ปามขีล : ป. ตุ่มหนังบนนิ้วเท้า, โรคตาปลาบนเท้า; หัวหูดที่เท้า
ปาสาณเลข, - ขา : ป., อิต. รอยเขียนบนหิน, ศิลาจารึก, การเขียนบนแผ่นหิน
ปิฏฺฐิ : อิต. หลัง, หลังด้าน, ข้างบน, ยอด
ปิฏฺฐิโกฏฺฐก : นป. ห้องชั้นบน
ปิฏฺฐิคต : ค. ซึ่งไปบนหลัง, ซึ่งขี่หลังไป
ปุฏส : ค. มีถุงหรือย่ามห้อยอยู่บนบ่า
พีโชทก : นป. น้ำบนใบหญ้าหรือใบไม้; ฝนลูกเห็บ
ภุมฺมฏฺฐ : (วิ.) ผู้ยืนอยู่บนแผ่นดิน, ผู้ยืนอยู่บนพื้นดิน.
ภุมฺมฏฺฐ : ค. ผู้อยู่บนพื้นดิน
ภุมฺมตฺถรณ : นป. การปูบนพื้นดิน, เสื่อ, พรม
ภุมฺมา : (อิต.) เทวดาผู้เกิดบนภาคพื้น วิ. ภูมิยํ ชาตาติ ภุมฺมา.
ภูมิคต : ค. ตั้งอยู่บนพื้นดิน
มณฺฑิรงฺค : (ปุ.) ตั้ง ชื่อไม้ที่ตั้งรับอกไก่, แป ชื่อเครื่องเรือนที่วางบนจันทัน.
มณฺฑุก มฺณฺฑูก : (ปุ.) กบ (สัตว์ ๔ เท้า อยู่ได้ทั้งในน้ำและบนบก) วิ. มณฺเฑ-ติ ชลํ ภูเสตีติ มณฺฑุโก มณฺฑูโก วา. มณฺฑฺ ภูสเน, อุโก. ศัพท์หลัง ทีฆะ.
มหาอุตฺตโรฎฺฐ : (ปุ.) ริมฝีปากข้างบนใหญ่.
มหิส : (ปุ.) สัตว์ผู้บูชาเจ้าของ, สัตว์ผู้นอนบนแผ่นดิน, ควาย, กระบือ, กาสร. มหฺ ปูชายํ, อิโส. มหีปุพฺโพ วา, สี สเย, อ, รสฺโส. ลงนิคคหิตอาคม เป็น มหึส บ้าง. เป็น มหีส เพราะไม่รัสสะอี ก็มี.
มุทฺธช : (ปุ.) ผม (สิ่งที่งอกบนศรีษะ) วิ. มุทฺธนิ ชายตีติ มุทฺธโช. กฺวิ ปัจ. มุทธชะ เป็น คำเรียกอักษรที่เกิดเพดานปาก.
รชสฺสิร : (วิ.) มีธุลีบนหัว.
วิปฺปลปติ : ก. บ่น, พร่ำเพ้อ
สคฺควาสี : ป. ผู้อยู่บนสวรรค์
สานุจร : ค. ผู้เที่ยวไปบนยอดเขา, ผู้ร่วมไปกับผู้ติดตาม
สิขณฺฑ : (ปุ.) หาง, หางนกยูง, จุก, ผมจุก, หงอน, แหยม ชื่อปอยผมที่เอาไว้เป็นกระจุกบนหัวนอกจากจุก.
สีปฏฺฐ : ค. ตั้งอยู่บนเขตแดน
เสขร : (ปุ.) ดอกไม้กรองบนศรีษะ, ดอกไม้ประดับบนศรีษะ, เทริด, มงกุฎ. วิ. สิขายํ ชาโต เสขโร. ร ปัจ. พฤทธิ อิ เป็น เอ. ลูกประคำ ก็แปล.
หตฺถินข : (ปุ.) ปราสาทตั้งอยู่บนกระพองช้าง กระพอง คือ ส่วนที่นูนเป็นปุ่มสองข้างที่ศรีษะช้าง กะพอง ตระพอง ตะพอง ก็ว่า. วิ. หตฺถิกุมฺภมฺหิ ปติฎฐโต นโข หตฺถินโข. ปาสาโท เอว นโข.
อณฺฑูปก : (นปุ.) เครื่องรองภาชนะ, เครื่องรองของที่เทินบนศรีษะ (ส่วนมากทำด้วยผ้าเป็นวงกลม), เสวียนผ้า, เทริด (เครื่องประดับศรีษะ).วิ.อนฺตํ สมีปํ อุปคจฺฉติอาเธยฺยสฺสาติ อณฺฑูปกํ. แปลง นฺตเป็นณฺฑแปลงคเป็นก.
อธิจฺจกา : (อิต.) พื้นเบื้องบนแห่งภูเขา, พื้นดินบนภูเขา.วิ. ปพฺพตสฺส อุทฺธํ ภูมิ อธิจฺจกาอธิ+จฺจกปัจ.
อปิธาน : (นปุ.) การปิด, การกำบัง, วัตถุเป็นเครื่องปิด, เครื่องวางข้างบน, ฝา, ฝาปิด.อปิ+ธา+ยุปัจ.ส.อปิธาน.
อรณิสหิต : นป. ไม้สีไฟอันบน
อวรวตอวรพฺรต : (ปุ.) พระอาทิตย์ (รุ่งเรืองให้เบื้องบน).อวปุพฺโพ, รุทิตฺติยํ, โต.
อวโลกน : (นปุ.) การเอี้ยวดู (หันกายส่วนบนแลดู). อวปุพฺโพ, โลกฺทสฺสเน, ยุ. ส. อวโลกน.
อสฺสตฺถ : (ปุ.) อัสสัตถพฤกษ์พระมหาบุรุษทรงประทับบนบัลลังก์ซึ่งตั้งอยู่โคนต้นไม้นี้บำ-เพ็ญเพียรแล้วได้ตรัสรู้.อมฺหากํภควโตโพธิรุกฺโข.แปลว่าต้นไม้ที่ม้าต้องการ, ต้นไม้ที่ม้าชอบบ้าง.อสฺส+อตฺถ.
อสฺสยุทฺธ : ป. การรบบนหลังม้า
อสิลกฺขณ : นป. ลักษณะดาบ, เครื่องหมายบนดาบ, การทายโชคชะตาจากเครื่องหมายดาบ
อากุจฺจ : (ปุ.) จะกวดตะกวดชื่อสัตว์ชนิดหนึ่ง อยู่ได้ทั้งในน้ำและบนบกรูปร่างคล้ายจิ้งจกแต่ตัวใหญ่กว่ามาก.
อาทาส : (ปุ.) แว่น, กระจก, กระจกเงา, กระจกส่องหน้า. คันฉ่องชื่อเครื่องส่องหน้าหรือกระจกเงา มีกรอบสองชั้นเอนเข้าเอนออกได้ตั้งอยู่บนโต๊ะเครื่องแป้ง.วิ.อาทิสฺสเตอสฺมินฺติอาทาโส.อาปุพฺโพ, ทิสฺเปกฺขเณ, โณ.ส. อาทรฺศน.
อาเวล อาเวฬ : (ปุ.) ดอกไม้กรองบนศีรษะ, ดอกไม้ประดับศีรษะ,พวงมาลัย. อาปุพฺโพ, อวฺ รกฺขเณ, เอโล.
อุกฺกณฺฐิต : (วิ.) ผู้เป็นไปกับด้วยคอในเบื้องบน. อุปริ+กณฺฐ+อิต (อิ ธาตุ ต ปัจ.) กฺ สังโยค. ดูกิริยากิตก์ด้วย. อุกฺกนฺติ
อุกฺกสโต : ก. วิ. โดยอุกฤษฏ์, โดยส่วนสูง, เบื้องบน
อุคฺคม : (วิ.) ขึ้นไป, ไปสูง, ไปในเบื้องบน, บินไป.
อุคฺคมน : (นปุ.) การขึ้นไป, ฯลฯ, การเกิดขึ้น, การยกขึ้น, ทิศเบื้องบน. อุปุพฺโพ, คมฺ คมเน อ, ยุ. ซ้อน คฺ.
อุตฺตมครุห อุตฺตมงฺครุห : (ปุ.) ผม (ขนที่ งอกบนศรีษะ). อุตฺตมํคปุพฺโพ, รุหฺ ปาตุภาเว, อ.
อุตฺตรตฺถรณ : นป. ผ้าคลุมข้างบน, ผ้าห่ม
อุตฺตรปาส : (ปุ.) บ่วงข้างบน, ห่วงข้างบน.
อุตฺตรา : (อิต.) ทิศข้างบน, ทิศเบื้องบน, ทิศ เหนือ, ทิศอุดร, อุดร. ส. อุตฺตรา. อุตฺตราตฺ.
อุตฺตราสค อุตฺตราสงฺค : (ปุ.) ผ้าอันคล้องอยู่ เหนืออวัยวะด้านซ้าย, ผ้าอันคล้องอยู่ที่ ส่วนแห่งกายด้านซ้าย, ผ้าคล้องไว้บนบ่า เบื้องซ้าย, ผ้าห่ม (คือจีวรในภาษาไทย). วิ. อุตฺตรสฺมึ เทหภาเค อาสชฺชเตติ อุตฺตราสํโค อุตฺตราสงฺโค วา. อุตฺตร อา บทหน้า สญฺชฺ ธาตุในความคล้อง อ ปัจ. แปลง ช เป็น ค ญฺ เป็นนิคคหิต ศัพท์ หลังแปลงนิคคหิตเป็น งฺ.
อุตฺตริ, - ตรี : ก. วิ. ส่วนบน, ข้างบน, เหนือยิ่ง, กว่านั้น
อุทกเลขา : อิต. การขีดเขียนบนน้ำ
อุทคฺค : (วิ.) สูง, บันเทิง, บันเทิงใจ, เบิกบาน ใจ, ดีใจ, ปลื้มใจ, มีกายและจิตไปใน เบื้องบน, มีผลในเบื้องบน. อุท+อคฺค. อุท คือ ความยินดี, ฯลฯ. เป็น อุทฺทคฺค โดยลง ทฺ อาคม บ้าง.
อุทฺธ : ค. เบื้องบน, เลย, เกิน, นอกเหนือไป, ข้างล่าง, (เวลา) หลัง, ต่อไป, ในอนาคต