จ : (วิ.) บริสุทธิ์, สะอาด. อุ. จํ สีลํ สุทฺธสตฺตานํ. ศีลบริสุทธิ์แก่สัตว์ผู้บริสุทธิ์ ท.
ตถา จ : (อัพ. นิบาต) ก็ ฉันนั้น ฯลฯ.
จโกร : (ปุ.) นก ( นกต่างๆ ) นกกด, นกเขา, นกเขาไฟ. วิ. จกตีติ จโกโร. จกฺ ปริวตฺตเน, อุโร, อุสโส.
จปุจปุ : (วิ.) จับๆ (จั๊บๆ). เสียงที่เกิดจากการเคี้ยวอาหารโดยมิได้หุบปาก ทาง พุทธศาสนาถือว่าเป็นกิริยาที่ไม่สุภาพ สุ ภาพชนไม่ควรทำ.
จปุจปุการก : อ. ทำเสียงดังจุ๊บๆ จั๊บๆ (ขณะกินหรือดื่ม)
นิจฺจ : (วิ.) เที่ยง, มั่นคง. แน่นอน, ยั่งยืน, ทุกเมื่อ, สะดวก, ประจำ, เนืองๆ, เป็นนิจ, เป็นนิตย์, เสมอ. วิ. นาสภาเวน น อิจฺจํ น คนฺตพฺพนฺติ นิจฺจํ นาสํ น คจฺฉตีติ วา นิจฺจํ นาสบทหน้า คมฺ+กฺวิ ปัจ. ลบ ส และ มฺ แปลง อา เป็น อิ แปลง ค เป็น จ ซ้อน จฺ ส. นิตฺย.
อุจฺจาวจ : (วิ.) มาก, ต่าง ๆ, สูงและต่ำ, สูง หรือต่ำ, ผิด ๆ ถูก ๆ. วิ. อุจฺจํ จ ตํ อวจํ เจติ อุจฺจาวจํ. อุจฺโจ วา อวโจ วา อุจฺจาวโจ. ส. อุจฺจาวจ.
อุจฺจ : (วิ.) สูง, ระหง (สูงโปร่ง สูงสะโอดสะอง), เขิน (สูง). วิ. อุจิโนตีติ อุจฺโจ. อุปุพฺโพ, จิ จเย, อ. แปลง อิ เป็น ย รวมเป็น จฺย แปลง จฺย เป็น จฺจ ส. อุจฺจ.
กณฺณ (จฺ) ฉิทฺท : นป. ช่องหู, รูหู
กณฺณ (จฺ) ฉินฺน : ค. คนหูแหว่ง, คนหูขาด
กทา จิ : (อัพ. นิบาต) ในกาลไหน, บางคราว, ดอกกระมัง.
กิจฺจ : (นปุ.) กรรมอัน...พึงทำ, กรรมอัน...ย่อม ทำ. วิ. กตฺตพฺพนฺติ กิจฺจํ. กริยเตติ วา กิจฺจํ. กรฺ กรเณ, ริจฺโจ. ที่ใช้เป็นกิริยาเป็น กิริยาคุมพากย์ได้.
กิจฺจากิจฺจ : นป. สิ่งที่ควรทำและไม่ควรทำ
กิจฺจานุกิจฺจ : (นปุ.) กิจและกิจน้อย, กิจใหญ่ และกิจน้อย, กิจจานุกิจ (การงานทั่ว ๆ ไป การงานน้อยใหญ่).
กุหิญฺจน, จิ : อ. ในที่ไหน? ที่ไหน? ในที่ใดที่หนึ่ง
คิหิกิจฺจ : นป. กิจหรือหน้าที่ของคฤหัสถ์
จิ :
(อัพ. นิบาต) เมื่อ, บางที. ดู จน ด้วย. เจ : (อัพ. นิบาต) ถ้า, ถ้าว่า, ผิว่า, หากว่า.
เจติยงฺคณสมฺมชฺชนคนฺธมาลาทิกิจฺจ : (นปุ.) กิจ มีอันกวาดซึ่งลานแห่งเจดีย์และอันบูชาด้วย วัตถุมีของหอมและระเบียบเป็นต้น เป็น วิเสสนบุพ. กัม. มี ฉ. ตัป., ส. ทวัน., ฉ. ตุล., ฉ. ตัป., ส. ทวัน,และฉ.ตุล.เป็นภายใน
ฌาปนกิจฺจ : (นปุ.) กิจคืออันยังสรีระให้ไหม้, กิจคือการเผา, กิจคือการเผาศพ, งานเผา ศพ.
ทุกฺขปริชานนาทิกิจฺจ : (นปุ.) กิจมีอัน กำหนดรู้ซึ่งทุกข์เป็นต้น. เป็นวิเสสนบุพ. กัม. มี ทุ. ตัป. และ ฉ. ตุล. เป็นภายใน.
ธุรกิจฺจ : (นปุ.) กิจคือการงาน, กิจการงาน, ธุรกิจ คืองานประจำที่เกี่ยวกับการค้าขาย หรือกิจการอื่นที่สำคัญ ซึ่งมิใช่ราชการ.
นิจฺจ : (อัพ. นิบาต) ในกาลแน่นอน, ในกาล ทุกเมื่อ, เสมอ, ทุกเมื่อ.
นิจฺจตา : อิต. ความเป็นของเที่ยง, ความเป็นของแท้, ความเป็นของยั่งยืน, ความถาวร
นิจฺจทาน : นป. การให้ทานเป็นนิตย์
นิจฺจปุติ : (อิต.) น้ำหนวก, น้ำหนอง.
นิจฺจสีล : นป. ศีลซึ่งรักษาอยู่เป็นนิตย์
ปฏิจเลติ : ก. ทำให้ไหว, สั่นเบาๆ , กระดิก
ปตีจิ, - จี : อิต. ทิศตะวันตก
ปิตุกิจฺจ : นป. หน้าที่ของพ่อ
เปตกิจฺจ : (นปุ.) กิจอันบุคคลพึงทำเพื่อบุคคลผู้ละโลกไปแล้ว, กิจอันบุคคลพึงทำแก่บุคคลผู้ไปสู่ปรโลกแล้ว.
พหุกิจฺจ : (นปุ.) การงานมาก, หน้าที่มาก, กิจมาก.
พุทฺธกิจฺจ : นป. กิจหรือหน้าที่ของพระพุทธเจ้า
มริจ มริจฺจ : (นปุ.) พริก, พริกไทย, กระวาน. มรฺ ปาณจาเค, โจ, อิ อาคโม. ศัพท์หลังซ้อน จฺ.
ยถา ยถาจ ยถา นาม ยถาปิ ยเถว : (อัพ. นิบาต) ฉันใด, เหมือน.
รุจฺจติ : ก. พอใจ, ชอบใจ, ยินดี
วิกจ : ค. แย้ม, บาน
สรีรกิจฺจ : (นปุ.) กิจคือการเผาซึ่งสรีระ (การปลงศพ), กิจแป่งสรีระ (การทำกิจเกี่ยวแก่ร่างกาย), สรีรกิจ.
สรีรฌาปนกิจฺจ : (นปุ.) กิจคือการยังสรีระให้ไหม้, การเผาศพ.
สุวจ : (วิ.) ผู้อัน...กล่าวได้โดยง่าย, ผู้อัน...ว่าได้โดยง่าย, ผู้อัน...สอนได้โดยง่าย, ผู้อัน...ว่าง่ายสอนง่าย.
โสรจฺจ : (นปุ.) ความเป็นแห่งบุคคลผู้ยินดีแล้วในธรรมอันงาม, ความเป็นแห่งบุคคลผู้ยินดีในธรรมอันงาม, ความเป็นผู้ยินดีในธรรมอันงาม, ความระมัดระวัง, ความไม่ฟุ้งซ่าน, ความไม่คะนอง, ความเรียบร้อย, ความเสงี่ยม. วิ. สุรตสฺส ภาโว. โสรจฺจํ. สุรต+ณฺยปัจ. ภาวตัท.
อฏฺฐิตจ : (ปุ.) ปู.
อฏฺฐิตจ : (ปุ.) ปู.
อนิจฺจ : (วิ.) มีความเที่ยงหามิได้, มีความมั่นคงหามิได้, มีความแน่นอนหามิได้, มีความยั่งยืนหามิได้, ไม่มีความเที่ยง, ฯลฯ, ไม่เที่ยงฯลฯ.ส.อนิตฺย.
อนิจฺจตา : (อิต.) ความเป็นของไม่เที่ยง, ฯลฯ.
อเวจฺจ : ๑. กิต. หยั่งลงด้วยปัญญา, หยั่งรู้แล้ว ;
๒. ค. แน่ชัด ; ไม่หวั่นไหว, สมบูรณ์, มั่นคง
อาโรเจติ, - จยติ : ก. บอก, ประกาศ, โฆษณา
อาฬาหนกิจฺจ : นป. การเผาศพ, การทำฌาปนกิจ
อุจฺจ : (อัพ. นิบาต) ใหญ่, สูง. สัททนีติ และ รูปฯ ลงในอรรถแห่งสัตมี. อภิฯ ลงใน สัตมีและวิภัติอื่น.
กกณ กงฺกณ : (นปุ.) กังกณะ ชื่อเครื่อง ประดับแขนชนิดหนึ่ง, กำไลมือ, กา สทฺ เท, กณปจฺจโย, กณฺ สทฺเท วา, อ, ทฺวิตฺตํ; กณิ คติยํ วา, ยุ, นิคฺคหิตาคโม จ. ส. กงฺกณ.