ค : (วิ.) ไป, ถึง, เป็นไป, นำไป. คมฺ คติยํ, กฺวิ, โร วา.
คคนคามี : ค. ผู้ไปในท้องฟ้า (นก)
คยากสฺสป : (ปุ.) คยากัสสป ชื่อชฎิลคนสุดท้อง ของชฎิลสามพี่น้อง.
คลนฺตฏฺฐิ : (นปุ.) การออกเสียง, การปรากฏ. คุ สทฺเท อุคฺคเม จ, โณ.
ควกฺข : (ปุ.) หน้าต่าง, ช่องลม. วิ. ควํ อกฺขิ ควกฺโข. เอา อิ ที่สุดสมาสเป็น อ (สมา- สนฺตตฺตา อ).
คคนมฺพร : (นปุ.) ฟ้า, ท้องฟ้า. คคน+อมฺพร.
คคเนจร : (ปุ.) ดาว, ผีฟ้า, แกงได คือรอยกากบาทหรือขีดเขียนซึ่งคนไม่รู้หนังสือ ขีดเขียนไว้เป็นสำคัญ.
คเณรุ : อิต. หญิงงามเมือง, หญิงแพศยา; ช้างพัง
คทิต : (นปุ.) ถ้อยคำ. คทฺ วิยตฺติยํ วาจายํ, โต, อิอาคโม.
คเทร : (ปุ.) เมฆ (มีเสียงกระหึ่ม). คทฺ เทวสทฺเท, อิโร. ส. คทามฺพร.
คเมติ : ก. ส่งไป, ให้ไป, เข้าใจ ; รอ
คลนฺตฏฐิ : นป. ไหปลาร้า
คลนาฬิ : อิต. ก้านคอ, หลอดเสียง
คลมูล : นป. โคนคอ, กกคอ
กตโยคฺค : ค. ผู้ทำความขวนขวายแล้ว
ราชโภคฺค : ค. ซึ่งควรแก่พระราชาทรงใช้
อติค : ค. ล่วงไป, ข้ามพ้น
อนุค : ค. ไปตาม, ติดตาม
อุปโภคฺค : ค. น่าบริโภค, น่าใช้สอย
ตุงฺค : (วิ.) สุง. ตุชฺ หึสาสหเณสุ, อ. แปลง ช เป็น ค นิคคหิตอาคมต้นเหตุ. ส. ตุงฺค.
ปโยค : (ปุ.) การประกอบ, ฯลฯ, การประกอบเข้า, ความพยายามเป็นเครื่องประกอบ, ความพยายาม, ฯลฯ, ประโยคเป็นชื่อของคำพูดที่ได้ความบริบูรณ์ตอนหนึ่งๆ อย่าง ๑ เป็นชื่อของความรู้เช่นเปรียญธรรม ๓ ประโยค อย่าง ๑ เป็นชื่อของการทำทางกายทางวาจา เรียกว่า กายประโยค วจีประโยค อย่าง ๑ วิ. ปยุชฺชนํ ปโยโค. ป+ยุชฺ+ณ ปัจ. แปลง ช เป็น ค. ส. ปฺรโยค.
อุคฺคคนฺธ : ๑. ป., นป. หัวหอม, มหาหิงคุ์;
๒. ค. มีกลิ่นแรง, มีกลิ่นฉุน
อุตฺตราสค อุตฺตราสงฺค : (ปุ.) ผ้าอันคล้องอยู่ เหนืออวัยวะด้านซ้าย, ผ้าอันคล้องอยู่ที่ ส่วนแห่งกายด้านซ้าย, ผ้าคล้องไว้บนบ่า เบื้องซ้าย, ผ้าห่ม (คือจีวรในภาษาไทย). วิ. อุตฺตรสฺมึ เทหภาเค อาสชฺชเตติ อุตฺตราสํโค อุตฺตราสงฺโค วา. อุตฺตร อา บทหน้า สญฺชฺ ธาตุในความคล้อง อ ปัจ. แปลง ช เป็น ค ญฺ เป็นนิคคหิต ศัพท์ หลังแปลงนิคคหิตเป็น งฺ.
กายคตาสติ : (อิต.) สติอันไปแล้วในกาย, สติอันไปในกาย, กายคตาสติ คือการใช้ สติควบคุมจิตพิจารณาร่างกาย เช่น ผม ขน เล็บ เป็นต้น ให้เห็นว่าไม่งาม.
ผุลิงฺค : (นปุ.) ประกายไฟ, แสงที่กระจายออกจากไฟ. วิ. ผุลฺลํ คจฺฉตีติ ผุลิงฺคํ. กฺวิ ปัจ. ลบ ล. สังโยค และที่สุดธาตุ เป็น ผูลิงฺค ก็มี.
มาควิก : (นปุ.) พรานเนื้อ วิ. มเค หนฺตฺวา ชีวตีติ มาควิโก. ณิก ปัจ. วฺ อาคม รูปฯ ๓๖๐.
สิงฺคเวร สิงฺคิเวร : (นปุ.) ขิง, ขิงสด. วิ. สิงฺค มิว เวรํ วปุ ยสฺส ต เมว สิงฺคิเวรํ.
สุภค : (วิ.) พึงใจ, น่าพึงใจ. สุภตฺตปุพฺโพ, คมฺ คติยํ, กฺวิ. ส. ศุภค, สุภค.
หตฺถิลิงฺคสกุณ : (ปุ.) นกหัสดีลิงค์. ส. หสฺติลิงฺค.
อปางฺค : (ปุ.) ดิลก (รอยเจิมที่หน้าผาก), ไฝ, ที่สุดแห่งตา, หางตา.วิ.สรีรงฺคสํขาตสฺสกณฺณสฺสอปสมีปํอปางฺโคส.อปางฺค.
อิตฺถีลิงฺค : (นปุ.) เพศของหญิง, เพศหญิง, อิตถีลิงค์ คำใช้บอกเพศในบาลีไวยากรณ์. สตฺรีลิงฺค.
อุจฺจาลิงฺค : (ปุ.) บุ้ง, แมลงขนดำ. วิ. อุจฺจํ ฐาน อาลิงฺคตีติอุจฺจาลิงฺโค. อุจฺจปุพฺโพ, อาปุพฺโพ, ลิคิ คติยํ, อุจลตีติ วา อุจฺจาลิงฺโค. อุปุพฺโพ, จลฺ กมฺปเน, โค, จลสฺส จาลิ, นิคฺคหิตาคโม.
กรงฺค : นป. ศีรษะ, หัว, กระดูกมนุษย์
กลิยุคฺค : ป. กลียุค, สมัยที่ทุกข์ยาก, ยุคร้าย
กายปโยค : ก. การประกอบทางกาย, ความพยายามทางกาย
กาลิงฺค : (ปุ.) กาลิงคะ ชื่อชนบท ๑ ใน ๒๐ ของอินเดียโบราณ. กลฺ สทฺเท, อิงฺโค.
กุลิงฺก, - ลิงฺค : ป. นกกะลิง
คหติ, คเหติ : ก. โจนลง, ดำลง, ลุยน้ำ
คิหิลิงฺค : นป. เพศคฤหัสถ์, ลักษณะพิเศษของคฤหัสถ์
โค : (ปุ.) โคผู้ วิ. คจฺฉตีติ โค. คมฺ คติยํ, โร. รปัจ. มี อำนาจให้ลบที่สุดธาตุแล้วลบตัวเอง. โค แปลว่าวัว ไม่นิยมตัวผู้หรือตัวเมีย มีแบบ แจกวิภัติโดยเฉพาะ ดูวจีวิภาค ภาคที่ ๒ เลขที่ ๗๑. บางคัมภีร์ แปลว่า แม่โคก็มี แต่ส่วนมากใช้เป็นคำกลาง หมายเอาทั้ง โคผู้และโคเมีย ถ้าหมายเอาโคผู้โดยเฉพาะ ใช้ศัพท์โคณ เมื่อหมายเอาตัวเมียใช้ศัพท์ คาวี. โคศัพท์ ยังแปลได้อีก คือ แปลว่า น้ำ อุ. โคสีตจนฺทน, สวรรค์ อุ. ธมฺโม- ปจิเตน คาวํ ปยติ. คนย่อมไปสวรรค์ด้วย ธรรมที่สั่งสมไว้แล้ว. แสงสว่าง รัศมี อุ. คาโว วิคฺคจฺฉนฺติ เทหโต. รัศมีท. ย่อมซ่านออกจากกาย, เพชร อุ. คาเวน ปริชฺเฌยฺย มณิโก. ช่างแก้วเจียระไนด้วย เพชร, ลูกศร อุ. ควํ ฉินฺทนฺติ ตจฺฉกา. ช่างถากท. ย่อมตัดลูกศร, ดวงจันทร์ อุ. คาวํ โอโลเกสิ จกฺขุนา. คนมองดวงจันทร์ ด้วยจักษุ, ตา อุ. คาเวน จนฺทํ อิกฺขติ. คนมองดวงจันทร์ด้วยตา, คำพูด ถ้อยคำ อุ. คาวํ ภาสนฺติ เต ชนา. ชน.ท. เหล่านั้น พากันพูดถ้อยคำ, พื้นดิน อุ. คาเว ฐิโต โอนมิ สาขํ. คนยืนที่พื้นดินโน้มกิ่งไม้, อินทรีย์ อุ. โคจรํ ที่เป็นที่เที่ยวไปแห่ง อินทรีย์, พระอาทิตย์ อุ. โค สุริโย.
โคสิงฺค : ป. เขาโค
ฌสางฺค : (ปุ.) ฌสางคะ ชื่อของพระอนิรุทธ์ ลูก ของพระพรหม.
ตรค ตรงฺค : (ปุ.) ม้า (ไปเร็ว). ตุร+คมฺ +กฺวิ ปัจ. แปลง อุ เป็น อ ลบที่สุดธาตุ ศัพท์ หลังลงนิคตหิตอาคม.
ตรงฺค : (ปุ.) ระลอกคลื่น ลูกคลื่น (กลิ้งไป). วิ. ตรนฺโต คจฺฉตีติ ตรงฺโค. ตีรํ คจฺฉตีติ วา ตรงฺโค. ตีร+คมฺ+กฺวิ ปัจ. แปลง อี เป็น อ.
นคฺคโภคฺค : ป. ผู้มีการเปลือยเป็นสมบัติ, นักบวชเปลือยกาย
นปุสกลิงฺค : (นปุ.) เพศบัณเฑาะก์, เพศ กะเทย, นปุงสกลิงค์ (ไม่ใช่เพศหญิงไม่ ใช่เพศชาย ไม่มีเพศ).
นิธานค : (วิ.) (ทรัพย์) อันถึงแล้วด้วยสามารถ แห่งอันเก็บ วิ. นิธานวเสน คตํ ปวตฺตํ นิธานคํ.
ปโยคกรณ : นป. การกระทำความเพียร, การกระทำความมุ่งมั่นบากบั่น, การประกอบกิจ
ปโยคตา : อิต. ความประกอบ, ความนำไปใช้
ปโยควิปตฺติ : อิต. ความวิบัติแห่งความพยายาม, ความไม่สำเร็จแห่งวิธีการ, การประกอบผิดทาง