ปุถุ : ๑. อ. นอกจาก, แต่, ต่างหาก, เว้นเสีย, คนละแผนก, ต่างๆ , กว้างขวาง;
๒. ค. หนา, ใหญ่, มาก, กว้าง, อ้วน
ปุถุคุมฺพ : ป. ผู้ชำนาญในศิลปะหลายอย่าง
ปุถุติตฺถกร : ป. เจ้าลัทธิคนธรรมดา
ปุถุปาณิก, - ณิย : นป. การถูหลังด้วยมือ
ปุถุภูต : ค. ซึ่งแผ่ออกไปอย่างกว้างขวาง
ปุถุโลม : ป., นป. ปลาธรรมดา, ปลาสามัญ
ปถ : (ปุ.) ทาง, หนทาง, ถนน, คลอง, แถว, แนว, ถิ่น. วิ. ปถติ เอตฺถาติ ปโถ. ปถติ อเน นาติ วา ปโถ. อุปฺปนฺนกิจฺจากิจฺเจหิชเนหิ ปถียตีติ วา ปโถ. ปถฺ คติยํ, อ. ถ้ามาคู่กับ อุปถ อุปฺปถ ทางผิด แปล ปถ ว่า ทางถูก.
ปุถวี, ปุถุวี : อิต. แผ่นดิน
ปถวี : (อิต.) ดิน, แผ่นดิน. ปุถฺ วิตฺถาเร, กฺวิ, ออาคโม. แปลง ปุถฺ เป็น ปุถุ แปลง อุ เป็น อว อุ ที่ ปุ เป็น อ อี อิต. อถวา,ปถวติ เอตฺถา ติ ปถวี. ปปุพฺโพ, ถวฺ คติยํ. สพฺพตฺถ ปตฺถ รตีติ วา ปถวี. ปปุพฺโพ, ถรฺ สนฺถรเณ, รสฺส โว. รูปฯ ๖๖๐ แปลง ปุถ เป็น ปุถุ, ปถ. ที่เป็น ปฐวี เพราะแปลง ถ เป็น ฐ.
ปธวี : (อิต.) ดิน, แผ่นดิน. ปุถฺ วิตฺถาเร, กฺวิ. แปลง ปุถฺ เป็น ปุถุ แปลง อุ เป็น อว แปลง อุ ที่ ปุ เป็น อ แปลง ถ เป็น ธ อี อิต. รูปฯ ๖๖๐.
ปถทธิ : (อิต.) ทางเดินได้ตลอด. ทางไม่ตัน. ปถ+อทฺธิ.
ปถวนฺต : ป. คนเดินทาง
ปถวิ, - วี :
อิต. ดู ปฐวี จตุมหาปถ : ป. ทางใหญ่สี่แพร่ง, ทางหลวงสี่แยก
จาตุมฺมหาปถ : (ปุ.) ทางใหญ่สี่, ภูมิภาคเป็น ที่ประชุมแห่งทางใหญ่สี่, หนทางเป็นที่ ไปแห่งทางใหญ่สี่, ทางใหญ่สี่แพร่ง.
โชติปถ : ป. ท้องฟ้า
ญาณปถ : ป. คลองแห่งญาณ, แนวทางแห่งความรู้
ทฺวิธาปถ : ป. ทางสองแพร่ง, ทางแยก
ทฺวิธาปถ ทฺวิปถ : (ปุ.) ทางสองแพร่ง, ทาง สองแยก.
ปฏิปถ : ป. ทางตรงข้าม, ทางขวางหน้า, ทางสวนกัน
ปฏิปถ : อ. (เดิน) สวนทาง
ปริหารปถ : ป. ถนนวงเวียน, ถนนวงกลม
มหาปถ : ป. ทางใหญ่
สุรปถ : (ปุ.) คลองแห่งพระอาทิตย์, อากาศ, กลางหาว. วิ. สุรานํ ปโถ สุรปโถ.
อนิลปถ : (ปุ.) คลองแห่งลม, กลางหาว, ฟ้า, ท้องฟ้า, อากาศ.
อนุปถ : นป. ข้างทาง, ริมทาง
อิริยาปถ : (ปุ.) คลองเป็นที่มาเป็นไปแห่ง อวัยวะ อันบุคคลพึงให้หวั่นไหว, คลอง แห่งกิริยาอันบุคคลให้เป็นไป, ทางแห่ง ความเคลื่อนไหว, อาการเคลื่อนไหว, อิริยาบถ (การเคลื่อนไหว ยืน เดิน นั่ง นอน).
อุปถ อุปฺปถ : (ปุ.) ทางแวะ, ทางมิใช่หนทาง (นอกทาง), ทางผิด.
อุปฺปถ : ป. ทางผิด, ไม่ใช่ทาง
พฺยปถ พฺยปฺปถ : (ปุ.) ทางแห่งวาจา, คลองแห่งวาจา, คำเป็นทาง, ถ้อยคำเป็นทาง. วาจา+ปถ. วาจาย โพฺย ปเถ เพราะ ปถ ศัพท์อยู่หนปลาย แปลงวาจาศัพท์เป็น พฺย. ศัพท์หลังซ้อน ปฺ.
ปตฺถิว : (ปุ.) บุคคลผู้เป็นใหญ่ในแผ่นดิน, พระราชา, พระเจ้าแผ่นดิน. วิ. ปถวิยา อิสฺสโร ปตฺถิโว. ปถวี + ณ ปัจ. ราคาทิตัท. แปลง ถ เป็น ตฺถ แปลง อ ที่ ถ เป็น อิ ลบ อี ที่ วี ลบ ณฺ เหลือ อ วฺ อาศัย อ.
ปถน : (นปุ.) การไป, การถึง, การเป็นไป. ปถฺ คติยํ, ยุ. ความแผ่ไป, ความพิสดาร, ความกว้างขวาง. ปถฺ วิตฺถาเร, ยุ.
ปถิต : (วิ.) ปรากฏ, มีชื่อเสียง. ปถฺ วิขฺยาเต, โต, อิอาคโม.
โปถน : (นปุ.) อันโปย, อันตี, อันทุบ, อันบด, อันขยี้, การโบย, ฯลฯ. โปถฺ ปริยา-ปนภาเว, ยุ.