นิยาม : (ปุ.) การกำหนด, ความกำหนด, เหตุ เป็นเครื่องกำหนด, ทาง, หนทาง, มรรค, แบบ, อย่าง, วิธี, ทำนอง. นิปุพฺโพ, ยมุ อุปรเม, โณ. ไทยใช้นิยามเป็นกิริยาใน ความหมายว่า กำหนดหรือจำกัดความหมายที่แน่นอน หรือให้ความหมายอย่าง กะทัดรัด.
ปถ : (ปุ.) ทาง, หนทาง, ถนน, คลอง, แถว, แนว, ถิ่น. วิ. ปถติ เอตฺถาติ ปโถ. ปถติ อเน นาติ วา ปโถ. อุปฺปนฺนกิจฺจากิจฺเจหิชเนหิ ปถียตีติ วา ปโถ. ปถฺ คติยํ, อ. ถ้ามาคู่กับ อุปถ อุปฺปถ ทางผิด แปล ปถ ว่า ทางถูก.
ปทฺธตี : (อิต.) ทาง, หนทาง, รอย.
ปนฺติ : (อิต.) ราวป่า, แถว, แนว, ท่องแถว, สาย, บรรทัด, เส้นบรรทัด, ทาง, หนทาง, ลำดับ, แบบแผน, ระเบียบ, บาลี. ปนฺ วฺย วหาเร ถุติมฺหิ จ, ติ.
ปนฺถ : (ปุ.) ทาง, หนทาง, ทางเปลี่ยว, ถนน. วิ. ปถยนฺติ ยนฺตฺยเนนาติ ปนฺโถ. ปถิ คติยํ, ลง นิคคหิตอาคม แปลงเป็น นฺ อภิฯ และฎีกาฯ ลง นฺ อาคมกลางธาตุ.
ปริยาย : ป. ระเบียบ, อันดับ, เหตุ, หนทาง, คุณภาพ, วิธีการพูดอ้อมค้อม, ไวพจน์, บรรยาย
มคฺค : (ปุ.) ถนน, หน (ทาง), ทาง, หนทาง, ช่อง, อุบาย, เหตุ (ใช้คู่กับคำว่าผล), มรคา, มรรคา, มรรค. วิ. ปถิเกหิ มชฺชเต นิตฺติณํ กรียเตติ มคฺโค. มชฺชฺ สํสุทฺธิยํ, โณ, ชสฺส คตฺตํ. ปถิเกหิ มคฺคียเตติ วา มคฺโค. มคฺคฺ อเนฺวส-เน, อ. ตํ ตํ กิจฺจํ หิตํ วา นิปฺผาเทตุกาเมหิ มคฺคียตี-ติ วา มคฺโค.
อยน : (นปุ.) การไป, การถึง, ความเป็นไป, ทาง, หนทาง, ถนน.อยฺคติยํ, ยุ.ส. อยน.
อายน : (นปุ.) การมา, การมาถึง, ทาง, หนทาง, ความยึดหน่วง.อาปุพฺโพ, อิคติยํ, ยุ.ส.อายน.
ปทฺธา : (อิต.) ทาง, หนทาง.
ปทวี : (อิต.) ทาง, หนทาง. วิ. ปทติ เอตฺถาติ ปทวี. ปทฺ คติยํ, อโว, อิตถิยํ อี. เป็น ปทวิ บ้าง. ส. ปทวิ.
จาตุมฺมหาปถ : (ปุ.) ทางใหญ่สี่, ภูมิภาคเป็น ที่ประชุมแห่งทางใหญ่สี่, หนทางเป็นที่ ไปแห่งทางใหญ่สี่, ทางใหญ่สี่แพร่ง.
ทีฆมญฺชส : (นปุ.) ทางยาว, หนทางยาว, ทางไกล, หนทางไกล. ทีฆ+อญฺชส มฺอาคม. เป็น ทีฆญฺชส บ้าง.
นโยปาย : (ปุ.) หนทางเป็นเครื่องนำไป, วิธี เป็นเครื่องนำไป, อุบายเป็นเครื่องนำไป, วิธีดำเนินการ. วิ. นโย อุปาโย นโยปาโย. ไทย นโยบาย ใช้ในความหมายว่า หลัก และวิธีปฏิบัติที่ถือเป็นแนวดำเนินการ.
นิคม : (ปุ.) ย่านการค้า, หนทางพ่อค้า, ตลาด, หมู่บ้าน, หมู่บ้านใหญ่, ตำบล, บาง, นคร, เวท, คำซ้ำ, คำกล่าวซ้ำ. ส. นิคม.
ปถาวี ปถิก : (ปุ.) คนไปในหนทาง, คนไปสู่ หนทาง, คนเดินทาง วิ. ปเถ ปถํ วา คจฺฉตีติ ปถาวี. วี ปัจ. ทีฆะ อ ที่ ถ เป็น อา. อภิฯ ลง วี ปัจ.รูปฯ และ โมคฯ ลง อาวี ปัจ. ศัพท์ หลัง วิ. เหมือน ปถาวี. อภิฯ ลง อิก ปัจ.รูปฯ ลงณิก ปัจ.
ปนฺถเทวตา : อิต. เทวดาที่สิงอยู่ตามถนนหนทาง, เทวดาเจ้าทาง
ปนฺถมกฺกฏก : ป. แมงมุมซึ่งชักใยอยู่ตามถนนหนทาง
ปริปนฺถ : (ปุ.) อันตรายเป็นเครื่องเบียดเบียน รอบ, อันตรายในทางเปลี่ยว, ทางเปลี่ยว, หนทางเปลี่ยว, อันตราย อุ. โลโภ ธมฺมานํ ปริปนฺโถ. ปริปุพฺโพ, ปถิ คติยํ, อ, นิคฺคหิตาคโม. ๑ ค่ำ เดือน ๑๒ ถึนขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ถ้าได้กรานกฐินมีกำหนด ๗ เดือน คั้งแต่แรม ๑ ค่ำ เดือน ๔ ถึง ขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ไตร. ๒/๓๔.
ปาริปนฺถิก : ๑. ป. นักปล้นในหนทาง, โจร;
๒. ค. มีอันตราย, เต็มไปด้วยอันตราย
มคฺคิก : (วิ.) ผู้ดำเนินไปในหนทาง.
หตวกาส : (วิ.) มีปัจจัยเป็นเครื่องตั้งลงอันขจัดแล้ว, หมดโอกาส, หมดหนทาง, หมดช่องทาง.
อนิพฺพิทรจฺฉา : (อิต.) หนทางไกลไม่ทะลุตลอด, หนทางตัน.
อนุมคฺค : ค. ลำดับหนทาง, ตามทาง, ระหว่างทาง
อุปถ อุปฺปถ : (ปุ.) ทางแวะ, ทางมิใช่หนทาง (นอกทาง), ทางผิด.
เอกายน เอกายนมคฺค : (ปุ.) ทางเป็นที่ไปสู่ คุณอันเอก, ทางเป็นที่ไปอันเอก, ทางสาย เอก, หนทางเอก, มรรคคือหนทางอันเอก, เอกายนมรรค คือ ทางสายเอก ได้แก่ อริยมรรค มีองค์ ๘.