สูจิก : (ปุ.) ช่างเย็บ. ส. สูจิก.
เตวาจิก : (วิ.) กล่าวสามครั้ง.
เทฺววาจิก : ค. ซึ่งประกอบด้วยวาจาสอง; ผู้เปล่งวาจาสองหนคือ กล่าวถึงพระพุทธเจ้าหนหนึ่งพระธรรมหนหนึ่ง; (ญัตติ) ซึ่งตั้งสองครั้ง
วาจิก : ค. มีคำพูด
โสจิก : (ปุ.) ช่างเย็บ, ช่างขุน. วิ. สุจิวานสิปฺปโยคา โสจิโก. ณิก ปัจ.
อสูจิก : ค. ไม่มีเข็ม, ปราศจากเข็ม
อุปจิก : (ปุ.) ปลวก. อุปปุพฺโพล จิ จเย, โก, อิโก วา.
เอกจฺจิก : ค. ผู้เดียว, สิ่งเดียว
กากมาสก : (ปุ.) กากมาสกะ ชื่อคนที่บริโภค มากล้นขึ้นมาถึงขอบปาก จนนกกาอาจ จิกกินได้.
ตุณฺฑิย :
๑. ค. ดู ตุณฺฑิล๒. ป. ผู้จิก (นก, ไก่) โตฑน : (นปุ.) การบีบ, การคีบ, การจิก. ตุฑิ โตฑเน, ยุ.
นิจุล : (ปุ.) ต้นจิก วิ. อตฺถิเกหิ นิจียตีติ นิจุโล. นิปุพฺโพ, จุลฺ นิมฺมชฺชเน, อ. จิ จเย วา, อุโล.
มุจลินฺท : ป. ต้นจิก
มุจลินฺท มุจฺจลินฺท : (ปุ.) ต้นจิก, ไม้จิก. จุลฺ นิมฺมชฺชเน, อินฺโท. เท๎วภาวะ จุ แปลงเป็น มุ ศัพท์หลังซ้อน จฺ หรือตั้ง มุจลฺ สงฺฆาเต.
ปิสาจ, - จก : ป. ปีศาจ, ผี, สัตว์มีกายทิพย์จำพวกหนึ่ง
กีจก : (ปุ.) ไม้ไผ่อันลมถูกต้องแล้วย่อมบันลือ เสียง, ไม้ไผ่เหล่าใดโยคไหวด้วยลมย่อม บันลือเสียง เพราะมีรูอันสัตว์มีหนอน เป็นต้นทำแล้ว ไม้ไผ่เหล่านั้น ชื่อ กีจกะ วิ. อนิเลน ปกมฺปิตา เย เวณู กีฏาทีหิ กตรนฺธตาย นทนฺติ เต กีจกา. จกิ อามสเน, ณฺวุ, พฺยญฺชนานํ วิปริยาโย (เปลี่ยนพยัญชนะคือเอา ก ไว้หน้า จ). เป็น กิจก บ้าง. ส. กีจก ไม้ไผ่สีกันดัง ออดแอด.
ตจปญฺจกกมฺมฏฺฐาน : (นปุ.) กัมมัฎฐานมี ประชุมแห่งอาการห้ามีหนังเป็นที่สุดเป็น อารมณ์ มี วิ. ดังนี้ :- ๑ กณฺ ปัจ. สมุหตัท. ปญฺจนฺนํ อาการานํ สมุโห ปญฺจกํ ฉ.ตุล. ตโจ ปริยนฺโต ยสฺส ตํ ตจ ปริยนฺตํ วิเสสนบุพ.กัม ตจปริยนฺตญฺจ ตํ ปญฺจ- กญฺจาติ ตจปญฺจกํ. ฉ. ตุล ตจปญฺจกํ อารมฺมณํ ยสฺส ตํ ตจฺปญฺจการมฺมณํ. วิเสสนบุพ.กัม. ตจปญฺจการมฺมณญฺจ ตํ กมฺมฏฺฐานญฺจาติ ตจปญฺจกกมฺมฏฐานํ. นอกจากนี้ยังมีสำนวน แปลอย่างอื่นอีก คือกัมมัฏฐานมีหมวด แห่งส่วนห้าแห่งอาการมีหนังเป็นที่สุด เป็นอารมณ์กัมมัฏฐานอันบัณฑิตกำหนด ด้วยอาการมีหนังเป็นที่ห้าด้วยอารมณ์, พึง ตั้ง วิ. ตามสำนวนแปล. กัมมัฏฐานนี้เป็น กัมมัฏฐานแรก ซึ่งพระอุปัชฌาย์สอนนาค ก่อนที่จะบรรพชาอุปสมบท สำหรับใช้ ภาวนาจึงเรียกว่า มูลกัมมัฏฐาน เป็น สมถกัมมัฏฐานก็ได้เป็นวิปัสสนากัมมัฏ- ฐานก็ได้ แล้วแต่การภาวนาว่า เกสา โลมา นขา ทันตา ตโจ ตโจ ทันตา ทขา โลมา เกสา ไม่ได้พิจารณาว่า ผม ฯลฯ ไม่งาม ฯลฯ ก็เป็นสมถกัมมัฏฐาน ถ้าพิ – จารณาผม ฯลฯ แยกให้เห็นเป็น สามัญ – ลักษณะ ก็เป็นวิปัสสนากัมมัฏฐาน.
โตยสูจก : (ปุ.) กบ (สัตว์ครึ่งน้ำครึ่งบก). ส. โตยสูจก.
กจกลาป : ป. จุกผม, ผมเปีย
กญฺจก : นป. ต้นไม้ชนิดหนึ่ง
กฏฐมญฺจก : นป. เตียงไม้
กฏุกญฺจกตา : (อิต.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้มี จิตหดหู่โดยความเป็นจิตเผ็ดร้อน.
กิจฺจกรณีย : นป. กรณียกิจ, สิ่งที่ควรทำตามหน้าที่
กุกฺกุจฺจก : ค. ผู้รำคาญ, ผู้กังวล
กุฏุกุญฺจก : ค. ใกล้ชิด, กระชับ, แน่น
ขนฺธปญฺจก : (นปุ.) หมวดห้าแห่งขันธ์.
ตจปญฺจก : นป. (กรรมฐาน) มีหนังเป็นที่ห้าคือ เกสา, โลมา, นขา, ทนฺตา, ตโจ
นจฺจก : (ปุ.) คนฟ้อน, คนรำ, ฯลฯ.
นิลญจก นิลญฉก : (ปุ.) คมผู้หมายลง, คน ประทับตา, คนผู้ทำรูป, คนผู้ทำรูปสัตว์. นิปุพฺโพ, ลญจฺ ลญฉฺ ลกฺขเณ, อ, สกตฺเถ โก.
ปญฺจก : ค. หมวดห้า
ปาจก : ค. ผู้หุงต้ม, ผู้ปรุงอาหาร
ผลปญฺจก : นป. หมวดห้าแห่งผล
มญฺจก : ป. เตียงน้อย, บัลลังก์
มญฺจ มญฺจก : (ปุ.) แท่น, แคร่, เตียง, ที่นอน. วิ. มญฺจติ ปุคฺคลํ ธาเรตีติ มญฺโจ มญฺจโก วา. มจิ ธารเณ, อ. ศัพท์หลัง ก สกัด.
มรณมญฺจก : ป. เตียงที่นอนตาย
มุญฺจก : ค. ผู้ปล่อย, ผู้พ้น
เมจก : (วิ.) ดำ, เขียว, เขียวคราม.
ลิโกจก : ป. ไม้ปรู
โลจก : ค. ผู้ลาก, ผู้ดึง, ผู้ถอน
วญฺจก : ป. ผู้ล่อลวง, ผู้คดโกง
วิโมจก : ค. ผู้พ้น
สสูจก : ค. ผู้ชี้แจง, ผู้แสดง
สิญฺจก : ค. ผู้รดน้ำ
สุจก : (วิ.) ส่อเสียด, เสียดแทง, ทิ่มแทง. สุจฺ เปสุญฺเญ, อ. ก สกัด.
สูจก : (วิ.) ผู้แต่ง, ผู้ร้อยกรอง, ผู้ชี้แจง, ผู้ประกาศ. สูจฺ คนฺถเน, ณฺวุ. ผู้ส่อเสียด, ผู้พูดส่อเสียด. สูจฺ เปสุญฺเญ.
อตินีจก : ค. ต่ำยิ่ง
อมฺพสิญฺจก : ค. ผู้รดมะม่วง, ผู้ดูแลรักษามะม่วง
อสุจีก : นป. ความไม่บริสุทธิ์สะอาด, กิเลสเครื่องเศร้าหมอง
อุจฺจก : ค. สูง
กุกฺกุจฺจ : (นปุ.) ความรำคาญ, ความเดือดร้อน, ความสงสัย, ความรังเกียจ (ความรู้สึกสะ อิดสะเอียนในการทำความชั่ว). วิ. กุจฺฉิตํ กโรตีติ กุกฺกตํ. จิตฺตํ; ตํสมงฺคี วา, ตสฺส ภาโว วา กุกฺกุจฺจํ. กุจฺฉิตํ กุตํ กุกฺกุตํ. ตสฺส ภาโว กุกฺกุจฺจํ. กุกฺกุจฺจก