ยถาวก : ค. ซึ่งเป็นจริง, ซึ่งเป็นประโยชน์
ยนฺตยุตฺต : ค. ซึ่งประกอบด้วยเครื่องยนต์
ยมกวคฺควณฺณนา : (อิต.) วาจาเป็นเครื่องพรรณนาซึ่งเนื้อความแห่งวรรคอันบัณฑิตกำหนดนับด้วยเรื่องอันแสดงของที่เป็นคู่ๆ กัน.
ยสวิโลป เสนาปติฏฺฐานาทิก : (วิ.) (อุปสฺคฺค) มีการถอดซึ่งยศและการลดซึ่งตำแหน่ง มีตำแหน่งแห่งเสนบดี เป็นต้น.
ยโสธร : ค. ผู้มียศ, ผู้มีชื่อเสียง, ผู้ทรงไว้ซึ่งยศ
ยโสธรา : (อิต.) พระนางยโสธรา วิ. ยโส วุจฺจติ ปริวาโร กิตฺติ จ, เต ธาเรตีติ ยโสธรา (ผู้ทรงไว้ซึ่งบริวารและชื่อเสียง). ยส+ธรฺ+อ ปัจ. แปลง อ ที่ ส เป็น โอ.
ยาจนก : ค. ซึ่งขอ, ผู้ขอ
ยานิก, - นิย : ค. ซึ่งนำไป, ซึ่งพาไป
ยามา : (อิต.) เทวดาชั้นยามะ วิ. ทุกฺขโต ยาตา อปคตาติ ยามา (ปราศจากความลำบาก). ทิพฺพสุขํ ยาตา ปยาตา สมฺปตฺตาติ ยามา (ถึงแล้วซึ่งความสุขอันเป็นทิพ). จากอภิธรรม.
ยุคนทฺธ : ๑. นป. เชือกผูกแอก;
๒. ค. ซึ่งผูกติดกับแอก
ยุคนฺธร : (ปุ.) ยุคนธร, ยุคันธร, ยุคุนธร ชื่อภูเขาซึ่งเป็นบริวารของเขาพระสุเมรุ.
โยคยุตฺต : ค. ซึ่งประกอบด้วยกิเลส, ถูกกิเลสผูกพัน
รงฺครตฺต : ค. ซึ่งย้อมแล้วด้วยสี
รชนีย : ค. ซึ่งล่อใจ, เร้าใจให้ตื่นเต้น
รโชหรณ : (นปุ.) การนำเสียงซึ่งธุลี, ผ้าอันนำเสียซึ่งธุลี.
รณรงฺค : (ปุ.) การไปสู่ที่ เป็นที่รบ, การถึงซึ่งที่เป็นที่รบ, รณ+องฺค (การไป) รฺ อาคม. การรบ, สนามรบ. รณ ลง องฺค สกัด. คำ ณรงค์ที่ไทยใช้ตัดมาจาก รณฺรงฺค.
รตฺตนฺธการ : (ปุ.) กาลทำซึ่งมืดแห่งราตรี, เวลาค่ำมืด.
รตฺตูปรต : ค. ซึ่งงดเว้นจากการกินในเวลากลางคืน
รสหราณี : อิต. สิ่งที่นำมาซึ่งรส, ผู้ปรุง
ราชงฺคณ : นป. สนามหลวง, สนามหน้าพระราชวัง
ราชโภคฺค : ค. ซึ่งควรแก่พระราชาทรงใช้
ราชวลฺลภ : ค. ซึ่งป็นที่ทรงโปรดของพระเจ้าแผ่นดิน
ราชาหส : ป. ราชหงส์, หงส์ซึ่งมีปากและเท้าแดง
รามเณยฺยก : ค. ซึ่งเป็นที่น่าเพลิดเพลิน
ริตฺตหตฺถ : ค. ซึ่งมีมือเปล่า
รุจฺจนก : ค. ซึ่งน่าพอใจ, เป็นที่ชอบใจ
รุทฺธ : ค. ซึ่งถูกกีดกั้น, ถูกล้อมแล้ว
รุทมฺมุข : ค. ซึ่งมีหน้าชุ่มด้วยน้ำตา
รุห : ค. ซึ่งงอกขึ้น, เจริญขึ้น
รูปาวจร : ค. ซึ่งเป็นไปในรูปภพ, มีอยู่ในรูปภพ
โรมก : ค. ซึ่งเป็นชาวโรมัน
ลคฺค : ค. ซึ่งข้อง, ยึด, เกาะ
ลทฺธิก : ค. ซึ่งมีความเห็น, มีลัทธิ
ลหุ : ๑. ค. เร็ว, พลัน; เบาะ; ซึ่งได้ปรารถนา; เปล่า, ไม่มีสาระ;
๒. อ. ดีละ
เลยฺย : ค. ซึ่งควรลิ้ม, ควรเลีย, ควรกิน
โลหิตภกฺข : ค. ซึ่งกินเลือด, สัตว์ที่เลี้ยงด้วยเลือด
วคฺคุวท : ค. ซึ่งพูดอย่างไพเราะ
วญฺจนิก : ค. ซึ่งล่อลวง, ซึ่งคดโกง
วสฺสาน : ป. ฤดูฝน, หน้าฝน
วสฺสิก : ค. ซึ่งอยู่ในฤดูฝน, ซึ่งอยู่จำพรรษา
วสานุปาลก : ค. ผู้รักษาตามซึ่งวงศ์
วสุธา : อิต. การทรงไว้ ซึ่งทรัพย์สมบัติ; แผ่นดิน
วาตชว : ค. ซึ่งรวดเร็วเหมือนลม
วาเตริต : ค. ซึ่งเคลื่อนไปด้วยลม
วายิม : ค. ซึ่งทอ (ผ้า)
วาริวาห : ป. ผู้นำมาซึ่งน้ำ; เมฆ
วาลธิ : ๑. ค. ผู้ทรงไว้ซึ่งขนหาง ;
๒. ป. ขนหาง
วิชฺชาธร : ค. ผู้ทรงไว้ซึ่งวิชา
วิสธร : ป .ผู้ทรงไว้ซึ่งพิษ; งู
สกฺขิ : อ. เผชิญหน้า