อตปฺป : (ปุ.) อตัปปะ (ไม่เดือดร้อน)ชื่อรูปพรมชั้นที่ ๑๓ ชื่อภพเป็นที่อุบัติของอตัปปพรหมชื่อของพรหมผู้ไม่มีความเดือดร้อนใจ.วิ. น ตปฺปนฺตีติอตปฺปา.
อตฺยปฺป : (วิ.) น้อยเกิน, น้อยยิ่ง.อติ+อปฺปแปลงอิเป็นย.
อตฺริจฺฉ : (วิ.) ผู้ปราถนาในอารมณ์นั้น.อตฺรปุพฺโพ, อิสุอิจฺฉายํ, อ.แปลงสเป็นจฺฉ.
อติขิณ : (วิ.) คม, แหลม, เฉียบแหลม.อติปุพฺโพ, ขิ คติยํ. นา ปัจ.ประจำธาตุอปัจ.แปลงนเป็นณ.
อติจฺจ : (อัพ. นิบาต) เกิน, ยิ่ง.อติ+อิจฺจ.อิจฺจมาจากอิ ธาตุ ตฺวา ปัจ.แปลง ตฺวาเป็นรจฺจ.
อติถิอติถี : (ปุ.) คนผู้ไม่มีดิถี (แขก), แขก(คนผู้มาหา).วิ.นตฺถิ ติถิ อสฺสาติ อติถิ.อติถี วา ศัพท์ต้น ณ ปัจ.ศัพท์หลังอี ปัจคนผู้ไม่มีดิถีนั้นหมายความว่ามาหาไม่เลือกเวลา จะเป็นเช้า สาย บ่าย เย็น กลางคืนไม่เลือกทั้งสิ้น.
อติถิ อติถี : (ปุ.) คนผู้ไม่มีดิถี (แขก), แขก (คนผู้มาหา). วิ. นตฺถิ ติถิ อสฺสาติ อติถิ. อติถี วา ศัพท์ต้น ณ ปัจ. ศัพท์หลัง อี ปัจ คนผู้ไม่มีดิถีนั้นหมายความว่า มาหาไม่ เลือกเวลา จะเป็นเช้า สาย บ่าย เย็น กลาง คืน ไม่เลือกทั้งสิ้น.
อติโธนจารี : ค. ผู้ไม่รู้จักประมาณ, ผู้เป็นอยู่อย่างฟุ่มเฟือย
อติปณฺฑิต : ค. ฉลาดมาก, เป็นบัณฑิตยิ่ง
อติปณฺฑิตตา : อิต. ความฉลาดยิ่ง, ความเป็นบัณฑิตยิ่ง
อติปติ : (วิ.) ผู้เป็นเจ้าเป็นใหญ่.
อติปีณิต : ค. อันเป็นที่เต็มใจยิ่ง
อติพฺรหฺมา : ป. ท้าวมหาพรหม, พระพรหม, ผู้เป็นใหญ่ยิ่ง
อติมโนรม : ค. เป็นที่น่ารื่นรมย์ยิ่ง
อติริจฺจติ : ก. เหลืออยู่, คงอยู่, เป็นเดน (อาหาร)
อติเรกตร : (วิ.) มากกว่า, ยิ่งกว่า, ลาภเกินกว่ากำหนด, อติเรกลาภ คือของที่ได้มามากกว่าที่กำหนดไว้ได้มาเกินจากรายได้ปกติของที่ได้มาเป็นครั้งคราว.ส.อติเรกลาภ.
อติวตฺต : ค. เป็นไปล่วง, ครอบงำ
อติวตฺตติ : ก. เป็นไปล่วง, ครอบงำ
อติวตฺตน : นป. ความเป็นไปล่วง, ความครอบงำ
อติวตฺเตติ : ก. ให้เป็นไปล่วง, ให้ครอบงำ
อติเวลา : (อิต.) เวลาอันเป็นไปล่วงซึ่งเวลา, เวลายิ่ง, เวลาเกิน.วิ.เวลํอติกฺกมิตฺวาปวตฺตนาเวลาอติเวลา.
อติอีส : (ปุ.) คนผู้เป็นเจ้าเป็นใหญ่, อดิศร.ส.อติ+อีศร.
อตีต : (ปุ.) กาลอันเป็นไปล่วงแล้ว, อดีตกาลอติปุพฺโพ, อิ คมเน, โต. วิ. อตีโต กาโลอตีโต.ลบกาล.
อตีตกาล : (ปุ.) กาลอันเป็นไปล่วงแล้ว, อดีตกาล.
อตีตรมฺมณ : ๑. นป. อดีตารมณ์, อารมณ์ที่เป็นอดีต;
๒. ค. จิตที่ยึดเอาอารมณ์ที่ล่วงไปแล้วมาเป็นอารมณ์
อถ, อโถ : อ. ครั้งนั้น, ลำดับนั้น, ต่อไป, เช่นกัน
อเถกทิวส : (อัพ. นิบาต) ภายหลัง ณ วันหนึ่ง, ครั้นภายหลัง ณ วันหนึ่ง, ครั้นวันหนึ่ง.บางมติตัดเป็นอถ ครั้งนั้นเอกทิวสํ ในวันหนึ่งนักภาษาจะใช้แบบไหนก็สุดแต่ชอบ.
อโถ : (อัพ. นิบาต) ลำดับนั้น, ครั้งนั้น, ภายหลังอนึ่ง, อนึ่งโสต, แล.แปลโดยอรรถ ว่าและบ้างรูปฯว่าใช้ในอรรถแห่งคำถามด้วย.
อทฺธคู : (วิ.) ผู้เดินทาง, ผู้เดินทางไกล, ผู้ท่องเที่ยว, ผู้เดินทางไกลเป็นปกติ, ผู้เดินทางไกลโดยปกติ.อทฺธปุพฺโพ, คมฺ คติยํ, รู.
อทฺธนิย : (วิ.) เป็นไปสิ้นกาลนาน.อทฺธ+นิย ปัจ
อทฺธภูต : (วิ.) เป็นเฉพาะแล้ว, เป็นยิ่งแล้ว.อธิ+ภู ธาตุตปัจ.ภู ธาตุอยู่หนปลายแปลงอธิเป็นอทฺธ.
อทน : (นปุ.) สถานที่ให้อาหาร, สถานที่รับอาหาร. อาปุพฺโพ, ทา ทาเน, ยุ. รัสสะ อาเป็น อ. ส. อทฺน.
อทาส : (วิ.) มิใช่ทาส, ไทย (เป็นอิสระไม่เป็นทาส).
อทิติ : (อิต.) อทิติ ชื่อเทพธิดาผู้เป็นมารดาของเทวดา.
อทุกฺขมสุข : นป. ความไม่ทุกข์ไม่สุข, ความเป็นกลางๆ, อุเบกขา
อทุติย : (วิ.) ไม่เป็นที่๒, เป็นที่๑, เป็นเอก.
อเทฺวชฺฌ : ค. ไม่เป็นสอง, ไม่สงสัย
อเทฺวชฺฌตา : ค.ความไม่เป็นสอง,ความไม่สงสัย
อธม : (วิ.) ผู้เกิดแล้วในส่วนเบื้องต่ำ, น่าชัง, ถ่อย, บกพร่อง, ชั่ว, เลว, ทราม, ต่ำช้า, ต่ำทราม, หย่อน. อธัม. วิ. อโธภาเค ชาโตอธโม. อิม ปัจ. ชาตาทิตัท. เอาโอ ที่อโธเป็น อ ลบ ภาค และ อิ ที่อิม ปัจ.โอสฺสอตฺตํ, ภาคโลโป, อิมปฺปจฺจเยอิโลโปจ.
อธมฺมจริยา : (อิต.) ความประพฤติมิใช่ธรรม, ความประพฤติไม่เป็นธรรม, ความไม่ประพฤติธรรม, ความประพฤติผิด.
อธมฺมวาที : (วิ.) ผู้มีปกติกล่าวซึ่งคำไม่ถูกต้อง, ผู้มีปกติกล่าวไม่เที่ยงตรง, ผู้พูดไม่เป็นธรรม
อธฺยาปน : (นปุ.) การเล่าเรียน, อธิปุพฺโพ, อาปฺพยฺาปเน, ยุ.แปลงอิเป็นย.
อธิกรณ : (นปุ.) การทำยิ่ง, โทษชาตเป็นเครื่องทำยิ่ง, โทษ, คดี, เหตุ, เรื่อง, เรื่องราว, อธิกรณะเป็นคำเรียกบทที่ประกอบสัตมีวิ-ภัติ, อธิกรณ์ คือข้อพิพาท หรือที่ถกเถียงกันเมื่อเกิดขึ้นแล้วต้องทำ ต้องระงับ.อธิบทหน้ากรฺธาตุยุปัจ.ส.อธิกรณ.
อธิกรณฏฺฐาน : (นปุ.) ที่เป็นที่ตัดสินคดี, ศาล.
อธิกรณฏฺฐาน : (นปุ.) ที่เป็นที่ตัดสินคดี, ศาล.
อธิกรณสมถ : (ปุ.) ธรรมเป็นเครื่องยังอธิกรณ์ให้ระงับ, ธรรมเป็นเครื่องระงับอธิกรณ์, ธรรมสำหรับระงับอธิกรณ์, วิธีการสำหรับระงับอธิกรณ์.
อธิการ : (ปุ.) คุณอันบุคคลพึงกระทำยิ่ง, คุณวิ-เศษเครื่องทำยิ่ง. ภาระ, หน้าที่, การปกครอง, การบังคับบัญชา, เรียกเจ้าอาวาสซึ่งมิได้เป็นเจ้าคณะว่าพระอธิการเรียก ผู้อำนวยการวิทยาลัยว่าอธิการถ้าเป็นมหาวิทยาลัยเรียกว่าอธิการบดี.ส. อธิการ.
อธิการปกติ : (ปุ.) บุคคลผู้เป็นใหญ่ในหน้าที่, บุคคลผู้เป็นใหญ่ในการปกครอง, อธิการบดี(ผู้เป็นใหญ่ในการปกครองมหาวิทยาลัย).
อธิกุสล : ค. อันเป็นกุศลยิ่ง, ดียิ่ง
อธิจิตฺต : (นปุ.) ธรรมชาติอันอาศัยซึ่งจิตเป็นไป(จิตฺตสฺส อธิกจฺจ ปวตฺตนํ), จิตยิ่ง, อธิกจิตหมายถึงจิตที่ได้สมาธิถึงขั้นฌาน.วิ.อธิกํจิตฺตํอธิจิตตํ.