อลกอลงฺก : (นปุ.) เครื่องประดับพิเศษ.
อลงฺกรณ : (นปุ.) การประดับ, การตกแต่ง, การประดับประดา, เครื่องตกแต่ง, เครื่องประดับ, เครื่องตบแต่ง, เครื่องอาภรณ์.อลํปุพฺ-โพ, กรฺกรเณ, ยุ.ส.อลงฺกรณ.
อลงฺการ : ป. การประดับตกแต่ง, เครื่องประดับ
อลงฺการุปฺปทาน : (นปุ.) การให้เครื่องประดับ, ฯลฯ.
อวตฺถรณ : นป. ๑. เครื่องลาด, เครื่องปกปิด ;
๒. การแผ่ไป, การท่วมท้น
อวตส : (ปุ.) เครื่องประดับหู, ตุ้มหู.วิ.อุทฺธํตสียเตติอวตํโส.อวปุพฺโพ, ตสฺอลงฺกาเร, อ, นิคฺคหิตาคโม.
อวาปุรณ : นป. กุญแจ, ลูกดาล, เครื่องปิด, เครื่องไข
อวาปูรณ : (นปุ.) ลูกกุญแจ, ลูกตาล, เครื่องบิด, เครื่องเปิด, เครื่องไข.วิ. อวาปูรติวิวรติทฺวารํ เอเตนาติ อวาปูรณํ.อวปุพฺโพ, ปุรฺสํวรเณ, ยุ.อถวา, วุสํวรเณ, ยุ, วสฺสโป, อุปสคฺคสฺสทีฆตา, อุการสฺสทีฆตา, รฺอาคโม.สัททนีติวางอว อาเป็นบทหน้าเป็นอวาปุรณบ้าง.
อวายมต : ค. ไม่ทำความพยายาม
อสงฺกิเลสิก : ค. ผู้ไม่มีกิเลสเครื่องเศร้าหมอง, ผู้ไม่มีความเศร้าหมอง, ผู้ไม่สกปรก
อสมฺโมทก, - ทิก, - ทนีย : ค. ไม่น่ายินดี, ไม่น่าบันเทิง, ไม่เป็นเครื่องให้ระลึกถึงกัน ; ไม่เป็นมิตรกัน
อสรณ : ค. ไม่มีที่พึ่ง, ไม่มีที่พำนัก, ไม่มีเครื่องระลึก
อสฺสตฺถร : ป. เครื่องลาดม้า, อานม้า
อสฺสภณฺฑก : นป. ผ้าปูหลังม้า, อานม้า, เครื่องแต่งม้า
อสาหส : นป., ค. ไม่รุนแรง, ไม่ผลุนผลัน, เยือกเย็น, สงบ
อสุจีก : นป. ความไม่บริสุทธิ์สะอาด, กิเลสเครื่องเศร้าหมอง
อสุภนิมิตฺต : นป. อสุภนิมิต, เครื่องกำหนดหมายที่ทำให้เห็นว่าไม่สวยงาม
อากปฺป : (ปุ.) มรรยาทอัน...กำหนดยิ่ง, มรรยาทเครื่องกำหนดยิ่ง, มรรยาทเครื่องสำเร็จ, ความกำหนด, ความสำเร็จ.อาบทหน้ากปฺปฺธาตุในความกำหนดสำเร็จอ.ปัจ. การตกแต่งให้งาม, การตกแต่งให้สวยงาม, การแต่งตัวดี, อาการ, ท่าทาง. กปุธาตุในความอาจสามารถควรสมควรอหรือณปัจซ้อนปฺ.ส.อากลฺป.
อากสฺส : (นปุ.) กิเลสขาดเครื่องเกี่ยวข้อง.อาปุพฺโพ, กสฺสฺคติยํ, อ.
อาการ : (ปุ.) การทำยิ่ง, ความทำโดยยิ่ง, มรรยาทเครื่องทำโดยยิ่ง, ความเป็นอยู่, การณะ, สัณฐาน, ส่วน, ส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย, วิธี, ทำนอง, ท่าทาง.วิ.อากรณํอากาโร.ส.อาการ.
อาจเมติ : ก. ชำระล้าง, ทำความสะอาด
อาตปปตฺต : (นปุ.) ร่ม ( เครื่องสำหรับกางป้องกันแดด ป้องกันฝน). ส.อาตปปตฺร.
อาตปวารณ : นป. เครื่องบังแดด, ร่ม, ฉัตร
อาตาป : (ปุ.) ความเพียรเป็นเครื่องยังกิเลสให้เร่าร้อน, ความร้อน, ความยังกิเลสให้ร้อน, ความเพียรเผากิเลส, ความขยัน, ความเข้มแข็ง, ความเพียร. วิ.อาสมนฺตโตตาเปตีติอาตาโป.
อาตาปน : นป. ความเพียร, เครื่องเผากิเลสให้เร่าร้อน, การทรมานตัวเพื่อย่างกิเลส
อาตาปี : (วิ.) ผู้มีความเพียรเป็นเครื่องยังกิเลสให้เร่าร้อน, ฯลฯ, ผู้ยังกิเลสให้แห้ง (หมดไป).อี ปัจ.
อาทาส : (ปุ.) แว่น, กระจก, กระจกเงา, กระจกส่องหน้า. คันฉ่องชื่อเครื่องส่องหน้าหรือกระจกเงา มีกรอบสองชั้นเอนเข้าเอนออกได้ตั้งอยู่บนโต๊ะเครื่องแป้ง.วิ.อาทิสฺสเตอสฺมินฺติอาทาโส.อาปุพฺโพ, ทิสฺเปกฺขเณ, โณ.ส. อาทรฺศน.
อาทีนว : (ปุ.) โทษอันยังทุกข์ให้เป็นไปโดยยิ่ง, โทษเครื่องถึงทุกข์, โทษ.วิ.อา ภุโสทีนํวายติคมยตีตฺยาทีนโว.อาทีนปุพฺโพ, วิคมเน, อ.อาทีนํวาติอธิคจฺฉติเอเตนาติวาอาทีนโว.อาทีนปุพฺโพ, วาอาทาเน, อ.หรือตั้งอาปุพฺโพ, ทีนฺทุคฺคตภาเว, โว. ส.อาทีนว.
อาเทสนาปาฏิหาริยสาสนี : (วิ.) (วาจา)เป็นเครื่องสั่งสอนด้วยอิทธิอันนำเสียซึ่งปฏิปักษ์ด้วยสามารถแห่งความแสดงอ้าง.
อาธาร : (ปุ.) เชิง (เครื่องรองภาชนะทั่ว ๆไป), เชิงบาตร (ขาบาตร), อาธาระเป็นคำเรียกสัมพันธ์บทที่ประกอบด้วยสัตมีวิภัติ (อธิกรณ), การอุปถัมภ์, อ่าง, หม้อน้ำ, ที่ขังน้ำสระ, ร่องน้ำรอบโคนต้นไม้ (อาลวาลก).อาปุพฺโพ, ธรฺธารเณ, โณ.
อานุปุพฺพิกถา : อิต. ถ้อยคำ หรือเทศนาที่แสดงตามลำดับ, วาจาเป็นเครื่องกล่าวโดยลำดับ
อาพทฺธ : (ปุ.) การพัน, การผูกการมัด, เครื่องผูก. อาปุพฺโพ, พนฺธฺพนฺธเนอ, ยุ.ส.อาพนฺธอาพนฺธน.
อาพนฺธน : (นปุ.) การพัน, การผูกการมัด, เครื่องผูก. อาปุพฺโพ, พนฺธฺพนฺธเนอ, ยุ.ส.อาพนฺธอาพนฺธน.
อาภรณ : (นปุ.) อลังการเครื่องยังอวัยะให้เต็มทั่ว, เครื่องประดับ, เครื่องแต่ง, เครื่องตกแต่ง, เครื่องแต่งกาย, เครื่องอาภรณ์.วิ.อาภริยเตตนฺตฺยาภรณํ.อาปุพฺโพ, ภรฺธารเณ, ยุ.ส. อาภรณ.
อาภิโทสิก : ค. เนื่องด้วยเย็นวานนี้, ตอนเย็น, ที่บูดเน่า, ค้างคืน
อามิส : (นปุ.) วัตถุเป็นเครื่องล่อใจ, วัตถุเครื่องล่อใจ, สินบน, เหยื่อ, เหยื่อล่อ, เนื้อ (เนี้อสัตว์ต่างๆ ), อามิส ( ของกินอย่างใดอย่างหนึ่งวัตถุมีข้าวเป็นต้น ).วิ. อามียติอนฺโตปกฺขิปียตีติอามิสํ.อาปุพฺโพ, มิปกฺเขปน, สกฺปจฺจโย, กฺโลโป, สปจฺจโยวา.อถวา, มิสฺสทฺเทอามสเนวา, อ. ส. อามิษ.
อามุตฺต : (ไตรลิงค์) ทหารสวมเครื่องแต่งตัวมีเครื่องยศเป็นต้น, ทหารแต่งเครื่องแบบ.อาปุพฺโพ, มุจฺโมจเน, โต.
อายค : ป. เครื่องบูชา, ไทยธรรม
อายตนิก : ค. มีส่วน, มีภาค, ประกอบด้วยเครื่องต่อ
อายาจนา : (อิต.) วาจาเป็นเครื่องขอโดยยิ่ง, ฯลฯ, การเชื้อเชิญ, ฯลฯ, การเซ่นสรวง.
อายุ : (ปุ. นปุ.) ธรรมชาติเป็นเครื่องเจริญแห่งสัมปยุตธรรม, ความเป็นไป, ชีวิต, ชิวิติน-ทรีย์, ชนมพรรษา, ชันษา, อายุ(เวลาที่ดำรงชีวิตอยู่เวลาชั่วชีวิตของสิ่งนั้นๆ).วิ.เอนฺติสตฺตาเอเตนาติอายุ.อิคติยํ, ณุ.อถวา, อาปุพฺโพ, ยุมิสฺสนคตีสุ, อ. รูปฯ๖๓๕.ส. อายุษฺอายุสฺ.
อายุธ : (นปุ.) อาวุธ, ศัตราวุธ, เครื่องประหาร, เครื่องรบ. วิ. อาทายยุชฺฌนฺเตยมิติอายุธํอาปุพฺโพ, ยุธฺสมฺปหาเร, อ.ส.อายุธ.
อาโยค : (ปุ.) ความเพียรเป็นเครื่องประกอบยิ่ง, ความเพียร, การรัดเข่า, ผ้ารัดเข่า.อาปุพฺโพ, ยุชฺโยเค, โณ.
อารมฺภกถา : (อิต.) วาจาเป็นเครื่องกล่าวเริ่มต้น, คำกล่าวเริ่มต้น, คำเริ่มต้น, คำปรารภ, คำนำ.ส.อารมฺภกถา.
อารมฺมณ : (นปุ.) ธรรมชาติเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวของจิต, ธรรมชาติเป็นที่เหนี่ยวของจิต, ธรรมชาตเป็นที่มารื่นรมย์, ธรรมชาตเป็นที่ยินดีของจิต, เครื่องยึดเหนี่ยวของจิต, เครื่องยึดหน่วงแห่งจิต, ความคิด, ความรู้สึก, เหตุ, โคจร, นิสัยใจคอ ?, อารมณ์(ความเป็นไปแห่งจิตในขณะหนึ่งๆธรรมชาติที่เกิดขึ้นให้จิตรู้สึกสิ่งที่จิตรู้).วิ.อาคนฺตวาอาภุโสวาจิตฺตเจตสิกาธมฺมารมนฺติเอตฺถาติอารมฺมณํ.อาปุพฺโพ, รมฺรมเณ, ยุ
อารมฺมณปจฺจย : ป. ปัจจัยหรือเครื่องสนับสนุนคืออารมณ์
อาราหตฺถ : ป. เครื่องเจาะ, สว่าน, บิดหล่า
อาเลป : ป. น้ำมันสำหรับนวด, เครื่องฉาบทา, การฉาบทา
อาวฏฺฏน : นป. ความวนเวียน, ความงงงวย, เครื่องล่อ, การถูกมารดลใจ
อาวิธ : ป. เครื่องเจาะ, เครื่องไช, สิ่ว, สว่าน