4.1 ประโยค if ( if Statements)
4.2 ประโยค for ( for Statements)
4.3 ฟังก์ชั่น range() (The range() Function)
4.4 คำสั่ง break และ continue และวลี else สำหรับการวนรอบ ( break and continue Statements, and else Clauses on Loops)
4.5 คำสั่ง pass ( pass Statements)
4.6 นิยามฟังก์ชั่น (Defining Functions)
4.7 เพิ่มเติมเรื่องฟังก์ชั่น (More on Defining Functions)
while แล้ว บทนี้เรามารู้จักคำสั่งควบคุมให้มากขึ้น
if ( if Statements)>>> x = int(raw_input("Please enter an integer: "))
>>> if x < 0:
... x = 0
... print 'Negative changed to zero'
... elif x == 0:
... print 'Zero'
... elif x == 1:
... print 'Single'
... else:
... print 'More'
...มี elif กี่ตัวก็ได้ และมี else หรือไม่มีก็ได้ (ภาษาอื่นอาจมี switch และ case แต่ไพธอนใช้ if อย่างเดียว)
for ( for Statements)for ของไพธอน ต่างจากภาษาอื่นเล็กน้อย ตอนวนรอบ แทนที่จะใช้ตัวนับซึ่งเป็นตัวเลข ไพธอนกลับใช้ลำดับแทน (เช่น สตริงก์ ลิสต์ หรือทูเปิล)
>>> # Measure some strings: ... a = ['cat', 'window', 'defenestrate'] >>> for x in a: ... print x, len(x) ... cat 3 window 6 defenestrate 12
range() (The range() Function)ใช้สร้างลิสต์จากช่วงของตัวเลขจำนวนเต็ม
แบบง่าย
>>> range(10) [0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9]
อาจกำหนดเป็นช่วง
>>> range(5, 10) [5, 6, 7, 8, 9]
หรือแบบกำหนดขนาดขั้นของการเพิ่มด้วย
>>> range(0, 10, 3) [0, 3, 6, 9] >>> range(-10, -100, -30) [-10, -40, -70]
ใช้ร่วมกับ len() กับลิสต์ (การทำงานกับลิสต์แบบอ้างอิงจากดัชนี จะใช้วิธีนี้เป็นปกติ)
>>> a = ['Mary', 'had', 'a', 'little', 'lamb'] >>> for i in range(len(a)): ... print i, a[i] ... 0 Mary 1 had 2 a 3 little 4 lamb
break และ continue และวลี else สำหรับการวนรอบ ( break and continue Statements, and else Clauses on Loops)คำสั่ง break ส่งผลให้หลุดจากวงรอบที่คำสั่งนี้บรรจุอยู่
ส่วน continue จะมีผลให้หยุดการทำงานที่จุดนั้น แล้วกลับไปเริ่มวนรอบใหม่
วลี else ใช้สำหรับเมื่อหลุดจากการวนแล้ว จะทำภายในบล๊อกนี้หนึ่งครั้ง ยกเว้นถ้าพบคำสั่ง break
>>> for n in range(2, 10): ... for x in range(2, n): ... if n % x == 0: ... print n, 'equals', x, '*', n/x ... break ... else: ... # loop fell through without finding a factor ... print n, 'is a prime number' ... 2 is a prime number 3 is a prime number 4 equals 2 * 2 5 is a prime number 6 equals 2 * 3 7 is a prime number 8 equals 2 * 4 9 equals 3 * 3
pass ( pass Statements)คำสั่ง pass ไม่ทำอะไรเลย แต่มีไว้เผื่อเวลาเราวางโครงสร้างโค๊ดไว้แล้ว แต่ยังไม่ได้เขียนท่อนนั้น ก็บรรจุคำสั่งนี้ไว้เพื่อให้สามารถทดสอบการรันได้
>>> while True: ... pass # Busy-wait for keyboard interrupt ...
เอาตัวอย่างในการเขียนอนุกรมฟิโบแนคซี่มาเขียน
>>> def fib(n): # write Fibonacci series up to n ... """Print a Fibonacci series up to n.""" ... a, b = 0, 1 ... while b < n: ... print b, ... a, b = b, a+b ... >>> # Now call the function we just defined: ... fib(2000) 1 1 2 3 5 8 13 21 34 55 89 144 233 377 610 987 1597
ฟังก์ชั่น ขึ้นต้นด้วย def ตามด้วยชื่อฟังก์ชั่นและวงเล็บซึ่งบรรจุอาร์กิวเมนต์ หลังจากนี้จะเป็นบล๊อกที่ต้องเยื้องย่อหน้า
บรรทัดพิเศษต่อจากชื่อฟังก์ชั่น อาจใส่คำอธิบายการทำงานของฟังก์ชั่นได้เลย ซึ่งไพธอนจะไม่ตีความเป็นโค๊ดที่จะรัน บรรทัดนี้เรียกว่า docstring
ตัวแปรในฟังก์ชั่นจะถือเป็นตัวแปรท้องถิ่นทั้งหมด เว้นแต่เรากำหนดให้เป็นตัวแปรร่วม ซึ่งต้องกำหนดด้วยคำสั่ง global
การส่งผ่านค่าตัวแปร จะถือเป็นการส่งผ่านโดยค่าทั้งหมด (pass by value)
ชื่อฟังก์ชั่นสามารถถูกกำหนดค่าให้กับตัวแปรได้
>>> fib <function fib at 10042ed0> >>> f = fib >>> f(100) 1 1 2 3 5 8 13 21 34 55 89 >>> f <function fib at 10042ed0>
ฟังก์ชั่นในไพธอนจะคืนค่ากลับมาเสมอ ซึ่งปกติจะใช้ด้วยคำสั่ง return VALUE แต่ในตัวอย่างข้างต้นไม่มีการคืนค่าด้วยคำสั่ง return กรณีนี้ไพธอนจะคืนค่าเป็นค่าพิเศษคือ None
>>> print fib(0) None
จากตัวอย่างข้างต้น สามารถเขียนในรูปฟังก์ชั่นที่ส่งคืนค่าดังนี้
>>> def fib2(n): # return Fibonacci series up to ... """Return a list containing the Fibonacci series up to n."" ... result = [ ... a, b = 0, ... while b < n ... result.append(b) # see belo ... a, b = b, a+ ... return resul ... >>> f100 = fib2(100) # call i >>> f100 # write the result [1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89]
ความรู้ใหม่
Noneresult.append(b) เป็นเมธอดของลิสต์ result เมธอดก็คือฟังก์ชั่นที่เป็นเฉพาะของออปเจคต์นั้น ซึ่งมีรูปแบบการเขียนเป็น obj.methodnameresult.append(b) มีผลเท่ากับ "result = result + [b]" แต่เขียนได้กระชับและเข้าใจง่ายกว่ามีหลักในการกำหนดค่าอาร์กิวเมนต์คือ
เป็นการกำหนดค่าปริยายให้กับอาร์กิวเมนต์ มีรูปแบบว่าอาร์กิวเมนต์ที่จะกำหนดค่าปริยายให้ จะต้องอยู่ทางขวาเสมอ ส่วนตัวที่ไม่กำหนด จะต้องอยู่ทางซ้ายเสมอ
def ask_ok(prompt, retries=4, complaint='Yes or no, please!'):
while True:
ok = raw_input(prompt)
if ok in ('y', 'ye', 'yes'): return True
if ok in ('n', 'no', 'nop', 'nope'): return False
retries = retries - 1
if retries < 0: raise IOError, 'refusenik user'
print complaint
การใช้งานเช่น ask_ok('Do you really want to quit?')
หรือ ask_ok('OK to overwrite the file?', 2, 'Please answer y or n')
จากตัวอย่างหลัง retries คือ 2 และ complaint คือ 'Please answer y or n'
ในตัวอย่างนี้ มีคำใหม่คือ in เป็นการดูว่าตัวแปร ok อยู่ภายในช่วงที่กำหนดหรือไม่
ข้อควรระวัง
>>> i = 5 >>> def f(arg=i): ... print arg ... >>> f() 5 >>> i=6 >>> f() 5
>>> def f(a, L=[]): ... L.append(a) ... return L ... >>> print f(1) [1] >>> print f(2) [1, 2] >>> print f(3) [1, 2, 3]
วิธีแก้คือ ให้หลีกเลื่ยงข้อมูลชนิดนี้ในการกำหนดค่าปริยาย จากตัวอย่างจะดัดแปลงฟังก์ชั่นเป็น
def f(a, L=None):
if L is None:
L = []
L.append(a)
return Lเหมือนกับหัวข้อก่อนหน้า แต่ในหัวข้อนี้ เจาะจงอธิบายลักษณะที่กำหนดเป็นคีย์เวิร์ด มีรูปแบบคือ "keyword = value"
def parrot(voltage, state='a stiff', action='voom', type='Norwegian Blue'):
print "-- This parrot wouldn't", action,
print "if you put", voltage, "volts through it."
print "-- Lovely plumage, the", type
print "-- It's", state, "!"การใช้งาน
parrot(1000)
parrot(action = 'VOOOOOM', voltage = 1000000)
parrot('a thousand', state = 'pushing up the daisies')
parrot('a million', 'bereft of life', 'jump')parrot() # ผิดเพราะขาดค่าที่ไม่มีค่าปริยาย คือ voltage parrot(voltage=5.0, 'dead') # ผิดเพราะค่าปริยายอยู่ซ้าย จริง ๆ ต้องอยู่ขวา parrot(110, voltage=220) # ผิดเพราะกำหนดค่าซ้อน parrot(actor='John Cleese') # ผิดเพราะชื่อไม่มีชื่อคีย์เวิร์ด actor
ตัวอย่างการรายงานข้อผิดพลาดของการกำหนดค่าซ้อน
>>> def function(a): ... pass ... >>> function(0, a=0) Traceback (most recent call last): File "<stdin>", line 1, in ? TypeError: function() got multiple values for keyword argument 'a'
ตัวอย่างต่อไปจะแสดงให้เห็นประโยชน์ที่แท้จริงของหัวข้อนี้ คือ การระบุอาร์กิวเมนต์แบบให้ง่ายต่อการพลิกแพลง คือเราสามารถระบุอาร์กิวเมนต์แบบอ้างอิงได้ โดยมีรูปแบบคือ
def function_name(normal_parameter, *tuple_parameter, **dictionary_parameter)
ตัวอย่างคือ
def cheeseshop(kind, *arguments, **keywords):
print "-- Do you have any", kind, '?'
print "-- I'm sorry, we're all out of", kind
for arg in arguments: print arg
print '-'*40
keys = keywords.keys()
keys.sort()
for kw in keys: print kw, ':', keywords[kw]เรียกใช้ด้วยคำสั่ง
cheeseshop('Limburger', "It's very runny, sir.",
"It's really very, VERY runny, sir.",
client='John Cleese',
shopkeeper='Michael Palin',
sketch='Cheese Shop Sketch')ในที่นี้
kind = 'Limburger'arguments = ("It's very runny, sir.", "It's really very, VERY runny, sir.")keywords = { client:'John Cleese', shopkeeper:'Michael Palin', sketch:'Cheese Shop Sketch' }ผลลัพธ์คือ
-- Do you have any Limburger ? -- I'm sorry, we're all out of Limburger It's very runny, sir. It's really very, VERY runny, sir. ---------------------------------------- client : John Cleese shopkeeper : Michael Palin sketch : Cheese Shop Sketch
ความรู้ใหม่
จากตัวอย่างเรียกใช้เมธอด sort() ในการเรียงข้อมูลดัชนี ซึ่งเป็นเมธอดของลิสต์
ลิสต์นี้ได้มาจากการหาดัชนีของดิกชันนารี keyword ได้ออกมาเป็นลิสต์ชื่อ keys ด้วยเมธอดของดิกชันนารีคือ keys()
หากเราส่งผ่านอาร์กิวเมนต์แบบอ้างอิงซึ่งจะกลายเป็นทูเปิลแล้ว เราจะได้ความยืดหยุ่นในการกำหนดอาร์กิวเมนต์ ตัวอย่างคือ
>>> def testparm(x, *y):
... print 'x=',x,'y=',y
...
>>> testparm('a',1,2,3)
x= a y= (1, 2, 3)หรือ
>>> def testparm(x, *y):
... print 'x=', x, 'y=',
... for i in y:
... print i,
...
>>> testparm('a',1,2,3)
x= a y= 1 2 3ตัวอย่างในบทความต้นฉบับคือ
def fprintf(file, format, *args):
file.write(format % args)จากตัวอย่างก่อน ๆ ที่เรารู้เรื่องการผ่านค่าแบบอ้างอิงเป็นทูเปิลและดิกชันนารีแล้ว เราสามารถพลิกแพลงได้ เช่น
ในตัวอย่างนี้ใช้ลิสต์แทนทูเปิล (ถ้าไม่มีการเปลี่ยนแปลงค่า ลิสต์และทูเปิลสามารถใช้แทนกันได้แบบตรง ๆ )
>>> range(3, 6) # normal call with separate arguments [3, 4, 5] >>> args = [3, 6] >>> range(*args) # call with arguments unpacked from a list [3, 4, 5]
ตัวอย่างนี้เป็นดิกชันนารี
>>> def parrot(voltage, state='a stiff', action='voom'):
... print "-- This parrot wouldn't", action,
... print "if you put", voltage, "volts through it.",
... print "E's", state, "!"
...
>>> d = {"voltage": "four million", "state": "bleedin' demised", "action": "VOOM"}
>>> parrot(**d)
-- This parrot wouldn't VOOM if you put four million volts through it. E's bleedin' demised !ยืมความสามารถเรื่อง Functional Programming แบบภาษา Lisp มาใช้
โครงสร้างชวนเวียนหัวหน่อย ดูตัวอย่างดีกว่า
แบบไม่ใช้ lambda
>>> def f(x): ... return x*2 ... >>> f(3) 6
ใช้ lambda แบบแรก
>>> g = lambda x: x*2 >>> g(3) 6
ใช้ lambda แบบชั่วคราวจริง ๆ
>>> (lambda x: x*2)(3) 6
อีกตัวอย่างนึง ใช้ผสมกับฟังก์ชั่น
>>> def make_incrementor(n): ... return lambda x: x + n ... >>> f = make_incrementor(42) >>> f(0) 42 >>> f(1) 43
บรรทัดแรกถัดจากชื่อฟังก์ชั่น เป็นบรรทัดพิเศษที่ใส่บรรทัดข้อความอธิบายการทำงานของฟังก์ชั่น ถ้าใช้ตรีอัญประกาศ """ หรือ ''' ก็สามารถเขียนได้หลายบรรทัด
สามารถเรียกดูข้อความในบรรทัดนี้ได้จากเมธอด function_name.__doc__
ตัวอย่าง
>>> def my_function():
... """Do nothing, but document it.
...
... No, really, it doesn't do anything.
... """
... pass
...
>>> print my_function.__doc__
Do nothing, but document it.
No, really, it doesn't do anything.