เกร็ดเกี่ยวกับโปรแกรม FontForge

โปรแกรม FontForge เป็นโปรแกรมที่ใช้ออกแบบฟอนต์ของลินุกซ์ที่ได้รับความนิยม มีความสามารถสูง แต่มีข้อเสียคือ ทำ AutoHint ได้แย่มาก เพราะโปรแกรมจะกันเหนียวด้วยการกำหนดแถบการ Hint ไว้กว้างเกินไป

การกำหนดแถบการ Hint ไว้กว้าง ทำให้เวลาแสดงฟอนต์ทางจอภาพ อักษร ก ไก่ จะดูเตี้ยกว่าอักษร ข ไข่ ซึ่งไม่ถูก AutoHint ไว้กว้างแบบนั้น

ถ้าจะทำให้ได้ผลการ Hint ที่ดี แบบที่เรา ๆ ท่าน ๆ สามารถทำได้เอง โดยไม่ต้องใช้ฝีมือระดับเทพ ก็คือการ Hint เองด้วยมือ
ซึ่งทำได้โดยการกำหนดสองจุดคู่ที่จะทำการ Hint แล้วสั่ง Add HHint หรือ Add VHint ตามลักษณะของส่วนโค้งตัวอักษรนั้น ๆ

วิธีนี้ทำให้ได้ตัวอักษรที่ดูสูงเท่ากัน แต่ปัญหาคือโปรแกรม FontForge ไม่ทำปุ่มลัดสำหรับคำสั่ง Add HHint และ Add VHint ไว้ด้วย
งานที่จะต้องมานั่งเลือกจุดคู่แล้วไล่คลิกเมนูสั่งงาน นับว่าเปลืองเวลาเกินไป
แต่ยังโชคดีที่โปรแกรมถูกออกแบบให้สามารถกำหนดปุ่มลัดได้เอง เพียงแต่ต้องออกแรงหน่อยนึงด้วยการคอมไพล์แพกเกจเอง
เราจะกำหนดปุ่มลัดเอง ทำให้การทำงานเร็วขึ้นมาก

การทำปุ่มลัดสำหรับ FontForge

เริ่มด้วยการติดตั้งแพกเกจที่จำเป็นในการคอมไพล์ก่อน
$ sudo aptitude install libfreetype6-dev
(แพกเกจอื่น ๆ ไม่แน่ใจครับ อาจตรวจดูจากข้อผิดพลาดตอนสั่ง ./configure ก็ได้)

ไปเอาซอร์สมาก่อนคือไฟล์ fontforge_full-20070312.tar.bz2

เมื่อได้ไฟล์มาแล้วก็แตกไฟล์ออกก่อน
$ tar xfj fontforge_full-20070312.tar.bz2

คอมไพล์และติดตั้ง
$ cd fontforge-20070312
$ ./configure
$ make
$ sudo make install

ต่อไปเป็นการสร้างไฟล์สำหรับกำหนดปุ่มลัด
ทำตามคู่มือ ในการนำเอาไฟล์ FontForge-MenuShortCuts.pot ออกมา
$ cd fontforge-20070312/fontforge
$ make -f Makefile.in FontForge-MenuShortCuts.pot

เราจะได้ไฟล์ FontForge-MenuShortCuts.pot
เราจะแก้ไขในไฟล์นี้โดยกำหนดให้ Add HHint ใช้ปุ่มลัดเป็น Alt+Ctl+1
และ Add VHint ใช้ปุ่มลัดเป็น Alt+Ctl+2
$ vi FontForge-MenuShortCuts.pot

...
#: charview.c:8105
msgid "Add HHint|No Shortcut"
msgstr "Alt+Ctl+1" 

#: charview.c:8106
msgid "Add VHint|No Shortcut"
msgstr "Alt+Ctl+2"
...

คอมไพล์ไฟล์ pot
$ msgfmt -o FontForge-MenuShortCuts.mo FontForge-MenuShortCuts.pot

ย้ายไฟล์นี้ไปไว้ที่ไดเรกทอรี่ที่เก็บ locale ของเครื่อง
ถ้าตั้ง locale เป็น en_US.UTF8 คำสั่งจะเป็น
$ sudo mkdir -p /usr/local/share/locale/en_US/LC_MESSAGES
$ sudo mv FontForge-MenuShortCuts.mo /usr/local/share/locale/en_US/LC_MESSAGES

เสร็จเรียบร้อยแล้ว สั่งรันโปรแกรมด้วยคำสั่ง
$ /usr/local/bin/fontforge -dontopenxdevices [ชื่อไฟล์ฟอนต์]

ผลที่ได้จากการทำ Hint ด้วยมือ ดูดีขึ้นกว่าทำ AutoHint มากครับ

จากความรู้ที่ได้นี้ สามารถสรุปการ Hint ได้คือ

• ส่วนในของฟอนต์เลือกใช้ AutoHint เนื่องจากต้องการให้เกิดการเบลอภายในให้มากที่สุด
• ส่วนนอกของฟอนต์ คือ จุดสูงสุดและต่ำสุด ต้อง Hint เองด้วยมือ เพราะต้องการให้ส่วนสูงมีความคงที่

เพิ่มเติม

• อ่านมาจาก http://osdir.com/ml/fonts.fontforge.user/2006-08/msg00030.html
  บอกว่า ปกติ FontForge ไม่ทำ Hint ของทรูไทป์โดยตรง แต่เป็นของ Type1
  ถ้าจะพยายามทำ Hint ให้ทรูไทป์ วิธีทำคือให้เปลี่ยนส่วนโค้งเป็นแบบ Quadratic
  Element -> Font Info ... -> เลือก Quadratic Splines

  หลังจากนั้นจึงทำ AutoHint และ AutoInstruction แล้วจึงสั่งผลิตฟอนต์ทรูไทป์
  เลือกช่วงฟอนต์ที่ต้องการ -> Hints -> AutoHint
Hints -> AutoInstr
Files -> Generates Fonts

  ทดลองแล้วได้ผลดีพอควร

• 50-05-05 ลองทดสอบเรื่อง Truetype Hint ได้ความว่า
  ถึงแม้ว่า Fontforge จะทำ Truetype Hint ได้แย่มากก็ตาม แต่เราก็อาจบังคับทำได้ โดยได้ผลดีพอควร โดยมีข้อแม้ว่า :-
  1. จุดต่าง ๆ ที่กำกับส่วนโค้ง ต้องเลือกใช้จุดให้ตรงจริง ๆ ทั้งสามชนิดคือ จุดส่วนโค้ง จุดหัวมุม และจุดแทนเจนต์ ห้ามใช้จุดมั่วเด็ดขาด
  2. ขนาดความหนาของส่วนตัวอักษร และจุดกำกับส่วนโค้งต่าง ๆ ควรอยู่ในตำแหน่งทางเรขาคณิตแบบง่าย ๆ
  3. ส่วนโค้งที่ยาวมาก ต้องมีจุดแบ่งส่วนกำกับเสมอ
  4. ถ่าหากจุดเริ่มต้นส่วนโค้ง ไม่อยู่ในตำแหน่งทางเรขาคณิตอย่างง่าย ควรใช้จุดแทนเจนต์กำกับอยู่ใกล้ ๆ (เช่น ปลายหางของตัว จ.จาน เป็นต้น)
  5. เมื่อทดสอบแล้วพบว่ามีบางอักขระที่มีอาการฟุ้ง ให้ลองปรับลดหรือเพิ่มความกว้างของอักขระนั้นที่ละ 1 พิกเซล (ส่วนใหญ่ลองที่ขนาดฟอนต์ประมาณ 11 ปอยนต์)

  ถ้าผ่านข้อกำหนดดังกล่าว การ Hint จะได้ผลดีที่สุด

• การทำงานกับส่วนโค้งที่เป็น Quadratic ไม่ยากจนเกินไปนัก หัดสักพักก็จะชิน เมื่อชินแล้วจะพบว่าการบังคับส่วนโค้ง ง่ายกว่าแบบ Cubic เสียอีก เพราะโดนบังคับด้วยจุดขนาบ
• อนาคตของ Truetype Hint น่าจะเสื่อมความนิยมลงไปเรื่อย ๆ ผกผันกับขนาดความละเอียดของจอภาพที่จะละเอียดขึ้นไปเรื่อย ๆ
• การทำให้การ Hint แบบ Adobe ได้ผลดี ควรปรับความหนาของตัวอักษรในแนวนอนให้มีความสม่ำเสมอ จึงจะได้ความสูงของตัวอักษรที่เท่า ๆ กัน ที่ขนาดตัวอักษรต่าง ๆ กัน