ธมฺมานุลฺสติ : (อิต.) ธรรมชาติเป็นเครื่อง ระลึกตามซึ่งคุณแห่งพระธรรม, ความระลึกตามซึ่งคุณแห่งพระธรรม, ความระลึกเนืองๆ ซึ่งคุณแห่งพระธรรม, ธมฺมคุณ+อนุสฺสติ.
ธมฺมานุสาร : (ปุ.) ความระลึกตามซึ่งพระธรรม. ธมฺม+อนุสาร. ความระลึกซึ่งคุณแห่ง พระธรรม ธมฺมคุณ+อนุสาร.
ธมฺมายตน : (นปุ.) ที่เป็นที่ต่อแห่งอารมณ์, ที่เป็นที่ต่อแห่งอารมณ์ที่เกิดกับใจ, แดนแห่งธรรมารมณ์, แดนคือธรรมารมณ์, อายตนะคืออารมณ์ที่เกิดกับใจ, ธรรมา-ยตนะ คือเรื่องที่ใจรู้ อารมณ์ที่ใจรู้.
ธมฺมิก : (วิ.) ประกอบในธรรม, ตั้งอยู่ในธรรม, ทรงธรรม, เป็นไปในธรรม, เลื่อมใสในธรรม, ประพฤติธรรม, เป็นของมีอยู่แห่งธรรม. ณิก ปัจ. ตรัต์ยาทิตัท.
ธราดล : (นปุ.) พื้นแห่งแผ่นดิน, พื้นแผ่นดิน.
ธาตุโขภ : ป. ความกำเริบแห่งธาตุ
ธาตุนานตฺต : นป. ความเป็นต่างๆ กันแห่งธรรมชาติหรือธาตุ
ธารณตา : (อิต.) ความเป็นแห่งความทรง, ฯลฯ.
ธูมกาลิก : ค. ชั่วระยะเวลาแห่งควัน, ชั่วระยะเวลาเผาศพ
ธูมชาล : นป. กลุ่มแห่งควัน
น : (วิ.) เต็ม, เต็มพร้อม, สมบรูณ์, บริบรูณ์. อุ. นคร ที่เป็นที่เต็มพร้อมแห่งเรือน, ที่เป็น ที่สมบรูณ์ด้วยเรือน, พระนคร. วิ. นํ สมุปนฺนํ ฆรํ เอตฺถาติ นครํ. น+ฆร แปลง ฆ เป็น ค. งาม, ดี. อุ. นาคนฺตุก แขกผู้มาดี (สุนฺทรคต อาคนฺตุก) น+อาคนฺตุก.
นกฺขตฺตปถ : (ปุ.) ทางแห่งนักษัตร, คลอง แห่งนักษัตร, อากาศ.
นกฺขตฺตปีฬน : นป. การเบียดเบียนแห่งนักษัตร, ชะตาตก, สิ้นชะตา
นกฺขตฺตราชา : ป. เจ้าแห่งนักษัตร, พระจันทร์
นครทฺวารปาลก : (ปุ.) คนผู้รักษาซึ่งประตู แห่งพระนคร, ยามรักษาประตูพระนคร.
นงฺคลทณฺฑ : (ปุ.) คันแห่งไถ. คันไถ.
นงฺคลสีส : (นปุ.) งอนแห่งไถ, งอนไถ.
นงฺคลสีสมตฺตขนฺธ : (วิ.) มีลำต้นมีงอนแห่ง ไถเป็นประมาณ. เป็น ฉ.ตุล. มี. ฉ.ตัป. และ ฉ.ตุล เป็นภายใน.
นฎีตฎ : (ปุ.) ฝั่งแห่งแม่น้ำ, ตลิ่งชันแห่ง แม่น้ำ. นที+ตฎ แปลง ที เป็น ฏี.
นทีกูล : นป. ฝั่งนที, ฝั่งแห่งแม่น้ำ
นทีมุข : นป. ปากแห่งแม่น้ำ, ปากน้ำ
นนฺทิกฺขย : ป. ความหมดสิ้นไปแห่งความอยาก
นนฺทิภว : ป. ความมีอยู่, ความดำรงแห่งความเพลิน, ความเพียบพร้อมไปด้วยความเพลิดเพลิน
นนฺทิราค : (ปุ.) ความกำหนัดด้วยสามารถแห่งความเพลิดเพลิน, ฯลฯ, ความกำหนัด ด้วยสามารถแห่งตัณหาเป็นเครื่องเพลิด เพลิน, ฯลฯ, ความกำหนัดด้วยอำนาจแห่งตัณหาเครื่องเพลิดเพลิน, ฯลฯ.
นนฺทิสมุทยน : นป. ความก่อตั้งขึ้นแห่งความยินดี, เหตุให้เกิดความเพลิน
นภตล : (นปุ.) พื้นแห่งฟ้า. พื้นแห่งท้องฟ้า, นภดล. ส. นภสฺตล.
นรกคฺคิ : ป. ไฟนรก, เพลิงแห่งความชั่ว
นรกงฺคาร : ป. ถ่านไฟนรก, เพลิงแห่งความชั่ว
นรปติ : ป. นฤบดี, ผู้เป็นใหญ่แห่งคน, พระเจ้าแผ่นดิน
นรินฺท : ป. จอมแห่งนระ, พระเจ้าแผ่นดิน
นลคฺคิ : ป. ไฟแห่งไม้อ้อ, ไฟที่เกิดจากไม้อ้อ
นวนาฎยฺรส : (ปุ.) รสแห่งการฟ้อนรำขับร้อง และประโคมเก้าอย่าง, รสแห่งนาฏยะเก้า อย่าง.
นฺหานเวลา : (อิต.) เวลาเป็นที่อาบ, เวลาแห่ง การอาบ.
นาคทนฺต : (ปุ.) งาแห่งช้าง,งาช้าง.ส.นาค.ทนฺต.
นาคพล : นป., ค. กำลังแห่งช้าง; มีกำลังเท่ากับช้าง, มีกำลังเพียงดังกำลังแห่งช้าง
นาครตา : (อิต.) ประชุมแห่งชาวเมือง วิ. นาครานํ สมูโห นาครตา. ความเป็นแห่ง ชาวเมือง วิ. นาครานํ ภาโว นาครตา.
นาคโลก : (ปุ.) โลกแห่งนาค, นาคพิภพ, บาดาล.
นาคาธิปติ : (ปุ.) นาคาธิบดี ชื่อเทพผู้เป็น อธิบดีแห่งนาคเป็นใหญ่และรักษาทิศ ตะวันตก คือท้าววิรูปักษ์.
นาฏยรส : ป. รสแห่งนาฏยะมี ๙ อย่างคือ
(๑) สิงฺคาร ความรัก
(๒) กรุณา ความเอ็นดู
(๓) วีร ความพากเพียรอาจหาญ
(๔) อพฺภูต ความอัศจรรย์
(๕) หสฺส ความร่าเริง
(๖) ภย ความกลัว
(๗) สนฺต ความสงบ
(๘) สิภจฺฉ ความเห็นแจ้ง
(๙) รุทฺธ ความโกรธ
นานตฺต : (นปุ.) ความเป็นแห่งของต่างๆ, ฯลฯ.
นานตา : (อิต.) ความาเป็นแห่งของต่างๆ, ความเป็นแห่งของต่างๆ กัน, ความเป็น ของต่างกัน. วิ. นาน เมว นานตา.
นานาธิมุตฺติกตา : อิต. ความเป็นต่างๆ กันแห่งอัธยาศัย, ความต่างๆ กันแห่งความโน้มเอียง
นามกาย : (ปุ.) กองแห่งนาม, กองแห่งนาม ธรรม, หมู่คือนาม, หมู่คือนามธรรม.
นิกุญช : (ปุ. นปุ.) ท้องแห่งภูเขาอันสะสมด้วยเถาวัลย์และหญ้าเป็นต้น.นิปุพโพ,กุญฺชฺอพฺยตฺตสทฺเทกรเณวา,โณ.
นิโคฺรธปริมณฺฑล : ๑. นป. ปริมณฑลหรือบริเวณของต้นไทร;
๒. ค. มีปริมณฑลเหมือนปริมณฑลแห่งต้นไทร
นิฆณฺฑุ : (ปุ.) นิฆัณฑุศาสตร์ ศาสตร์ว่าด้วย ชื่อแห่งสิ่งของมีต้นไม้เป็นต้น วิ. วจนีย วาจกภาเวน อตฺถํ สทฺทํ จ นิขณฺฑติ ภินฺทติ วิภชฺช ทสฺเสตีติ นิฆณฺฑุ. นิปุพฺโพ, ขฑิ เภทเน, อุ, ขการสฺส ฆตฺตํ เป็น นิขณฺฑุ โดยไม่แปลง ข เป็น ฆ บ้าง.
นิชฺฌร : (ปุ.) การไหลไปแห่งน้ำ, ลำธาร, แม่น้ำ, น้ำตก. วิ. นิสฺสรณํ นิชฺฌโร. นิปุพฺโพ, สรฺ คติยํ, อ. แปลง ส เป็น ช แล้ว แปลง ช เป็น ชฺฌ ปพฺพตปาสาณาทีสุ อมฺพุโน ปสโว นิชฺฌโร นาม. เป็นนิฌร ก็มี. ส. นิรฺฌร.
นิติธมฺม : (ปุ.) หลักแห่งกฎหมาย, นิติธรรม.
นิตินย : (ปุ.) ทางแห่งกฎหมาย, ทางกฎหมาย.
นิติปุคฺคล : (ปุ.) บุคคลโดยกฎหมาย, บุคคล ตามกฎหมาย, นิติบุคคล. ไทย นิติบุคคล หมายถึงองค์การหรือคณะบุคคล ซึ่ง กฎหมายสมมุติให้เป็นบุคคลมีสิทธิและ หน้าที่ที่กำหนดไว้ตามกฎหมาย.