สมา : (อิต.) ปี วิ. สามยติ ภาเวตีติ สมา. สมฺ วิตกฺเก. อ. อิตฺถิยํ อา.
สมาช : (นปุ.) การประชุม, ที่เป็นที่ประชุม, ที่ประชุม, สมาคม. สํ อา ปุพฺโพ, อชฺ คติยํ, อ. ส. สมาช.
สมาธาน : (นปุ.) การตั้งไว้เสมอกัน, การตั้งไว้โดยชอบ. วิ. สมํ สมฺมา วา อาธานํ สมาธานํ.
สมากฑฺฒติ : ก. ฉุดคร่า
สมากิณฺณ : กิต. มุงกัน, ประชุมกัน, เกลื่อนกลาด
สมากุล : (วิ.) มัวพะวง. สห+อากุล ลบ หมฺ อาคม.
สมาคจฺฉติ : ก. ประชุมกัน
สมาจรณ : นป., สมาจาร ป. ความประพฤติชอบ
สมาจรติ : ก. ประพฤติชอบ
สมาทเปติ : ก. ชักชวน
สมาทหติ : ก. ตั้งใจ
สมานวาส : (วิ.) ผู้มีการอยู่ด้วยชนเสมอกัน.
สมาเนติ : ก. นำมาเปรียบ
สมาปชฺชติ : ก. ย่อมเข้าถึง
สมาปชฺชน : นป. การเข้าถึง
สมาปชฺชนา : (อิต.) การเข้า. สํ อาปุพฺโพ, ปทฺ คติยํ, ยุ. ลง ย ปัจ. ประจำหมวดธาตุ แปลง ทฺย เป็น ชฺช ยุ เป็น อน.
สมาปตฺติ : (อิต.) การถึงทั่วพร้อม, การบรรลุ, การถึง, การเข้า, สมาบัติ(การบรรลุฌาน การเข้าฌาน). สํ อา ปุพฺโพ, ปทฺ คติยํ, ติ.
สมาปน : (นปุ.) การชักชวนให้ถือเอาด้วยดี, การชักชวน, สํ อา ปุพฺโพ, ทยฺ อาทาเน, ยุ, ยสฺส โป.
สมาปนฺน : กิต. เข้าถึงแล้ว
สมาเปติ : ก. จบ, บริบรูณ์
สมายาติ : ก. มาร่วมกัน, รวมกัน
สมายิก : ค. เป็นไปตามสมัย, ชั่วคราว
สมาโยค : ป. การประกอบ, การบำเพ็ญ
สมารทฺธ : กิต. ปรารภแล้ว, เริ่มแล้ว
สมารภติ : ก. ปรารภ, เริ่ม
สมารมฺภ : ป. การลงมือทำ
สมารูหติ : ก.ไต่, ปีน, ขึ้น
สมารูหน : นป. การไต่, การปีน, การขึ้น
สมารูฬฺห : กิต.ไต่แล้ว, ขึ้นแล้ว
สมาโรปน : นป. การยกขึ้น
สมาวหติ : ก. นำมา
สมาเสติ : ก. ประชุม, ย่อ
สมาหต : กิต. กระทบแล้ว, ฆ่าแล้ว
สมาหาร : (ปุ.) การนำมารวม, การนำมารวมกัน, การรวบรวม. สํ อา ปุพฺโพ, หรฺ หรณ, โณ.
สมาหิต : กิต. ตั้งมั่นแล้ว
อสฺสมารก : (ปุ.) ต้นยี่โถ.วิ.อสฺเสมาเรตีติอสฺสมารโก.อสฺสปุพฺโพ, มรฺปาณจาเค, ณฺวุ.ต้นพุด ?
สม : (วิ.) คล้าย, เหมือน, เหมือนกัน, เช่นกัน, เช่นกับ, เรียบ, เสมอ, เสมอกัน, รวมกัน, ร่วมกัน, ครบ, พอดี, เหมาะ, ควร, ชอบ, สมฺ เวลมฺเพ อ. ส. สม.
กมฺมสมารมฺภ : ค. มีการเริ่มต้นในกรรม
กาสมาริ : (อิต.) ผลหมากเม่า.
จกฺกสมารูฬฺห : ค. ผู้ขึ้นแล้วสู่ล้อ, ผู้ขึ้นแล้วสู่ยาน, ผู้ขึ้นขี่รถแล้ว
ทารุสมาทหาน : นป. การรวบรวมไม้, การเก็บไม้มารวมกัน, การเก็บฟืน
นิโรธสมาปตฺติ : (อิต.) การเข้าสู่นิโรธ (เป็น วิธีพักผ่อนของท่านผู้ได้ฌาน.) นิโรธ ในคำนี้ได้แก่การดับสัญญาและเวทนา.
ปาณสมา : อิต. ภรรยา, เมีย
ผลสมาปตฺติ : (อิต.) สมาบัติอันประกอบพร้อมแล้วด้วยผล.
สีมา : อิต. เขต, แดน
สึมา : (อิต.) เขต, แดน, เขตแดน. วิ. สียเต สมคฺเคน สํเฆน กมฺมวาจาย พนฺธียเตติ สีมา. สึ พนฺธเน, โม, อิตฺถิยํ อา. รูปฯ ตั้ง สิ พนฺธเน. ทีฆะ อิ เป็น อี ส. สีมา.
สุฏฐสมาหิต : (วิ.) ตั้งมั่นแล้วด้วยดี, มีจิตตั้งมั่นแล้วด้วยดี.
สุสมารทฺธ : ค. เริ่มดีแล้ว, ปรารภดีแล้ว
อปฺปสมารมฺภ : ค. มีความทุกข์, มีความลำบาก
อภิสมาคจฺฉติ : ก. เข้าใจชัด, แทงตลอด