ทาย : (ปุ.) ป่า, หมู่ไม้, กอหญ้า, ทา อวขณฺฑนเฉทเนสุ. ทยฺ ทานคติหึสาสุ วา, โณ. แปลง อา เป็น อาย ถ้าตั้ง ทยฺ ธาตุ ก็ฑีฆะ.
ทายชฺช : (นปุ.) ทรัพย์อันเป็นประโยชน์ เกื้อกูลแก่บุคคลผู้ถือเอาซึ่งทรัพย์อันมารดาและบิดาพึงให้ วิ. ทายาทสฺส หิตํ ธนํ ทายชฺชํ. ณฺยปัจ. ชาตาทิตัท. รูปฯ ๓๖๓. ความเป็นแห่งบุคคลผู้ถือเอาซึ่งทรัพย์ อัน...พึงให้, ความเป็นแห่งบุคคลผู้รับ ทรัพย์มรดก, ความเป็นแห่งบุคคลผู้รับมรดก. วิ. ทายาทสฺส ภาโว ทายชฺชํ. ทายาท+ณฺย ปัจ. ภาวตัท. รัสสะ อา ที่ ยาลบ อ ที่ ท ลบณฺ รวมเป็น ทายทฺย แปลง ทฺย เป็น ชฺช.
ทายชฺชอุปสมฺปทา : อิต. การอุปสมบทที่พระพุทธเจ้าทรงประทานด้วยพระองค์เอง (แก่โสปากสามเณรและสุมนสามเณรผู้มีอายุเพียง ๗ ขวบ)
ทายติ : ก. ตัด, เกี่ยว
ทายท : (ปุ.) คนผู้อันมารดาบิดาพึงให้มรดก, ลูก, ลูกชาย, บุตร.
ทายที : (อิต.) ลูกสาว, ลูกหญิง, บุตรี.
ทายน : (นปุ.) การตัด, การเกี่ยว, การเกี่ยว ข้าว. ทา ขณฺฑเน, ยุ. แปลง อา เป็น อาย.
ทายปาล : ป. คนรักษาป่า, พนารักษ์
ทายพี : (อิต.) ขมิ้น. ทรฺ วิทารเณ, โพ, รสฺส โพ, ฑีโฆ. อิตฺถิยํ อี.
มิคทาย : ป., มิคทายวน นป. สวนกวาง
มิคทาย มิคทายวน : (นปุ.) ป่าเป็นที่ให้ซึ่งอภัยแก่เนื้อ, สวนสัตว์, มิคทายวัน, มฤคทายวัน.
อุปาทายรูป : (นปุ.) รูปอันอาศัยมหาภูตรูป เป็นไป. วิ. มหาภูตานิ อุปาทาย ปวตฺตํ รูปํ อุปาทายรูปํ. รูปอันเป็นอาการของ มหาภูตรูป. ลบ ย เป็น อุปาทารูป บ้าง.
ติณทาย : ป., นป. ป่าหญ้า
ตุฏฺฐทาย : (ปุ.) ของกำนัล ของรางวัล ( ให้ด้วย ความยินดี).
ทานทาย : (วิ.) ผู้ให้ซึ่งทาน วิ. ทานํ ททาตีติ ทานทาโย. ทานปุพฺโพ, ทา ทาเน, โณ. แปลง อา เป็น อาย.
ทายี : (วิ.) ผู้ให้โดยปกติ, ผู้มีปกติให้, ทา ทา เน, ณี. ผู้ถือเอาโดยปกติ, ผู้มีปกติถือเอา. ทา อาทาเน, ณี. แปลง อา เป็น อาย. ผู้ควรเพื่ออันให้ วิ. ทาตุ ยุตฺโตติ ทายี. ดู ธมฺมจารี ประกอบ.
นิทฺทายติ : ก. ประพฤติหลับ, หลับ, นอนหลับ
นิทฺทายน : (นปุ.) การประพฤติซึ่งความหลับ (กำลังนอนหลับ), ความหลับ. นิทฺทา + อาย+ยุ ปัจ.
นิทฺทายนกาล : (ปุ.) กาล เป็นที่ประพฤติซึ่ง ความหลับ (เวลากำลังนอนหลับ).
ปริยาทาย : กิต. เหนื่อยอ่อนแล้ว, หมดแรงแล้ว, ถือเอาแล้ว, ควบคุมแล้ว
มุทฺทายนฺต : นป. เครื่องพิมพ์
ราชทาย : ป. ของพระราชทาน
สทฺทายติ : ก. ทำเสียง, ตะโกน
สมุทาย : (ปุ.) ฝูง, ฯลฯ, ชุมนุม. วิ. สหาวยเวน อุทยตีติ สมุทาโย. สห+อุ+อยฺ ธาตุ อ ปัจ. ทฺ อาคม ท่ามกลาง ทีฆะ.
อทฺทายเต : ก. เปียก, ชุ่ม
อวทายติ : ก. กรุณา, เอื้อเฟื้อ
อาทา, อาทาย : กิต. ถือเอาแล้ว, พาเอาแล้ว
อิสิปตนมิคทายวน : (นปุ.) ป่าเป็นที่ตกไปแห่ง ฤาษีและเป็นที่ให้อภัยแก่เนื้อ, ป่าเป็นที่อยู่ แห่งฤาษีและห้ามฆ่าสัตว์.
อุปาทาย : กิต. ถือแล้ว, หมายเอา, เพราะอาศัย
ทายาท : (วิ.) ผู้ถือเอาซึ่งทรัพย์อัน...พึงให้, ผู้ถือเอาซึ่งทรัพย์อันมารดาและบิดาพึงให้, ผู้รับมรดก. วิ. ทายํ ทาตพฺพํ อาททาติ คณฺหาตีติ ทายาโท. ทาย อา ปุพฺโพ, ทา อาทาเน, อ. โมศฯ ณาทิกัณฑ์ ๕๙.
กานน : (นปุ.) ดง, ป่า, หมู่ไม้. วิ. เกน ชเลน อนนํ ปาน มสฺสาติ กานนํ. ฐิ ตมชฺฌนฺติก- สมเย กวติ สทฺทํ กโรติติ วา กานนํ. โกกิลม ยูราทโย กวนฺติ สทฺทายนฺติ กูชนฺติ เอตถาติ วา กานนํ. กุ สทฺเท, ยุ. ส. กานน.
กาฬาวก : (ปุ.) กาฬาวกะ ชื่อตระกูลช้าง ตระกูลที่ ๑ ใน ๑๐ ตระกุล วิ. กลมฺพเต สทฺทายเตติ กาฬาวโก. ณฺวุ, มฺโลโป. ฎีกา อภิฯ อีก ๙ ตระกุล คือ คงฺเคยฺย ปณฺฑร ตมฺพ ปิงฺคล มงฺคล เหม อุโปสถ ฉทฺทนฺต, คนฺธ. ทั้ง ๑๐ ตระกูลนี้ ทางพม่าและฏีกา อภิฯ เป็น นปุ.
กุกฺกุห : (ปุ.) นกเขา, นกออก. วิ. กุกฺกุ อิติ สทฺทายตีติ กุกฺกุโห. กุกฺกุ+ห ปัจ. หรือ กุกฺ อวฺหาเณ, อุโห, กฺสํโยโค.
จีร จีริก จีรี : (ปุ.) เรไร, จักจั่น, จิ้งหลีด. วิ. จีรียติ สทฺทายตีติ จีรี. จีริ หึสายํ, อี. เป็น อิต. ก็มี.
เจโตปริยญาณ : นป. ญาณกำหนดรู้แห่งจิตใจ (ของผู้อื่น), ความรู้จักทายใจคน
ชลทายก : (ปุ.) เต้าน้ำทอง วิ. ชล ททาติ อเนนา ติ ชลทายโก.
ทณฺฑลกฺขณ : นป. การทายลักษณะไม้พลอง, การทำนายโชคชะตาด้วยการดูลักษณะไม้พลอง
ทนฺต : (ปุ.) ฟัน, งา, งาช้าง. วิ. ทายติ ภกฺข มเนนาติ ทนฺโต. ทา อวทารเณ, อนฺโต, รสฺโส. ส. ทนฺต,
ทนุ : (อิต.) ทนุ ชื่อมารดาอสูร, มารดาของ มานพ. วิ. ทายตีติ ทนุ. ทา อวขณฺฑเน, นุ, รสฺโส.
ทายก : (วิ.) ผู้ให้ วิ. เทตีติ ทายโก. ททาตีติ วา ทายโก. ทา ทาเน, ณวุ.
ทาสลกฺขณ : นป. การทำนายลักษณะทาส, การทายโชคลาภโดยการดูลักษณะทาส
เทณฺฑิม : (ปุ.) มโหระทึก วิ. เทณฺฑิอิติ มาติ สทฺทายตีติ เทณฺฑิโม. มา มาเณ สทฺเท จ, โณ.
ปุพฺพวิเทห : (ปุ.) บุพวิเทหะ ชื่อทวีปใหญ่ ๑ ใน ๔ ทวีป วิ. เวเทน ปญฺญาย อีหนฺติ เอตฺถาติ เวเทโห. โส เอว วิเทโห. อิมํ ทีปมุปาทาย สิเนรุโต ปุพฺพาทิสาภาคตฺตา ปุพฺโพ จ โส วิเทโห จาติ ปุพฺพวิเทโห.
โปฏฺฐปท โปฏฺฐปาท : (ปุ.) เดือน ๑๐, กันยายน. วิ. โปฏฺฐปทาย ปริปุณฺณนฺ-ทุยุตฺตาย ยุตฺโต มาโส โปฏฺฐปโท โปฏฺฐปาโท วา. ณ ปัจ. ราคาทิตัท.
พฺยากรณ : (นปุ.) การทำให้แจ้ง, การทำนาย, การกล่าวทาย, การกล่าวแก้, การเฉลย, การคาดการณ์, การยืนยัน, ความยืนยัน, พยากรณ์ ชื่อเวทางค์ คือ การเรียนพระเวทอย่าง ๑ ใน ๖ อย่าง. วิ. ยถาสรูปํ สทฺทา วฺยากรียนฺติ เอเตนาติ วฺยากรณํ. วิ อา ปุพฺโพ, กรฺ กรเณ, ยุ. อภิฯ. สาธุสทฺทานมนฺวาขฺยายกํ พฺยากรณํ. ฎีกาอภิฯ.
มเนสิกา : (อิต.) การเล่นทายใจ, การทายใจกัน.
ลกฺขณปาฐก : ค. ผู้ชำนาญในการทายลักษณะ
สมาทาน : (วิ.) ผู้ถือเอาพร้อม, ผู้ถือเอาด้วยดี, วิ. สํ สฏฐุ อาทายตีติ สมาทาโน.