ตาล : (ปุ.) ตาล, ต้นตาล, โตนด ต้นโตนด (ต้นตาล). สมอพิเภก, กำมะถันเหลือง, ต้นปาล์ม, ตาละ ชื่อผักชนิดหนึ่ง, ดาล ชื่อกลอนประตู ซึ่งทำด้วยไม้ สำหรับขัด บานประตูที่มีไม้บากเท่าลูกตาล ติดไว้กึ่ง กลางบานประตูด้านในทั้งสองข้าง, ลูกดาล คือเหล็กสำหรับไขบานประตู, กุญแจ, สลัก, กลอน, เข็มขัด, หมุด, ฉิ่ง, ฉาบ, ดินหอม, ง้วนดิน, ที่นั่งของทุรคา. ตลฺ ปติฏฐายํ, โณ. อภิฯ ลง อ ปัจ. ส. ตาล.
ตาลจฺฉิคฺคฬ ตาฬจฺฉิคฺคฬ : (ปุ.) ช่องกุญแจ, ช่องดาล, ช่องดาฬ. วิ. ตาลสฺส ตาฬสฺส วา ปเวสนฏฺฐานภูโต ฉิคฺคโฬ ตาลจฺฉิคฺคโฬ ตาฬจฺฉิคฺคโฬ วา.
ตาลกฺขนฺธ : ป. ต้นตาล, ลำตาล
ตาลกนฺท : ป. เหง้าในดิน, หัว (หอม, กระเทียม), รากตาล
ตาลคฺค : ป., นป. ยอดตาล
ตาลฏฐิก : (นปุ.) กลีบแห่งก้านตาล.
ตาลฏฺฐิก : นป. ผลตาล, เมล็ดตาล
ตาลวณฺฏ : (นปุ.) พัด ( เครื่องโบก หรือ กระพือลม ), พัดใบตาล. ตาลวณฺเฏหิ กตฺตตา ตาลวณฺฏํ.
ตาลจฺฉิทฺท : ป. ช่องแห่งลูกดาล
ตาลฉิทฺท : (นปุ.) ช่องแห่งดาล, ช่องดาล.
ตาลปณฺณ : (นปุ.) พัดใบตาล
ตาลปณฺณ, ตาลปตฺต : นป. ใบตาล
ตาฬ : (ปุ.) ตาฬ, ฯลฯ. ดู ตาล. ตา ปาลเน, อโฬ. ตฬ. ปติฏฐายํ, โณ.
สมฺมตาล สมฺมตาฬ : (นปุ.) สัมมตาล, สัมมตาฬ (ตาลที่ทำด้วยไม้).
ตาลี ตาฬี : (อิต.) ต้นลาน. วิ. สณฺฐานโต ตาลสทิสตฺตา ตาลี ตาฬี อา อี ปัจ. ลงใน อรรถอุปมา หรือตั้ง ตฬฺ อาฆาเต, โณ, อตฺถิยํ อี. อภิฯ ลง อ ปัจ.
ตาฬจฺฉิคฺคล, ตาลจฺฉิทฺท : นป. รูกุญแจ, ช่องลูกดาล
กสตาล กสตาฬ : (นปุ.) กังสดาล กังสดาฬ ชื่อโลหะหรือสัมฤทธิ์ ที่ทำไว้สำหรับตี มี ฆ้องเป็นต้น, ระฆังวงเดือน. กํสปุพฺโพ, ตฬฺ ตาฬเน, โณ.
ตรุณตาลขนฺธปฺปมาณ : (วิ.) มีลำต้นแห่ง ตาลหนุ่มเป็นประมาณ.
สูจิ : (อิต.) เข็ม, คำชี้แจง, คำประกาศ, เครื่องชี้, รายการ, สารบัญ, ตาล, กลอน, ลิ่ม. วิ. สูเจติ คฒมคฺคนฺติ สูจิ. สูจฺ ปกาสเน, อิ. ส. สูจิ, สูจี.
หริตาล : (นปุ.) สีเหลือง, หรตาล ชื่อแร่ชนิดหนึ่งประกอบด้วยธาตุสารหนูและกำมะถันใช้สำหรับเขียนลายรดน้ำและสมุดดำ. ส. หริตาล.
หินฺตาล : (ปุ.) ลางลิง ชื่อไม้เถาชนิดหนึ่งชอบขึ้นตามริมแม่น้ำลำคลอง กระไดลิง, บันไดลิง ก็เรียก, เต่ารั้ง ชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่งคล้ายต้นหมาก ผลเป็นทะลาย เป็นพวง เต่าร้าง หมากต้น ก็เรียก. วิ ปมาณโต ตาลโต หีโน หินฺตาโล. ปทวิปริยาโย, รสฺโส จ.
กฏฐตาล : ป. กุญแจไม้, ลูกดาลไม้
กรตาล : นป. ฉิ่ง
กสตาล : ป., นป. จานโลหะ
กุนฺตาล : (นปุ.) กระไดลิง, ลางลิง, (เถาวัลิชนิด หนึ่ง), ดอกคาง, ดอกเข็ม, ดอกตาเสือ.
เขฏิตาล : ป. นักดนตรีสัญจร
ตาลุ : (ปุ.) เพดาน, เพดาลปาก. วิ. ตลนฺติ เอตฺถ ทนฺตาติ ตาลุ ( เป็นที่ตั้งแห่งฟัน). ตลฺ ปติฏฺฐายํ ณุ. รูปฯ ๖๓๕ ตั้ง ตรฺ ตรเณ, ณุ. แปลง ร เป็น ล. ส. ตาลุ.
ปาตาล : ป. บาดาล, นาคพิภพ, เมืองนาค; ไฟใต้ทะเล
มุทฺทนยนฺตาลย : (ปุ.) โรงพิมพ์
หนฺตาล : ป. เต่าร้าง, ไม้ลางลิง
อุตฺตาล : ๑. ป. ลิง;
๒. ค. ว่องไว, สูง, เยี่ยม
ฌาฏล : (ปุ.) ไม้มวกใหญ่, ไม้มวกมี ๒ ชนิด คือ มวกเล็กและมวกใหญ่ ใช้ทำยาทั้งสอง อย่าง, ไม่สะคร้อ ตะคร้อก็เรียก, โตนด (ตาล ต้นตาล). ฌฏฺ สํฆาเต, อโล ทีฆะ ต้นธาตุ.
ปตฺติกา : อิต. ใบไม้, ใบ (ตาล)
ตาลปกฺก : นป. ผลตาล, ลูกตาล
ตาลมิญฺช : นป. ลอนตาล, เนื้อตาล
ติณปาทป : (ปุ.) ต้นไม้จำพวกติณชาต ( ไม่มี แก่น ) คือ นาลิเกร ตาฬี เกตกี ขชฺชุรึ ปูคหินตาล.
ติตาลมตฺต : ค. สูงประมาณสามลำตาล
ทฺวิตาลมตฺต : ค. ประมาณสองส่วน, สูงสองชั่วลำตาล
อวาปูรณ : (นปุ.) ลูกกุญแจ, ลูกตาล, เครื่องบิด, เครื่องเปิด, เครื่องไข.วิ. อวาปูรติวิวรติทฺวารํ เอเตนาติ อวาปูรณํ.อวปุพฺโพ, ปุรฺสํวรเณ, ยุ.อถวา, วุสํวรเณ, ยุ, วสฺสโป, อุปสคฺคสฺสทีฆตา, อุการสฺสทีฆตา, รฺอาคโม.สัททนีติวางอว อาเป็นบทหน้าเป็นอวาปุรณบ้าง.
อาลย : (วิ.) พัวพัน, ห่วงใย, ลวงอุ.ปพฺพชิตาลยลวงว่าเป็นบรรพชิต.ส. อาลย.
ตาฬน : นป. การทุบ, การตี, การต่อย, การชก
ตาฬาวจร : ๑. นป. เวลาดนตรี, ดนตรี;
๒. ป. นักดนตรี
กฏฐตาฬ : ป. กลองไม้, ฆ้องไม้, เกราะ
กสตาฬ : ป. กังสดาล, โลหะหรือสัมฤทธิ์ที่ใช้ตี, ฆ้องทองสัมฤทธิ์
ตาฬี : อิต. การทุบ, การตี, การต่อย, การชก; ต้นตาล
ปตฺตาฬหก : (ปุ.) การเล่นตวงทรายด้วยใบไม้.
ฆณ ฆน : (นปุ.) ฆณะ ฆนะ ชื่อองค์ที่ ๔ ใน ๕ องค์ของดุริยางค์, สัมมดาฬ เป็นต้น ชื่อ ฆณะ ฆนะ. หนฺ หึสายํ. อ, หสฺส โฆ. อภิ ฯ ลง ณ ปัจ. ศัพท์ต้น แปลง น เป็น ณ. สัมมดาฬ คือ ดาฬที่ทำด้วยไม้ สมฺมตาฬํ นาม กฏฺฐมยตาฬํ. กังสดาล ( ระฆังวง- เดือน ) คือ ดาฬที่ทำด้วยโลหะ กํสตาฬํ นาม โลหมยํ. สิลาตาฬะ คือดาฬที่ทำด้วย สิลาและแผ่นเหล็ก สิลาย จ อโยปฏฺเฏน จ วาทนตาฬํ สิลาตาฬํ. ฏีกาอภิฯ
ตณฺฑิล : (นปุ.) แผ่นดิน, ตฑิ ตาฬเน, อิโล.
ตณฺฑุล : (นปุ.) ข้าวสาร ( กระเทาะเปลือกและ รำออกแล้ว. ตฑิ ตาฬเน, อุโล.