นว : (วิ.) ใหม่, สด, หนุ่ม. นุ ถุติยํ, โณ. อภิฯ ลง อ ปัจ. ส. นว, นวีน.
นวก : (วิ.) ต้น, แรก, ใหม่, สด, หนุ่ม. นว+ ก สกัด
นูตน : ค. ใหม่, สด
อลฺยอลฺล : (วิ.) เปียก, ชื้น, ชุ่ม, ดิบ, สด, ใหม่อาบ, ซึม. อลฺกลิเล, อโล.รูปฯ ๖๕๙.อภิฯลงลปัจ.ศัพท์ต้นลงยปัจ.
อามอามก : (วิ.) ดิบ, สด, คาว.ส.อาม
สต : ๑. นป. ร้อย;
๒. ค. มีสติ;
๓. กิต. ระลึกได้, จำได้แล้ว
พทรปณฺฑุ : นป. ผลพุทรา (สด) มีสีเหลืองอ่อน
กุมฺมาส : (ปุ.) ขนมแดง, ขนมสด, ขนมทำด้วย ถั่วเขียว, ขนมถั่ว. แปลว่า นมเปรี้ยวก็มี.
ขีร : (นปุ.) น้ำนม, นม (น้ำที่รีดมาจากเต้านม), นมสด, กษีร, เกษียร. วิ. ขียติ ทุหเณนาติ ขรํ. ขี ขเย, อีโร, โร วา. นมที่รีดออกมา ใหม่ๆ เรียก ขีระ ขีระนั้นทิ้งไว้จนเปรี้ยว เรียก ทธิ ทธินั้นเจียวขึ้นเรียก ตักกะ ตักกะนั้นเจียวขึ้นเรียก นวนีตะ นวนีตะนั้น เจียวขึ้นเรียก สัปปิ. ส. กฺษีร.
ถญฺญ : (นปุ.) นม (น้ำที่ออกจากเต้านม), น้ำนม, น้ำนมสด, นมสด, รสในถัน, รส เกิดจากถัน, น้ำนมอันเกิดจากเต้านม. วิ. ถนโต สมฺภุตํ ถญญ. ณฺย ปัจ. ชาตาทิตัท. โมคฯ ณาทิกัณฑ์ลง ย ปัจ. ลบ อ ที่ น และ ลบ ณฺ. ได้รูปเป็น ถนฺย แปลง นฺย เป็น ญฺญ.
ปญฺจโครส : ป. โครส (นมโค) ห้า (นมสด, นมส้ม, เนยใส, เนยข้น, เปรียง)
ปย : (ปุ.) นม (นมสด), น้ำ, น้ำนม, วิ. ปาตพฺพนฺติ ปโย. ปา ปาเน, โณ. แปลง อา เป็น อิ อิ เป็น เอ เอ เป็น อย หรือ ตั้ง ปยฺ คติยํ, อ.
สิงฺคเวร สิงฺคิเวร : (นปุ.) ขิง, ขิงสด. วิ. สิงฺค มิว เวรํ วปุ ยสฺส ต เมว สิงฺคิเวรํ.
อลตฺตกกต : ค. ย้อมด้วยครั่งหรือสีแดงสด
อลฺลกุสมุฏฺฐิ : อิต. กำแห่งหญ้าสด
อลฺลจมฺม : นป. หนังสด
อลฺลติณ : นป. หญ้าสด
อลฺลทารุ : นป. ไม้สด
อลฺลมสสรีร : ป. สรีระที่มีเนื้อหนังสด
อลฺลโรหิตมจฺฉ : ป. ปลาสด
อหริต : ค. ไม่ใช่ของเขียวสด
อามกสาก : ป., นป. ผักดิบ, ผักสด
อามิสปฺปิย : ป. นกที่กินเนื้อสด, นกยาง
สตปาก : นป. น้ำมันหุงร้อยครั้ง
สตสหสฺส : นป. แสน
สิต : (วิ.) ขาว, เผือก, สะอาด. สิตฺ สิตวณฺเณ, อ. ส. สิต.
กาลสต : นป. ร้อยชาติ, ร้อยครั้ง
เตจตฺตาฬีส, - สติ : ค. (อิต.) สี่สิบสาม
ทฺวตฺตึส, - สติ : ค. สามสิบสอง
ทฺวิปญฺญาส, - สติ : ค. ห้าสิบสอง
ปฏิโรสติ, - เสติ : ก. โกรธตอบ, ขุ่นเคืองตอบ, เสียดสีตอบ
สติ : อิต. ความระลึกได้
สตี : อิต. หญิงผู้ซื่อสัตย์ต่อสามี, หญิงผู้บริสุทธิ์
สีต : (นปุ.) ความหนาว, ความเย็น. วิ. อุณฺหาภิตตฺเตหิ เสวียตีติ สีตํ. สิ เสวายํ, โต, ทีโฆ.
สีต สีตล : (วิ.) หนาว, เย็น. ส. ศีต. ศีตล.
สีติ : (อิต.) ความหนาว, ความเย็น. สิ เสวายํ, ติ, ทีโฆ.
สุต : (วิ.) ฟัง, สดับ, ได้ยิน, ได้ฟัง, ไหล, ไหลไป, เปียก, ชุ่ม. สุ สวเน, โต. เบียดเบียน, ผูก, จำ, สะสม, ติดต่อ, ละเอียด, ป่น. สุ อภิสเว. ขวนขวาย, แสวงหา, ปรากฏ, มีชื่อเสียง. สุ คติวุทีสุ.
สุติ : (อิต.) เวท (ถ้อยคำศักดิ์สิทธิ์ที่ผูกขึ้นเป็นมนตร์ หรือความรู้ทางศาสนา). วิ. สฺยฺยเต ธมฺมํ เอตายาติ สุติ. สุ สวเน, ติ.
สูต : (ปุ.) สูตชน คือคนที่เกิดแต่กษัตริย์กับนางพราหมณีชื่อสูตะ. สุ อภิสเว, โต, ทีโฆ.
สูติ : (อิต.) การคลอด, การเกิด, กำเนิด, ประสูติ. สู ปาณคพฺภวิโมจเน. ส. สูติ.
เสต : (นปุ.) ผ้าขาว, ผ้าขาวสะอาด.
เสต เสตก : (วิ.) ขาว, เผือก, สะอาด, เศวต.
เสติ : ก. นอน
เสตุ : (ปุ.) เหตุ, มูลเค้า. วิ. สิโนติ ผลนฺติ เสตุ. สิ พนฺธเน, ตุ. สิโนติ ผลํ เอตสฺมาติ เสติ. สิ ปวตฺตเน, ตุ.
โสต : (วิ.) อันยังกิเลสให้แห้ง วิ. กิเลเส โสสาเปตีติ โสโต. สุสฺ โสสเน, โณ, อุสฺโส, สสฺส โต. อันกำจัดกิเลส วิ. สุนาติ กิเลเส หึสตีติ โสโต. สุ คติยํ, โต. ถึงซึ่งพระนิพพานชื่อว่าโสตะ วิ. สวติ โสตํ นาม นิพฺพานํ คจฺฉตีติ โสโต. ถึงซึ่งพระกระแสแห่งพระนิพพานชื่อว่าโสตะ วิ. สวติ โสตํ นาม นิพพานโสตํ คจฺฉตีติ โสโต.
โสตุ : (วิ.) ผู้ฟัง. สุ สวเน, ตุ, อุสฺโส.
โสเต : (วิ.) ผู้สละกิเลส วิ. กิเลเส สชตีติ โสโต. สชฺ วิสฺสคฺเค, อ, อสฺโส, ชสฺส โต.
อุกฺกสติ, - เสติ : ก. ยกตน, สรรเสริญ, ชมเชย, สดุดี
เอกูนสต : (นปุ.) ร้อยหย่อนด้วยหนึ่ง, ร้อย หย่อนหนึ่ง, เก้าสิบเก้า.
เอกูนอตฺตภาวสต : (นปุ.) ร้อยแห่งอัตภาพ หย่อนด้วยอัตภาพหนึ่ง, เก้าสิบเก้าอัตภาพ.