ทุคฺคต. : (ปุ.) คนถึงแล้วซึ่งความยาก, คนถึงแล้วซึ่งยาก, ฯลฯ, คนเข็ญใจ. วิ. ทุกขํ คโต ทุคฺคโต. ลบ กฺข ซ้อน ค.
ทุคฺคติ : (อิต.) คติชั่ว วิ. ทุฎฺฐุ คติ ทุคฺคติ. ลบ ฎฺฐุ ซ้อน คฺ. คติอันบัณฑิตติเตียน วิ. กุจฺฉิตา คติ ทุคฺคติ. ลบ จฺฉิต แปลง กุ เป็น ทุ, การไปชั่ว, ความเป็นไปชั่ว, ภูมิเป็นที่ไป ชั่ว. ทุ+คติ ซ้อน คฺ. ที่เป็นที่ไปแห่งทุกข์, ที่เป็นที่ถึงซึ่งทุกข์. วิ. ทุกขสส คติ ทุคคติ. ลบ กขฺ ซ้อน ค. ภูมิเป็นที่ตั้งแห่งทุกข์ วิ. ทุกฺขสฺส คติ ปติฏฺฐา ทุคฺคติ, ทุคคติ (ภพชั่ว). ส. ทุรฺคติ.
ทุคฺคติปรายน : (วิ.) ผู้มีทุคคติเป็นที่ไปในเบื้องหน้า.
ทุคฺคหิต : ค., นป. ซึ่งถือเอาชั่ว, ซึ่งถือเอาผิด, ซึ่งจับไว้ไม่ดี; ความเห็นผิด
ทุจฺจช : ค. ซึ่งสละได้ยาก, ซึ่งละได้ยาก, ซึ่งเลิกได้ยาก
ทุชฺชาน : ค. ซึ่งรู้ได้โดยยาก, ซึ่งเข้าใจยาก
ทุตฺตร : ค. ซึ่งข้ามได้ยาก
ทุตปฺปย : ค. อันบุคคลให้อิ่มได้ยาก, ซึ่งเลี้ยงไม่รู้จักอิ่ม, ซึ่งไม่รู้จักพอ
ทุติย, - ยก : ค., ป. ที่สอง, ซึ่งมีเป็นที่สอง; สหาย, เพื่อน, คนติดตาม
ทุทฺทสาปนฺน : ค. ผู้ถึงแล้วซึ่งเคราะห์ร้าย, ผู้ประสพเคราะห์ร้าย
ทุนฺนิกฺขิตฺต : ค. ซึ่งเก็บไว้ไม่ดี
ทุนฺนีต : ค. ซึ่งถูกนำไปได้โดยยาก, ซึ่งแนะนำได้ยาก, ซึ่งนำไปผิด, ซึ่งถูกแนะนำผิด
ทุปฺปฏินิสฺสคฺคิย : ค. ซึ่งสละคืนได้ยาก, ซึ่งละเลิกได้ยาก
ทุปฺปฏิวิชฺฌ : ค. ซึ่งแทงตลอดได้โดยยาก, ซึ่งเข้าใจยาก
ทุปฺปริหาริย : ค. ซึ่งบริหารได้ยาก, ซึ่งใช้ยาก, ซึ่งจัดการได้ยาก
ทุพฺพา : (อิต.) หญ้าแพรก วิ. อวมงฺคลํ ทุพฺพตีติ ทุพฺพา. ทุพฺพ หึสายํ, อ. ทุนฺนิมิตฺตาทโย วาเรนฺติ เอตายาติ วา ทุพฺพา. ทุนฺนิมิต-ตาทิปุพฺโพ, วรฺ อาวรเณ, อ. ลบบทหหน้าเหลือ ทุ และ ลบ รฺ แปลง ว เป็น พ ซ้อน พฺ อา อิต. ส. ทูพ, ทุรฺพพา.
ทุพฺพิชาน : ค. ซึ่งรู้ได้โดยยาก, ซึ่งรู้ได้ยาก, ซึ่งเข้าใจยาก
ทุพฺพุฏฺฐิก : ค., นป. ซึ่งมีฝนไม่ดี, ซึ่งมีฝนแล้ง; คราวข้าวยากหมากแพง, คราวฝนแล้ง
ทุพฺภร : ค. ซึ่งเลี้ยงได้ยาก, ซึ่งเป็นคนเลี้ยงยาก, ซึ่งปฏิบัติตนให้คนอื่นบำรุงเลี้ยงได้ยาก
ทุพฺภิกฺขุ : (นปุ.) ความไม่มีแห่งอาหาร, ความขัดสนอาหาร, ข้าวแพง, อาหารแพง, ข้าวยากหมากแพง. วิ. ภิกฺขสฺส อภาโว ทุพฺภิกฺขํ กลับบทหน้าไว้หลัง. เวสฯ ๑๙๘. ส. ทุรฺภิกฺษ.
ทุมฺเมธี : (วิ.) มีปัญญาเป็นเครื่องจำกัดซึ่ง กิเลสชั่ว, มีปัญญาเป็นเครื่องกำจัดเสียซึ่งกิเลสชั่ว. ทุกิเลส+เมธี.
ทุมาสิก : ค. (ผม) ซึ่งงอกขึ้นมาเป็นเวลาสองเดือน
ทุรจฺจย : ค. ซึ่งก้าวล่วงได้โดยยาก, ผ่านไปได้ยาก
ทุรนฺวย : (วิ.) อัน...ไปตามได้ยาก, อัน...ไป ตามได้โดยยาก. ทุ อนุ. บทหน้า อิ ธาตุ อ หรือ ข ปัจ. พฤทธิ อุ ที่ อนุ เป็น ว แปลง อิ เป็น ย ลง รฺ อาคมหลัง ทุ คำแปลหลัง ทุกฺข อนุ เป็นบทหน้า ลบ กฺข.
ทุรนุโพธ, - รานุโพธ : ค. ซึ่งรู้ตามได้ยาก, ซึ่งเข้าใจได้ยาก
ทุรปฺปพฺพชฺช : (นปุ.) การบวชเป็นของยาก, บวชเป็นของยาก. ทุเป บทหน้า วชฺธาตุ ณฺย ปัจ. ลง รฺ และ อ อาคมหลัง ทุ ซ้อน ปุ.
ทุราชาน : ค. ซึ่งรู้ทั่วถึงได้ยาก, ซึ่งเข้าใจได้ยาก
ทุราสท : ค. ซึ่งเข้าไปหาได้ยาก, ซึ่งเข้าหายาก
ทุรุตฺต : ค., นป. (คำพูด) ซึ่งเปล่งไว้ไม่ดี, ซึ่งกล่าวไว้ชั่ว; คำพูดชั่ว, คำหยาบ
ทุลฺลทฺธ : ค. ซึ่งได้มาโดยยาก
ทุวคฺค : ค. ซึ่งมีพวกสอง, ซึ่งประกอบด้วยคนสองคน
ทุวงฺคิก : ค. ซึ่งมีองค์สอง, ซึ่งมีองค์ประกอบสองอย่าง
ทุสฺสนีย : ค. ซึ่งเป็นที่ตั้งแห่งความขัดเคือง, ซึ่งน่าโกรธเคือง
ทุสฺสผล : ค. (ต้นกัลปพฤกษ์) ซึ่งมีผ้าเป็นผล, ซึ่งออกผลเป็นผ้า
ทุสฺสมย : ค. ซึ่งสำเร็จด้วยผ้า, ซึ่งทำด้วยผ้า
ทุสฺสห : ค. ซึ่งทนได้โดยยาก
ทุห : ค. ซึ่งหลั่ง, ซึ่งให้
ทุหิติก : ค. (ทาง) ซึ่งไปได้ยาก, ซึ่งผ่านไปได้ยาก, ซึ่งไปลำบาก
ทูรฆุฏฺฐ : ค. ซึ่งกึกก้องไปไกล, ซึ่งเล่าลือไปไกล, ซึ่งกระฉ่อนไปไกล, ซึ่งมีชื่อเสียงโด่งดัง
ทูรงฺคม : ค. ซึ่งไปอยู่ที่ไกล, ซึ่งไปได้ไกล
ทูสิต : ๑. กิต. (อันเขา) ประทุษร้ายแล้ว,ทำร้ายแล้ว, ทำให้เสียหายแล้ว;
๒. ค. (จิต) ซึ่งโทษประทุษร้าย, ซึ่งชั่วร้าย
ทูหร : (วิ.) อัน...นำไปได้โดยยาก, อัน...ลักไป ได้โดยยาก, นำไปยาก ลักไปยาก (ยาก ที่จะนำไป ยากที่จะลักไป) . ทุกฺข+หรฺ+ข ปัจ. ศัพท์ที่มี ทุ นิ อยู่หน้า ถ้าไม่ลง รฺ อาคม มักทีฑะเป็น ทู นี.
เทวคห, - คหณ : ค. (ไม้) ซึ่งพระราชาผู้สมมติเทพทรงหวงแหน, ซึ่งเป็นของหลวง
เทฺวจตุรงฺค : ค. ซึ่งมีองค์สี่สองหน, ซึ่งมีองค์แปด, มีแปดส่วน
เทฺวชฺฌ : ค., นป. ซึ่งแบ่งออกเป็นสองส่วน; มีความสงสัย, ไม่แน่ใจ; ความสงสัย, ความไม่แน่ใจ
เทวทตฺติก, - ติย : ค. ซึ่งเทวดาให้มา, ซึ่งเทพเจ้าทรงประทาน
เทวยานิย : ค. ซึ่งเป็นที่ไปสู่สวรรค์, ซึ่งนำไปสู่เทวโลก
เทฺววาจิก : ค. ซึ่งประกอบด้วยวาจาสอง; ผู้เปล่งวาจาสองหนคือ กล่าวถึงพระพุทธเจ้าหนหนึ่งพระธรรมหนหนึ่ง; (ญัตติ) ซึ่งตั้งสองครั้ง
เทวาติเทว : (ปุ.) เทวดาผู้ยิ่งกว่าเทวดา, เทวดาล่วงเสียซึ่งเทวดา, เทวดาผู้เป็นจอมแห่งเทวดา, เทวดาและเทวดาผู้ยิ่ง.
เทเวตาปริโภค : ค. ซึ่งเทวดาควรบริโภค, ควรเป็นของบริโภคสำหรับเทวดา