พนฺธุ : (ปุ.) พวกพ้อง, พงศ์, พงศ์พันธุ์, ญาติ, ญาติพี่น้อง, วงศ์, วงศ์วาน. วิ. พนฺธตีติ พนฺธุ. พนฺธียติ สิเนหภาเวนาติ วา พนฺธุ. พนฺธฺ พนฺธเน, อุ, ณุ วา. อตฺตนิ ปรํ พนฺธตีติ วา พนฺธุ. อยํ อมุหากํ วํโสติ สมฺพนฺธิตพฺพฏฺเฐน เปมพนฺธเนน พนฺธตีติ วา พนฺธุ.
โคตฺต โคตฺร : (นปุ.) แซ่, เผ่า, พันธุ์, เหง้า, เหล่า, เหล่ากอ, เชื้อ, เชื้อสาย, สกุล, วงศ์, โคตร. วิ. โค วุจฺจติ อภิธานํ พุทฺธิ จ, เต ตายตีติ โคตฺตํ. ควํ สทฺทํ ตายตีติ วา โคตฺตํ. โคปุพฺโพ, ตา ปาลเน, อ, ตฺสํ โยโค. รูปฯ ๕๕๒ วิ. โคปตีติ โคตฺตํ. คุปฺ รกฺขเณ สํวรเณ วา, โต, ปสฺส โต. กัจฯ ๖๕๖ รูปฯ ๖๕๐ ลง ต, ตฺรณฺ ปัจ.
ตต : (วิ.) แผ่, แผ่ไป, ขยาย, กว้างขวาง., แพร่หลาย. ตนุ วิตฺถาเร, โต, นฺโลโป.
ผุลฺล : (วิ.) แผ่, ขยาย, กระจาย, แผ่ไป, กระจายไป. ผุลฺ ผรเณ, โล.
วิกสติ : ก. แย้ม, ขยาย
วิตฺถาเรติ : ก. กว้างขาวง, ชี้แจง, ขยาย
พุนฺท : (ปุ.) ราก. วุ สํวรเณ, โท, นิคฺคหิตาคโม, วสฺส โพ. ปุ่ม, พันธุ์ ขา ก็แปล.
กมฺมพนฺธุ : (วิ.) มีกรรมเป็นพวกพ้อง, มีกรรม เป็นเผ่าพันธุ์.
กเฏรุกฺข : ป. พันธุ์ไม้เลื้อยชนิดหนึ่ง
กรุมฺภก : ป. พันธุ์ข้าวชนิดหนึ่งมีสีแดงก่ำ
โคตฺต : นป. โคตร, วงศ์สกุล, เผ่าพันธุ์
ตนฺต ตนฺตร : (นปุ.) การแผ่, การแผ่ไป, การขยาย, การขยายไป. ตนุ วิตฺถาเร, ต, ตรณฺ ปัจ. รูป ฯ ๖๕0.
ตนฺตุนาค : (ปุ.) เมล็ดผักกาด, เมล็ดพันธุ์ผัก กาด, ปลีน่อง (กล้ามเนื้อที่มีลักษณะคล้าย หัวปลีอยู่ด้านหลังของหน้าแข้ง).
ตนน : (นปุ.) การแผ่, การแผ่ไป, การขยาย, การขยายไป, ความแพร่หลาย, ความกว้างขวาง. ตนุ วิตฺถาเร, ยุ.
ตโนติ : ก. แผ่ออก, ขยายออก, เหยียดออก
นิกฺกม : (ปุ.) อันก้าวออก, อันออกไป, อันก้าว ออกไป, อันขยายออกไป, การก้าวออก. ฯลฯ, ความเพียร.
นิกุล : (นปุ.) วงศ์อันขยายออกไป. นิกฺกม+กุล.
ปตารณ : นป. การยกขึ้นให้สูง, การขยายตัว
ปริต : (ปุ.) ความแผ่ไป, ความขยาย, ความกว้าง. ปริปุพฺโพ, ตนุ วิตฺถาเร, โร. กัจฯ ๖๓๙ วิ. ปริ ตโนตีติ ปริโต. กฺวิ ปัจ.
ปสารณ : นป. การแผ่ออก, การเหยียดออก, การขยายออก
ปสาริต : ค. อันเขาให้แผ่ออกแล้ว, อันเขาให้เหยียดออกแล้ว, อันเขาขยายออกแล้ว
ผาลิต : ค. ซึ่งเปิดออก, ซึ่งแตกออก, ซึ่งขยายออก,ซึ่งยืดออก
ผุล ผุลน : (นปุ.) อันสั่งสม, อันสะสม, อันรวบรวม, อันแผ่, อันขยาย, การสั่งสม, ฯลฯ, ความสั่งสม, ฯลฯ. ผุลฺ สญฺจเย ผรเณ จ, อ, ยุ.
พนฺธุตา : อิต. ประชุมแห่งเผ่าพันธุ์, หมู่ญาติพี่น้อง
พนฺธุมนฺตุ : ค. มีเผ่าพันธุ์, มีญาติพี่น้อง
พีช : (นปุ.) เหตุ, มูลเหตุ, มูลเค้า, เมล็ด, ฟอง (ฟองไข่), นิมิตบุรุษ, นิมิตสตรี, องคชาต, น้ำสุกกะ, พันธุ์ไม้, ต้นไม้, พืช (สิ่งที่จะเป็นพันธุ์ต่อไป). วิเสสปุพฺโพ, ชนฺ ปาตุภาเว, โร. ลบ เสส แปลง วิ เป็น พิ ทีฆะ ลบ ที่สุดธาตุ และ รปัจจัย อภิฯ ลง กฺวิ ปัจ.
พีชคาม : (ปุ.) พันธุ์ไม้, พีชคาม ชื่อของผักที่เกิดแต่เมล็ด เช่น แมงลัก พืชพันธุ์ที่ถูกพรากจากที่แล้วยังไม่ตายยังจะเป็นได้อีก.
วิกาส : ป. การแย้ม, การขยาย
วิตฺถมฺภนฺ : นป. การสูบควัน, การกระจาย, การขยายตัว, การพอง
วิตฺถมฺเภติ : ก. สูบควัน; กระจาย, ขยายตัว, พอง
สสฺสพีช : (นปุ.) ข้าวปลูก คือข้าวเปลือกที่ชาวนาเก็บไว้สำหรับทำพันธุ์.
สาสป : (ปุ.) เมล็ดพันธุ์ผักกาด, สาสฺ อนุสิฎฐยํ, อโป.
สิทฺธตฺถ สิทฺธตฺถก : (ปุ.) เมล็ดพันธุ์ผักกาด วิ. สิทฺธา อตฺถา อสฺมินฺติ สิทฺธตฺโถ. ศัพท์หลัง ก สกัด.
อตฺถาธิปาย : (ปุ.) การอธิบายซึ่งอรรถ, อธิบายซึ่งอรรถ, อัตถาธิบาย (การขยายความ).
อตฺถาร : ป. การขยาย, การแผ่, การขึง
อตฺถิรา : (อิต.) บังโกรย ชื่อพันธุ์ไม้ชนิดหนึ่ง.
อธิปายอธิปฺปาย : (ปุ.) สภาพเป็นที่อาศัยแห่งจิต, สภาพผู้อาศัยซึ่งจิตนอนอยู่, ความประสงค์, ความมุ่งหมาย, ความพอใจ, ความชอบใจ, ความเป็นใหญ่, การออกความเห็นการอธิบาย (ขยายความชี้แจง), วิ.อธิปยติจินฺเตตีติอธิปฺปาโย.อธิปียเตติวาอธิปฺปาโย.อธิปุพฺโพ, ปยฺคมเน, โณ.อิวาคมเน, โณ, ปฺอาคโม.อถวา, โยอตฺโถปณฺฑิเตนอธิปียเตโสอตฺโถอธิปฺปาโย.ส. อภิปฺราย
อธิปาย อธิปฺปาย : (ปุ.) สภาพเป็นที่อาศัยแห่ง จิต, สภาพผู้อาศัยซึ่งจิตนอนอยู่, ความประ สงค์, ความมุ่งหมาย, ความพอใจ, ความชอบใจ, ความเป็นใหญ่, การออกความเห็น การอธิบาย (ขยายความชี้แจง), วิ. อธิปยติ จินฺเตตีติ อธิปฺปาโย. อธิปียเตติ วา อธิปฺปา โย. อธิปุพฺโพ, ปยฺคมเน, โณ. อิ วา คมเน, โณ, ปฺอาคโม. อถวา, โย อตฺโถ ปณฺฑิเตน อธิปียเต โส อตฺโถ อธิปฺปาโย. ส. อภิปฺราย
อสฺสสทสฺส : ป. ม้าพันธุ์ดี
อสฺสาชานิย : ป. ม้าอาชาไนย, ม้าพันธุ์ดี
อาชานีย : ป. ๑. ม้าอาชาไนย, ม้ามีไหวพริบดี, ม้าพันธุ์ดี, บุรุษผู้ประเสริฐ ;
๒. ได้รับอบรมมาดี, มีกำเนิดดี, รู้ได้เร็ว
อาวล : นป. พันธุ์ไม้เลื้อยมีดอกสีแดงใหญ่มีรูปเหมือนแตร
อุกฺกุฏิก : (วิ.) กระหย่ง, กระโหย่ง. (ทำให้สูงขึ้นหรือทำสิ่งที่รวมกันอยู่ให้ ขยายตัวขึ้น).
อุปพฺรูหน : นป. ความเจริญ, การเพิ่มขึ้น, การขยายตัว
อุสฺสนฺน : ค. เต็มเปี่ยม, หนาขึ้น, สูงขึ้น; เดียรดาษ; ทาด้วย; ขยายออก, แผ่ออก
โอตฺตร : (นปุ.) การไข, การขยาย, การอธิบาย. อุปุพฺโพ, ตรฺ ตรเณ, โณ. พฤทธิ์ อุ เป็น โอ ซ้อน ตฺ.
พนฺธชีว พนฺธชีวก : (ปุ.) ชบา. พนฺธุ เอว ชีวโก พนฺธุชีวโก.
พนฺธว : (ปุ.) ญาติ, มิตร. พนฺธุ เยว พนฺธโว. แปลง อุ เป็น อว.
พนฺธุกรุจิร : ค. ซึ่งงามประดุจดอกชบา