คีต : (นปุ.) การขับ, การร้อง, การขับร้อง, การร้องเพลง, การเล่นขับร้อง, การเล่นร้อง เพลง. วิ. คายนํ คีตํ. เค สทฺเท, โต, เอ การสฺส อีกาโร. รูปฯ ๖๐๗ แปลง เค เป็น คี. เพลงอันบุคคลพึงขับ วิ. เคตพฺพนฺตีติ คีติ.
คีตรว, - สทฺท, - สร : ป. เสียงขับร้อง, เสียงเพลง
คีตวาทิตวิสูกทสฺสน : (นปุ.) การขับและการประโคมและการดูการเล่นอันเป็นข้าศึก (แก่กุศล).
นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสน : (นปุ.) การฟ้อน รำและเพลงอันบุคคลพึงขับและดนตรี อันบุคคลพึงประโคมและการดูการเล่น อันเป็นข้าศึกแก่กุศล, การฟ้อนและการขับและการประโคมดนตรีและการดูการเล่นอันเป็นข้าศึกแก่กุศล. สำนวนการแปลแรกที่แปล คีต และ วาทิต ว่าพึงนั้นแปลตามรูป วิ. เคตพฺพนฺคิ คีตํ. วาทิตพฺพนฺติวาทิตํ.
ขาทิตปีตนจฺจคีตวาทิตาทิ : (วิ.) มีวัตถุอันบุคคลเคี้ยวกินแล้วและวัตถุ (น้ำ) อันบุคคล ดื่มแล้วและเครื่องดนตรีมีอันฟ้อนและอันขับและอันประโคม เป็นต้น. เป็น อ. ทวัน. มี อ. ทวัน. และ ฉ. ตุล. เป็น ภายใน.
คต : (นปุ.) การเดิน, การไป, ความไป, ความเป็นไป. คมฺ คติยํ, โต, มฺโลโป ต ปัจ. ลง ในภาวะ.
คาถาภิคีต : ค. ซึ่งได้มาด้วยการท่องคาถา, ได้มาด้วยการขับร้อง
ทนฺตคีต : (นปุ.) การขับร้องด้วยฟัน, การผิวปาก.
นจฺจคีตวาทิตาทิรติปฺปเภท : (วิ.) มีความยินดี ในการเล่นมีการฟ้อนและการขับและการประโคมเป็นต้นเป็นประเภท. เป็น ฉ. ตุล. มี ส. ทวัน., ฉ. ตุล. และ สงตัป. เป็นท้อง.
ปฏิคีต : นป. เพลงขับตอบ, เพลงที่ร้องโต้ตอบ
สงฺคีต : กิต. ขับกล่อมแล้ว, ร้อยกรองแล้ว
อภิคีต : กิต. ร้องแล้ว, ขับแล้ว
คตโยพฺพน : ค. ผู้มีวัยหนุ่มสาวผ่านพ้นไปแล้ว, ผู้พ้นวัยหนุ่มสาวไปแล้ว
ติรจฺฉานคต : (ปุ.) สัตว์ดิรัจฉาน วิ. ติรจฺฉาโน เอว ติรจฺฉานคโต. คต สกัด.
กายคต : ค. สิ่งที่ไปในกาย, สิ่งที่อยู่ในกาย
โกฏิคต : ค. ผู้ถึงที่สุด, ผู้บรรลุพระนิพพาน
คติ : (อิต.) การเดินทางไปรบ, การยกทัพออก ไปรบ. คมฺ คติยํ, ติ, มฺโลโป. ส. คติ.
คติก, คตี : ค. ผู้ไป, ผู้เดิน, ผู้อยู่
คติคต : (วิ.) ถึงแล้วซึ่งอันไป, ลุกลามไปแล้ว.
คีติ : (อิต.) การขับ ฯลฯ วิ. คายนํ คีติ. เค สทฺเท, ติ. เพลงอันบุคคลพึงขับ วิ. เคตพฺพนฺตีติ คีติ.
ติสรณคต : (วิ.) ผู้ถึงแล้วซึ่งสรณะสาม, ผู้มี สรณะสามอันถึงแล้ว.
ทฺวิธาคต : ซึ่งกลายเป็นสองส่วน, ซึ่งเป็นสองเสี่ยง
ทูรคต : ค. ผู้ไปแล้วสู่ที่ไกล, ผู้ห่างไกล
โทสคต : นป. โทสะ
โทสาปคต : ค. ผู้ไปปราศแล้วจากโทสะ, ผู้ปราศจากโทษ
ปฏิวามคต : อ. (ลูกศรเข้าทางขวา) ทะลุซ้าย
ปารคต : ค. ถึงฝั่ง, ถึงพระนิพพาน
ยานคต : ค.ไปแล้วในยาน, ขึ้นขี่ยาน
อธิคต : (ปุ.) พระอริยะ, พระอริยบุคคล.อธิปุพฺโพ, คมฺคติยํ, โต, มฺโลโป.
อธิคตวนฺต : ค. ผู้บรรลุ, ผู้เข้าถึง
อวสานคต : (วิ.) ถึงแล้วซึ่งที่สุด, ทำเสร็จแล้ว.
อิงฺคิต : (ปุ. นปุ.) อาการ, ท่าทาง. อิงฺคฺ คติยํ, โต, อิอาคโม.
อุคฺคต : กิต. ขึ้นไปแล้ว, งอกขึ้นแล้ว, สูง, เลิศ
ติทิวงฺคต : (วิ.) ไปแล้วสู่สวรรค์, ตายไปสู่ สวรรค์ ติทิวํ + คต แปลงนิคคหิตเป็น งฺ.
ทิฏฺฐคติ : (นปุ.) แปลเหมือน ทิฏฺฐ. ลง คต สกัด.
ทุคคต : (วิ.) ยาก, จน, ยากจน, เข็ญใจ. วิ. ทุ นินฺทิตํ คติ คมน มสฺสาติ ทุคฺคโต. ทุกฺเขน วา กิจฺเฉน คตํ คมนํ ยสฺส โส ทุคฺคโต. อถวา, ทุกฺเขน กิจฺเฉน คต คมนํ อนฺน ปานาทิลาโภ ยสฺส โส ทุคฺคโต . ส. ทุรฺคต.
ทุคฺคต : (วิ.) ถึงแล้วซึ่งความยาก, ฯลฯ. ทุกฺข+คต.
ปยฺยก : (ปุ.) ปู่ทวด, ตาทวด, ปู่ชวด, ตาชวด. วิ. ปิตุโน อยฺยโก ปยฺยโก. ลบ ตุ แปลง อิ เป็น อ. หรือ อยฺยกโต ปโร ปยฺยโก. ลบ ร แล้วแปร ป ไว้หน้า อภิฯ และ รูปฯ๓๓๖. หรือ ปคโต อยฺยโก ปยฺยโก. ลบ คต.
มหคฺคตารมฺมณ : (วิ.) มีอารมณ์เป็นรูปาวจร และ อรูปาวจร. มห (ยิ่ง)+คต+อารมฺมณ.
สามนฺติ : (วิ.) ใก้ล, เคียง, ใกล้เคียง, ชิต, รอบ ๆ. วิ. สํคตํ อนฺตํ สามนฺตํ. สํคต+อนฺต ลบ คต แปลง นิคคหิตเป็น ม ทีฆะ อ ที่ ส. ส. สามนฺต.
อนฺโตภสฺตคต : (วิ.) อันไปแล้วในภายในแห่งกระทอ, อนฺโต+ภสฺตา+คต.
อุปกฏฺฐ อุปกฺกฏฺฐ : (วิ.) ใกล้, จวน. วิ. กณฺฐํ สมีป มุปคโต อุปกฏฺโฐ, กณฺฐสฺส กฏฺฐา- เทโส, ณโลโป วา, ฏฺสํโยโค. ลบ คต แล้วเปลี่ยนบทหน้าที่แปลงเป็น กฏฺฐ ไว้ หลัง. ส. อุปกณฺฐ.
หมฺมิย : (นปุ.) เรือนโล้น, ปราสาทโล้น. หรฺ หรเณ, โย, ยมฺหิ มิอาคโม, รสฺส โม. โบราณแปลว่าบ้านเศรษฐี. ทิมแถว(เรือนหลังคาตัด) ทิมคต ก็ว่า.
อุตฺตม : (วิ.) ดีที่สุด, เด่นที่สุด, ยิ่ง, เยี่ยม, ยอดเยี่ยม, เลิศ, ประเสริฐ, ประเสริฐสุด, สูงสุด, มากมาย, บริบูรณ์, อุดม. วิ. อพฺภุโต อพฺภูโต วา อตฺยตฺถํ อุตฺตโม. อุคฺคตตมตฺตา วา อุตฺตโม. อุศัพท์ ตม ปัจ. ซ้อน ตฺ บางคัมภีร์เป็น อุพฺภโต อพฺยตฺถํ อุตฺตโม. อุพฺภโต อตฺยตฺโถ อุตฺตโม. มติ ผู้เขียน. ส อุตฺตม.