อฏฺฐิสญฺญา : อิต. ความสำคัญในกระดูก
อฏวีสงฺโกป : ป. ความไม่สงบในระหว่างกลุ่มชนชาวป่า
อณฺหตฺต : นป. ความร้อน
อณีกทสฺสน : (นปุ.) ความเห็นของกองทัพ.
อตจฺฉ : ๑. นป. ความไม่จริง ;
๒. ค. ไม่จริง, ไม่แท้
อตฺตมนตา : (อิต.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้มีใจอันปีติและโสมนัสถือเอาแล้ว. ฯลฯ.
อตฺตสญฺญา : (อิต.) ความสำคัญว่าเป็นตน.วิ. อตฺตาอิติ สญฺญา อตฺตสญฺญา.
อตฺถกถา : (อิต.) วาจาเป็นเครื่องอัน.....กล่าวซึ่งเนื้อความ, วาจาเป็นเครื่องกล่าวซึ่งเนื้อความคำอธิบายซึ่งเนื้อความ, ถ้อยคำแก้อรรถ, อรรถกถาชื่อคัมภีร์ที่ท่านแต่งแก้เนื้อความแห่งพระบาลีพุทธพจน์ที่เข้าใจยากให้ง่ายขึ้น
อตฺถกุสล : ค. ฉลาดในประโยชน์, ฉลาดในเนื้อความ
อตฺถคติ : (อิต.) อันถึงซึ่งเนื้อความ, อรรถคดี(เรื่องที่ฟ้องร้องกันในโรงศาล).
อตฺถคม : ป. การถึงความเสื่อม, การอัสดงคต (พระอาทิตย์)
อตฺถญฺญุตา : (อิต.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้รู้จักผล, ความเป็นผู้รู้จักผล.
อตฺถตฺต : นป. ความมีผล, ความมีเหตุผล
อตฺถนา : (อิต.) การขอ, การร้องขอ, ความปรถนา, ฯลฯ.อตฺถ ยาจนอิจฺฉาสุ, ยุ. ส.อรฺถนา.
อตฺถปฏิสมฺภิทาญาณ : (นปุ.) ความรู้(ปัญญา)อันแตกฉานในผล, ปัญญาที่แตกฉานในผลทั้งปวงอันเกิดจากเหตุทั้งปวง, ความรู้อันแตกฉานในอรรถ.
อตฺถรูป : (นปุ.) รูปของเนื้อความ, เนื้อความ.คำแปลหลัง รูป เป็นศัพท์สกัด.
อตฺถวณฺณนา : (อิต.) วาทะเป็นเครื่องพรรณนาซึ่งเนื้อความ, กถาเป็นเครื่องพรรณนาซึ่งเนี้อความ, อรรถกถา.
อตฺถา : (อิต.) ความต้องการ, ประโยชน์.อตฺถฺอิจฺฉายํ, อ, อิตฺถิยํ อา.
อตฺถาธิปาย : (ปุ.) การอธิบายซึ่งอรรถ, อธิบายซึ่งอรรถ, อัตถาธิบาย (การขยายความ).
อตฺถาปคม : ป. ความฉิบหายแห่งทรัพย์
อตฺถิก : (วิ.) ผู้มีความต้องการ, ฯลฯ. วิ. อตฺโถอสฺส อตฺถีติ อตฺถิโก อิก ปัจ.
อตฺถิกวนฺต : ค. ผู้มีความต้องการ
อตฺถิภาว : (ปุ.) ความมี, ความเป็น ความเป็นของมี, ความเป็นของเป็น. อตฺถิ+ ตา ปัจ. ศัพท์หลัง วิ. อตฺถิโก ภาโว อตฺถิภา โว. อตฺถิ ลง ก สกัด ลบ ก.
อตฺถี : (วิ.) ผู้มีความปราถนา, ฯลฯ, ผู้ขอ.
อตปฺป : (ปุ.) อตัปปะ (ไม่เดือดร้อน)ชื่อรูปพรมชั้นที่ ๑๓ ชื่อภพเป็นที่อุบัติของอตัปปพรหมชื่อของพรหมผู้ไม่มีความเดือดร้อนใจ.วิ. น ตปฺปนฺตีติอตปฺปา.
อตมฺมย : ป. ความไม่ทะยานอยาก
อตฺริจฺฉา, อตฺริจฺฉตา : อิต. ความโลภมาก
อติกฺกม : (ปุ.) การก้าวล่วง, การล่วงละเมิด, ความก้าวล่วง, ความล่วงละเมิด.
อติกฺกมน : (นปุ.) การก้าวล่วง, การล่วงละเมิด, ความก้าวล่วง, ความล่วงละเมิด.
อติกโกธ : (ปุ.) ความโกรธจัด, โกรธจัด.
อติจฺฉา : อิต. ความโลภมาก, ความอยากจัด
อติจริยา : (อิต.) ความประพฤติล่วง, ความประพฤตินอกใจ.
อติชาตปุตฺต : (ปุ.) อติชาตบุตร (ลูกผู้เกิดมามีความรู้ความประพฤติดีสูงกว่าตระกูลพ่อแม่).
อติตุฏฺฐิ : อิต. ความยินดียิ่ง
อติทตฺถิ : อิต. ความรู้ยิ่ง, คำสอนที่สูงยิ่ง
อติธาตา : อิต. ความอิ่มยิ่ง
อติปณฺฑิตตา : อิต. ความฉลาดยิ่ง, ความเป็นบัณฑิตยิ่ง
อติปฺปญฺจ : ป. ความเนิ่นช้ายิ่ง
อติมาน : (ปุ.) ความเย่อหยิ่ง, ความจองหองอติมานะ (เย่อหยิ่งจองหองดูถูกท่านดูหมิ่นท่านดูหมิ่นถิ่นแคลนการถือตัวว่ายิ่งกว่าใคร ๆ).ส.อติมาน.
อติเรกตา : อิต. ความมากยิ่ง, ความเหลือเฟือ
อติเรกลาภคฺคยสคฺคปฺปตฺต : (วิ.) ผู้ถึงแล้ว ซึ่งความเป็นแห่งบุคคลผู้มีลาภอันเลิศและความเป็นแห่งบุคคลผู้มียศอันเลิศยิ่ง(แปล อดิเรกว่า ยิ่ง) มี วิ.ตามลำดับดังนี้.ฉ ตุล. ลาโภ อคฺโค ยสฺสโสลาภคฺโค(ชโนฉ ตัป. ลาภคฺคสฺส ภาโว ลาภคฺคภาโว.ฉ ตุล. ยโส อคฺโค ยสฺส โส ยสคฺโค(ชโน)ฉ ตัป. ยสคฺคสฺส ภาโว ยสคฺคภาโว อ. ทวัน ลาภคฺคภาโว จยสคฺคภาโวจลาภคฺคยสคฺคา.อุป.อัพ. เอกสฺมาอุตฺตรํอติเรกํ.วิเสสนบุพ.กัม. อติเรกา จ เต ลาภคฺคยสฺสคฺคา จาติ อติเรกลาภคฺคยสคฺคา.ทุ. ตัป.อติเรกลาภคฺคยสคฺเคปตฺโตอติเรกลาภคฺคยสคฺคปฺปตฺโต(ชโน).ถ้าจะถือว่า พหุพ. เป็นสมาสคุณไม่ยอมเปลี่ยนก็ต้องวิ.วิเสสนบุพ.กัมอีกสองสมาส หลัง ฉงตุล.ทั้งสองว่าลาภคฺโคปุคฺคโล (ชโน ก็ได้) ลาภคฺคปุคฺคโลฉ.ตัป. ก็เป็น ลาภคฺคปุคฺคลสฺ ภาโว ลาภคฺคภาโว.ศัพท์ ยสคฺค ก็นัยเดียวกัน. หรือจะแปลว่า ผู้ถึงแล้วซึ่งความเป็นแห่งบุคคลผู้เลิศด้วยลาภและความเป็นแห่งบุคคลผู้ยิ่งด้วยยศยิ่งกว่าหนึ่ง ก็ได้ตั้ง วิ. ตามแปล.
อติโรจน : (นปุ.) ความงดงามยิ่ง, ความรุ่ง เรืองยิ่ง, ความสว่างไสวยิ่ง.
อติสร : ค. มีความทุกข์ยิ่ง ; แล่นเลยไป
อตีตสญาณ : (นปุ.) ความรู้ในส่วนอดีต.อตีต+อํส+ญาณ.
อตุลอตุลฺย : (วิ.) มีความเสมอกันหามิได้, มีความเท่ากันหามิได้, ไม่มีความเสมอกัน, ไม่มีความเท่ากัน, ไม่มีเปรียบ, ไม่มีเทียบ, ชั่งไม่ได้, เลิศ, ประเสริฐ. ส. อตุลฺย.
อตุล อตุลฺย : (วิ.) มีความเสมอกันหามิได้, มี ความเท่ากันหามิได้, ไม่มีความเสมอกัน, ไม่มีความเท่ากัน, ไม่มีเปรียบ, ไม่มีเทียบ, ชั่งไม่ได้, เลิศ, ประเสริฐ. ส. อตุลฺย.
อถ : (อัพ. นิบาต) ขณะนั้น, ครั้นนั้น, ลำดับนั้น, ถ้าว่า, ผิว่า, หากว่า, อนึ่งโสด, ทีนั้น, ทีหลัง, เมื่อนั้น, ว่าดังนั้น, อย่างนั้น, หรือ, แล, ในกาลนั้น, ในภายหลัง, ในกาลภายหลัง, เออก้อ. อถ ที่เป็น ลักขณวันตะ แปลว่าครั้นเมื่อความเป็นอย่างนั้น.เติม กิริยาสนฺเต (มีอยู่). รูปฯ ว่า ใช้ในอรรถแห่งคำถามบ้าง.
อทุกฺขมสุข : นป. ความไม่ทุกข์ไม่สุข, ความเป็นกลางๆ, อุเบกขา
อทุกฺขมสุขา : (อิต.) ความไม่ทุกข์และความไม่สุข, อุเบกขา (ไม่ทุกข์และไม่สุข), อุเบกขาเวทนา.วิ.อทุกฺขาจสาอสุขาเจติ อทุกฺขมสุขา.
อเทฺวชฺฌตา : ค.ความไม่เป็นสอง,ความไม่สงสัย