ทฺวตตีสาการ : (ปุ.) อาการสามสิบสอง, ส่วนของร่างกายสามสิบสองส่วน, ส่วนของร่างกายทางศาสนากล่าวว่ามี ๓๒ ส่วน มีผม (เกสา) เป็นต้น มีเยื่อในสมอง (มตฺถลุงคํ) เป็นที่สุด.
ทฺวตฺตีสาการกมฺมฏฺฐาน : (นปุ.) กัมมัฏฐาน มีอาการสามสิบสองเป็นอารมณ์.
ทฺวาริก : (วิ.) อันเป็นไปในทวาร.
ทฺวิโคจร : (ปุ.) การปรึกษาอันเป็นวิสัยของคนสองคน วิ . ทฺวินฺนํ ชนานํ โคจรภูโตวิสยภูโต(มนฺโต) ทฺวิโคจโร.
ทฺวิช : (ปุ.) พราหมณ์ ชื่อคนวรรณะที่ ๒ ในวรรณะ ๔ วิ. กุลาจารพฺราหฺมณวเสน ทฺวิกฺขตฺตํชาตตฺตตา ทฺวิโช. ฟัน (กระดูกเป็นซี่ๆ อยู่ในปาก) วิ. ทฺวีสุ ฐาเนสุ ทฺวิกฺขตฺตุ วา ชายเตติ ทฺวิโช. สัตว์ผู้เกิดสองหน, นก. วิ. มาตุกุจฺฉิโต อณฺฑโต จาติ ทฺวิกฺขตฺตุชาตตฺตา ทฺวิโช. ส. ทฺวิช.
ทฺวิตา : (อิต.) ความที่แห่ง....นั้นเป็นของสอง เท่า, ความเป็นของสองเท่า. ทฺวิ+ตา ปัจ. ภาวตัท.
ทฺวิตา, (ทฺวิตฺตา) : อิต. ความเป็นสองเท่า
ทฺวิธาคต : ซึ่งกลายเป็นสองส่วน, ซึ่งเป็นสองเสี่ยง
ทฺวิภาว : (ปุ.) ความเป็นแห่งของสองสิ่ง วิ. ทฺวินฺนํ ภาโว ทฺวิภาโว. ฉ. ตัป.
ทฺวิมาสิก : ค. ประมาณสองเดือน, เป็นเวลาสองเดือน
ทสกณฺฐ : (ปุ.) ทศกัญฐ์ ทศกรรฐ์ ชื่อยักษ์ ผู้มีสิบคอ ซึ่งเป็นเจ้าเมืองลงกาใน เรื่องรามายณะ (รามเกียรติ์).
ทสชาติ : (อิต.) ชาติสิบ, ทศชาติ ชื่อคัมภีร์ ชาดก กล่าวด้วยเรื่องพระพุทธเจ้าครั้งยัง เป็นพระโพธิสัตว์ ตอนก่อนตรัสรู้ มี ๑๐ ชาติ
ทสน : (นปุ.) ฟัน ( กระดูกเป็นซี่ๆอยู่ในปาก ). ทํสฺ ทํสเน, ยุ. ส. ทํศน.
ทสวิธราชธมฺม : (ปุ.) ธรรมของพระราชามี อย่างสิบ, ธรรมของพระเจ้าแผ่นดินสิบ อย่าง, ทศพิธราชธรรมล ทศพิธราชธรรมเป้นหลักะรรมประจำองค์พระเจ้าแผ่นดินและเป็นคุณธรรมของผู้ปกครองบ้าน เมืองทั้งหลายด้วยมี ๑๐ อย่างคือ ทาน ศีล บริจาค อาชวะมัทวะ ตบะ อักโกธะ อวิหิงสาขันติ และอวิโรธนะ
ทสสหสฺสจกฺกวาฬเทวตา : (อิต.) เทวดาในจักรวาฬมีพันสิบหนเป็นประมาณ (เทวดา ในหมื่นจักรวาล) มี วิ. ดังนี้. – ส. ทิคุ. ทส สหสฺสานิ ทสสหสฺสํ. ฉ. ตุล. ทสสหสส ปมาณ เยส ตานิ ทสสหสฺสปมาณานิ (จกฺกวาฬานิ). ส. ตัป. ทสสหสฺสจกฺกวาเฬสุ เทวตา ทลสหสฺสจกฺกวาฬเทวตา.
ทสฺสี : (วิ.) ผู้เห้น, ผู้เห็นโดยปกติ, ผู้มีอันเห็นเป็นปกติ, ผู้มีปกติเห็น. ทิสฺ เปกฺขเณ, ณี.ผู้คบ. ฯลฯ, ผู้ถือเอา, ฯลฯ, ผู้ระวัง, ฯลฯ, ผู้ป้องกัน, ฯลฯ, ทิสฺ อาทานสํวรเณสุ.
ทสา : (อิต.) ชายผ้า, ชายครุย, ความเป็นอยู่, ความกำหนด, ระยะกาลของชีวิต. ทา เฉทเน, โส, รสฺโส, อิตฺถิยํ อา. ฉา เฉทเนวา, ฉสฺส โท. ส. ทศา.
ทสิก : ค. ๑. ซึ่งเห็นได้, ซึ่งปรากฏรูป, ซึ่งมีรูปร่าง (ใช้ต่อท้ายศัพท์ในคำสมาสเช่น ทุทฺทสิก เป็นต้น) ;
๒. ซึ่งเป็นไปในชายผ้า, ซึ่งเนื่องด้วยชายผ้า
ทฬฺหทตฺตี : ค. มีความภักดีมั่นคง, จงรักภักดีเป็นอย่างมาก
ทาฐาพลี : ค. ผู้มีเขี้ยวเป็นกำลัง, ผู้มีกำลังอยู่ที่เขี้ยว (หมายถึงราชสีห์)
ทาฐาวุธ : ค. ผู้มีงาเป็นอาวุธ, ผู้ใช้งาเป็นอาวุธ
ทาฐาวุธ ทาฒาวุธ : (ปุ.) สัตวืมีเขี้ยวเป็นอาวุธ, งู. วิ. ทาฐา ทาฒา วา ตสฺส อาวุโธ ติ ทาฐาวุโธ ทามาวุโธ วา.
ทาตฺต : (นปุ.) เคียว ชื่อเครื่องมือสำหรับเกี่ยว ข้าวหรือหญ้า วิ. ทนติ อเนนาติ ทาตฺตํ ทา ลเวนา, โต, ทฺวิตฺตํ. ทาติ วีหโย ฉินฺทติ อเนนาติ วา ทาตฺตํ. ทา อวขณฺฑเน. เป็นทาตฺร โดยลง ตฺรณฺ ปัจ. บ้าง. ส. ทาตฺร.
ทาตพฺพยุตฺต ทาตพฺพยุตฺตก : (วิ.) อันควร แล้วแก่ความเป็นแห่งทานอันบุคคลพึงให้, อันควรแก่ทานอันบุคคลพึงให้.
ทาน : (นปุ.) น้ำมันเป็นเครื่องเมาแห่งช้าง (ก ริมท), น้ำมันช้าง (เวลาช้างตกมันจะมี มันเหลวเยิ้มออกจากขมับช้าง). วิ.ทียเตติทานํ. อภิฯ และฎีกาอภิฯ. ทา ทาเน อวขณฺฑเน วา, ยุ. ส. ทาน.
ทานกถา : (อิต.) วาจาเป็นเครื่องกล่าวแสดงซึ่งทาน, ถ้อยคำกล่าวถึทาน, การกล่าว ถึงทาน.
ทานทายี : (วิ.) ผู้ให้ซึ่งทาน, ผู้ให้ซึ่งทานโดย ปกติ, ผู้มีอันให้ซึ่งทานเป็นปกติ, ผู้มีปกติให้ซึ่งทาน. ณีปัจ. วิเคราะห์พึงเลียนแบบศัพท์ ธมฺมจารี.
ทานปติ : (ปุ.) บุคคลผู้เป็นเจ้าของแห่งทาน, คนผู้เป็นใหญ่ในทาน, เจ้าของทาน, ทานบดี.
ทานวฏฺฏ, - วตฺต : นป. การอวยทาน, การบำเพ็ญทาน, การบริจาคเป็นประจำ
ทานสีล : (วิ.) ผู้มีทานและศีล, ผู้มีการให้เป็นปกติ, ผู้มีปกติให้.
ทานาธิปติ : (ปุ.) บุคคลผู้เป็นเจ้าของแห่งทาน, ฯลฯ, ทานาธิบดี. ทาน+อธิปติ.
ทารุชปพฺพช. : (วิ.) อันเกิดแต่ไม้และอันเกิด แต่หญ้าปล้อง, บังเกิดแต่ไม้และเป็นวิการแห่งหญ้ามุงกระต่าย.
ทาสปุริส : ป. บุรุษผู้เป็นทาส, คนรับใช้
ทาสพฺย : (นปุ.) ความเป็นแห่งบ่าว, ฯลฯ. วิ. ทาสสฺส ภาโว ทาสพฺยํ พฺย ปัจ. หรือ ณฺย ปัจ. วุ อาคมท้ายศัพท์.
ทาสพฺยตา : อิต. สภาพความเป็นทาส
ทาสพฺย, - สวฺย : นป. ความเป็นทาส
ทาสโวฺยปค : (ปุ.) ทาสที่ยอมตัวเป็นทาสเอง วิ. ภยนิวารณาทฺยตฺถํ ทาสภาว มุปคโต ทาสโวฺยปคโต.
ทาสโวฺยปคต : ค. ผู้เข้าถึงความเป็นทาส, ผู้ยอมตัวเป็นทาสเอง
ทาสิตฺต : นป. ความเป็นนางทาสี, สภาพของทาสหญิง
ทาฬิทฺทิย ทาลิทฺทิย : (นปุ.) ความเป็น แห่งคนจน, ฯลฯ. วิ. ทฬิทฺทสฺส ภาโว ทา ฬิทฺทิยํ. ณิย ปัจ. ภาวตัท.
ทิคนฺต : (ปุ. นปุ.) ที่สุดแห่งทิศ,ขอบฟ้า.ทิสา+อนฺตแปลงสเป็นค.
ทิชาธิป : (ปุ.) สัตว์ผู้เป็นใหญ่กว่านก, ครุฑ.
ทิฎฺฐมตตก : (ปุ.) เพื่อนเห็น (เห็นกันครั้ง แรก ก็เป็นเพื่อนกัน) วิ. ทสฺสนํ ทิฎฺฐํ, ตํ มตฺตํ ปมาณ เมตสฺสาติ ทิฎฺฐมตฺตโก. ก สกัด.
ทิฏฺฐธมฺม : (ปุ.) สิ่งอันตนเห็นแล้ว, สิ่งอัน...เห็นแล้ว, ทิฏฐธรรม. คำ ทิฏฐธรรม มีความหมายดังนี้ ความเป็นไปในปัจจุบัน, โลกนี้, ภพนี้, ชาตินี้, ปัจจุบัน; ปัจจุบัน ชาติ, ปัจจุบันภพ. วิ. ทิฏฺโฐ ธมฺโม ทิฏฺฐธมฺโม. ทิฏฺฐธมฺโม นาม ปจฺจกฺข- อตฺตภาโว.
ทิฏฺฐธมฺมิก : (วิ.) อันเป็นไปในปัจจุบัน, อันเป็นไปในทิฏฐธรรม (ทันตาเห็น). วิ. ทิฏฺฐธมฺเม ปวตฺตํ ทิฏฺฐธมฺมิกํ. ณิก ปัจ. ตรัต๎ยาทิตัท.
ทิฏฺฐมงฺคลิก : ค. ผู้ถือว่าสิ่งที่เห็นเป็นมงคล
ทิฏฺฐวิปตฺติ : (อิต.) ความคลาดเคลื่อนโดยความเห็น, ความคลาดเคลื่อนด้วยความเห็น, วิบัติเพราะความเห็น, ทิฏฐิวิบัติ (เห็นผิดจากความเป็นจริง).
ทิฏฺฐานุคติ : (อิต.) อันเป็นไปตามซึ่งความยินดี, ฯลฯ, อันเป็นไปตามซึ่งความเห็น, อันเป็นไปตามซึ่งทิฎฐิ, ความดูเยี่ยงด้วยสามารถแห่งทิฎฐิ, ความดำเนินตามซึ่ง สิ่งอันปรากฏ, แบบอย่าง.
ทิฏฺฐิฏฺฐาน : นป. ฐานเป็นที่ตั้งแห่งทิฐิ
ทิฏฺฐิวิสูก : นป. ทิฐิอันเป็นข้าศึก, ลัทธิตรงข้าม, ความเห็นผิด