์ (slice)
>>> word[4] 'A' >>> word[0:2] 'He' >>> word[2:4] 'lp'
ถ้าละเลย ไม่ใส่ค่าดัชนี ถ้าเป็นดัชนีข้างหน้า จะถูกตีความเป็นศูนย์ และตัวหลังจะถูกตีความเป็นความยาวสตริงก์
>>> word[:2] # The first two characters 'He' >>> word[2:] # Everything except the first two characters 'lpA'
สตริงก์ในไพธอนไม่เหมือนกับภาษาซี ไพธอนไม่สามารถเปลี่ยนค่าสคริงก์โดยอ้างจากดัชนีได้
>>> word[0] = 'x' Traceback (most recent call last): File "<stdin>", line 1, in ? TypeError: object doesn't support item assignment >>> word[:1] = 'Splat' Traceback (most recent call last): File "<stdin>", line 1, in ? TypeError: object doesn't support slice assignment
แต่ก็สร้างใหม่ได้ไม่ยาก
>>> 'x' + word[1:] 'xelpA' >>> 'Splat' + word[4] 'SplatA' >>> x = word[:] >>> x = 'Splat' + x[4] >>> x 'SplatA'
ลูกเล่นเล็กน้อย ให้ผลเป็น s เหมือนเดิม
>>> word[:2] + word[2:] 'HelpA' >>> word[:3] + word[3:] 'HelpA'
ดัชนีที่มีค่านอกช่วงที่มีจริง ไพธอนจะแสดงเป็นอักขระว่างให้ โดยไม่รายงานความผิดพลาด
>>> word[1:100] 'elpA' >>> word[10:] '' >>> word[2:1] ''
ดัชนีเป็นค่าลบ จะเป็นการนับจากขวามาซ้าย
>>> word[-1] # The last character 'A' >>> word[-2] # The last-but-one character 'p' >>> word[-2:] # The last two characters 'pA' >>> word[:-2] # Everything except the last two characters 'Hel'
ยกเว้น -0 มีค่าเท่ากับ 0 จึงนับจากซ้ายเป็นปกติ
>>> word[-0] # (since -0 equals 0) 'H'
ถ้าระบุดัชนีเป็นช่วง ไพธอนจะจัดการค่าที่ไม่เป็นจริงให้ทั้งหมด แต่ถ้าใช้ดัชนีตัวเดียว ถ้าค่าดัชนีไม่เป็นจริง ไพธอนจะแสดงค่าผิดพลาด
>>> word[-100:] 'HelpA' >>> word[-10] # error Traceback (most recent call last): File "<stdin>", line 1, in ? IndexError: string index out of range
เทคนิกการจำเรื่องช่วงดัชนีคือ ให้คิดว่าดัชนีเป็นค่าที่อยู่ระหว่างอักขระ ที่ซ้ายสุดเป็น 0 และขวาสุดเป็นขนาดสตริงก์
+---+---+---+---+---+ | H | e | l | p | A | +---+---+---+---+---+ 0 1 2 3 4 5 -5 -4 -3 -2 -1
สำหรับดัชนีที่เป็นค่าบวก ขนาดของสไลซ์คือผลต่างของค่าตัวเลขดัชนี เช่นขนาดของ word[1:3] คือ 2
เราหาขนาดของสตริงก์ด้วยฟังก์ชั่น len()
>>> s = 'supercalifragilisticexpialidocious' >>> len(s) 34
ดูเพิ่มเติม
เรื่อง
เริ่มใช้ในไพธอนรุ่น 2.0 ในการจัดการข้อมูลแบบยูนิโค๊ด (ดู http://www.unicode.org/)
ใช้งานเหมือนสตริงก์ปกติ เวลาเขียนใช้ u นำหน้าอัญประกาศ
>>> u'Hello World !' u'Hello World !'
ถ้าอักขระยูนิโค๊ดตัวไหนพิมพ์ยาก อาจใช้ \u (Python Unicode-Escape) นำหน้า
แสดงตัวอย่างเป็นอักขระเคาะวรรค (space) คือ \u0020
>>> u'Hello\u0020World !' u'Hello World !'
ในการใช้สตริงก์ดิบกับยูนิโค๊ด ใช้ ur นำหน้า และต้องใส่อักขระ \ สองตัว ไม่งั้นจะตีความเป็น Python Unicode-Escape ดูยุ่งยากเล็กน้อย แต่จะมีประโยชน์สำหรับการใช้งาน regular expresstion
>>> ur'Hello\u0020World !' u'Hello World !' >>> ur'Hello\\u0020World !' u'Hello\\\\u0020World !'
จริง ๆ แล้ว ไพธอนเก็บข้อมูลสตริงก์เป็นอักขระยูนิโค๊ดอยู่แล้ว (อาจเปลี่ยนแปลงในรุ่นหน้า คือรุ่น 3.0) ดังนั้นการใช้ฟังก์ชั่น str() กับอักขระยูนิโค๊ด จึงแสดงข้อผิดพลาด เว้นเสียแต่ว่าอักขระเหล่านั้นมีรหัส ASCII น้อยกว่า 127 คือเป็นภาษาอังกฤษธรรมดา
>>> u"abc" u'abc' >>> str(u"abc") 'abc' >>> u"äöü" u'\xe4\xf6\xfc' >>> str(u"äöü") Traceback (most recent call last): File "<stdin>", line 1, in ? UnicodeEncodeError: 'ascii' codec can't encode characters in position 0-2: ordinal not in range(128)
การแปลงการเข้ารหัสอักขระเป็นรหัสอักขระต่าง ๆ เราใช้ฟังก์ชั่น encode()
>>> u"äöü".encode('utf-8')
'\xc3\xa4\xc3\xb6\xc3\xbc'เป็นการแปลงสตริงก์ u"äöü" ไปเป้นสตริงก์แบบ utf-8
และใช้ฟังก์ชั่น unicode() ในการแปลงกลับ
>>> unicode('\xc3\xa4\xc3\xb6\xc3\xbc', 'utf-8')
u'\xe4\xf6\xfc'ข้อมูลลิสต์ถือเป็นข้อเด่นที่สุดข้อหนึ่งของไพธอน เป็นการเอาข้อมูลมาจัดให้อยู่ในกลุ่มเดียวกัน ภายใต้เครื่องหมายวงเล็บ [] โดยข้อมูลย่อยไม่จำเป็นต้องเป็นชนิดเดียวกัน
>>> a = ['spam', 'eggs', 100, 1234] >>> a ['spam', 'eggs', 100, 1234]
การใช้ดัชนีในการอ้างถึงข้อมูลย่อยภายใน ใช้งานคล้ายกับสตริงก์
>>> a[0] 'spam' >>> a[3] 1234 >>> a[-2] 100 >>> a[1:-1] ['eggs', 100] >>> a[:2] + ['bacon', 2*2] ['spam', 'eggs', 'bacon', 4] >>> 3*a[:3] + ['Boo!'] ['spam', 'eggs', 100, 'spam', 'eggs', 100, 'spam', 'eggs', 100, 'Boo!']
แต่ต่างจากสตริงก์ตรงที่ข้อมูลย่อยภายในสามารถเปลี่ยนแปลงค่าได้ โดยการอ้างจากดัชนี
>>> a ['spam', 'eggs', 100, 1234] >>> a[2] = a[2] + 23 >>> a ['spam', 'eggs', 123, 1234] >>> a[2] = 10 >>> a ['spam', 'eggs', 10, 1234]
กำหนดค่าเป็นช่วงสไลซ์ก็ได้
>>> # Replace some items: ... a[0:2] = [1, 12] >>> a [1, 12, 123, 1234] >>> # Remove some: ... a[0:2] = [] >>> a [123, 1234] >>> # Insert some: ... a[1:1] = ['bletch', 'xyzzy'] >>> a [123, 'bletch', 'xyzzy', 1234] >>> # Insert (a copy of) itself at the beginning ... a[:0] = a >>> a [123, 'bletch', 'xyzzy', 1234, 123, 'bletch', 'xyzzy', 1234] >>> # Clear the list: replace all items with an empty list ... a[:] = [] >>> a []
ใช้ฟังก์ชั่น len() ในการหาขนาดลิสต์ (จำนวนสมาชิก)
>>> len(a) 8
ซ้อนลิสต์ในลิสต์ก็ได้
>>> q = [2, 3]
>>> p = [1, q, 4]
>>> len(p)
3
>>> p[1]
[2, 3]
>>> p[1][0]
2
>>> p[1].append('xtra') # See section 5.1
>>> p
[1, [2, 3, 'xtra'], 4]
>>> q
[2, 3, 'xtra']
จากตัวอย่างนี้ ตัวแปร p[1] กับตัวแปร q เป็นออปเจกต์อันเดียวกัน (การใช้ลิสต์ต้องระวังตรงนี้นิดนึง)
การใช้งานไพธอนง่ายตรงนี้ คือเราจะเขียนโค๊ดเล็ก ๆ แล้วก็จับมาต่อ ๆ กันไป กลายเป็นสคริปต์ที่ซับซ้อนสำหรับใช้งานจริง
เริ่มด้วยโค๊ดอมตะ อนุกรมฟิโบแนคซี่ (Fibonacci)
>>> # Fibonacci series: ... # the sum of two elements defines the next ... a, b = 0, 1 >>> while b < 10: ... print b ... a, b = b, a+b ... 1 1 2 3 5 8
ความรู้ใหม่
a คือ 0 และ b คือ 1while คำสั่งนี้จะตีความว่า นิพจน์หลังคำสั่ง while จะเป็นอะไรก็ได้ที่ไม่ใช่ศุนย์หรือค่าว่าง จะเป็นจริงเสมอ โดยที่การเปรียบเทียบจะใช้สัญญลักษณ์เหมือนภาษาซี คือ < คือน้อยกว่า > คือมากกว่า == คือเท่ากันกับ <= คือน้อยกว่าหรือเท่ากับ >= คือมากกว่าหรือเท่ากับ และ != คือไม่เท่ากับprint มีข้อพิเศษคือ
>>> i = 256*256 >>> print 'The value of i is', i The value of i is 65536
>>> a, b = 0, 1 >>> while b < 1000: ... print b, ... a, b = b, a+b ... 1 1 2 3 5 8 13 21 34 55 89 144 233 377 610 987