อคฺคฬ, -ฬา :
อิต. ดู อคฺคล อุปฬาเสติ : ก. เป่า, ให้เสียง
โอฬาร โอฬาริก : (วิ.) ยิ่ง, ใหญ่, ยิ่งใหญ่, โต, โตใหญ่, โอ่โถง, หยาบ, ดี, งาม, เอาฬาร, เอาฬาริก, เอาฬารึก. อุปุพฺโพ, ลา อาทาเน, โร. แปลง อุ เป็น โอ ลา เป็น ฬา.
คทฺรภ : (ปุ.) ลา, ฬา.
ทสสหสฺสจกฺกวาฬเทวตา : (อิต.) เทวดาในจักรวาฬมีพันสิบหนเป็นประมาณ (เทวดา ในหมื่นจักรวาล) มี วิ. ดังนี้. – ส. ทิคุ. ทส สหสฺสานิ ทสสหสฺสํ. ฉ. ตุล. ทสสหสส ปมาณ เยส ตานิ ทสสหสฺสปมาณานิ (จกฺกวาฬานิ). ส. ตัป. ทสสหสฺสจกฺกวาเฬสุ เทวตา ทลสหสฺสจกฺกวาฬเทวตา.
คทฺรภี : (อิต.) นางลา, นางฬา.
โทหฬ : (ปุ.) ฉันทะนี้แห่งบุคคลผู้มีหทัยสอง, ฉันทะอันเป็นการทำแห่งบุคคลผู้มีหทัย สอง, ความปรารถนาของหญิงตั้งครรภ์, การอยาก, การแพ้ท้อง, ความอยาก, ความปรารถนา, ตัณหา. โทหปุพฺโพ, ลา อาทาเน, อ, ลสฺส ฬตฺตํ ทฺวิปุพฺโพ วา, หลฺ กมฺปเน, อ, ทฺวิสฺสโท, ลสฺส โฬ. ทุฏฐ หทย เมเตนาติ วา โทหโฬ. ทุฏฐสฺส โท, ทหยสฺสหโฬ เทฺว หทยา อสฺส ปรมตฺถสฺสาติ วา โทหโฬ. ทวิสฺส โท, หทยสฺส หโฬ. หรือแปลง ทฺวิ เป็น โท แปลง ท เป็น ฬ ลบ ย. ทุธา หทยํ เอตีติ โทหโฬ. ฎีกาอภิฯ วิ. โทหํ ลาตีติ โทหโฬ. ส. โทหล.
พลฬ : (ปุ.) ไม้ค้อน. พลปุพฺโพ, ลา อาทาเน, อ. แปลง ล เป็น ฬ.
พาฬฺห : (วิ.) ล้ำ, ยิ่ง, นัก, หนักหนา. วิ. พหุลาตีติ พาฬฺหํ. พหุปุพฺโพ, ลา อาทาเน, อ, อุโลโป, ลสฺส ฬตฺตํ, วณฺณวิปริยาโย. พหฺวุทฺธิยํ วา, อโฬ. แปร ฬ ไว้หน้า ห ทีฆะ.
ตมฺพจูล (ฬ) : ป. ไก่
อุนฺนล (ฬ) : ค. ทะลึ่ง, อวดดี, ถือตัว, วางปึ่ง
สีหล สีหฬ : (ปุ.) สีหล สีหฬ ชื่อชนบทพิเศษ ของอินเดีย คือประเทศสีหล ประเทศลังกา ปัจจุบันคือประเทศศรีลังกา. วิ. สีหํ ลนฺติ กณฺหนฺตีติ สีหลา. ปุพฺพปุริสา สีหลา, ตพฺพํเส ชาตา สพฺเพปิ เอตรหิ สีหลา นาม.
ลาขาปสาทน : ป. ไม้แสม, ไม้โลทแดง
ลาปุ, - พุ : อิต. น้ำเต้า
ลาภา : ป. น่าได้, น่าต้องการ
ลายก : ค. ผู้เก็บเกี่ยว
ลาลน : นป. การเล่นสนุก, การขับกล่อม
ลาเลติ : ก. ทำให้สงบ, ปรบ, กล่อมให้นอน
มหิลา : (อิต.) หญิง, ผู้หญิง. วิ. มหี วิย สุจิมฺปิ อสุจิมฺปิ ลาตีติ มหิลา, มหีปุพฺโพ, ลา อา ทาเน, กฺวิ. มหนฺเตสุ พหูสุปิ รตฺตจิตฺเตสุ อิลตีติ มหิลา. อิลฺ คมเน, อ. มหฺ ปูชายํ วา, อิโร, ลตฺตํ, อา. มหียตีติ มหิลา.
ภินฺทิวาล ภินฺทิวาฬ : (ปุ.) ภินทิวาล ภินทิวาฬ ชื่อหอกชนิดหนึ่ง วิ. ภินฺทนสีลตาย ภินฺที, วาติ คจฺฉติ อเนนาติ วาโล. วา คติยํ, อโล. ภินฺที จ โส วาโล เจติ ภินฺทิวาโล ภินฺทิวาโฬ วา รัสสะ อี เป็น อิ ศัพท์หลัง แปลง ล เป็น ฬ.
เกลาสกูฏปฏิภาค : (วิ.) มีส่วนเปรียบด้วยยอด แห่งภูเขาชื่อว่าไกลาส มี วิ. ดังนี้. สัมภาวนปุพฺ กัมฺ เกลาโส อิติ ปพฺพโต เกลาสปพฺพโต. ฉ. ตัป. เกลาสปพฺพตสฺส กุโฏ เกลาสกูโฏ. ฉ. ภินน. พหุพ. เกลาสกูเฏน ปฏิภาโค เยน โส เกลาสกูฏปฏิภาโค (วรวารโณ).
จตุสาลา : (อิต.) ศาลามีหน้าสี่, ศาลามีมุขสี่, ศลาสี่หน้าศาลาสี่มุข. จตุมุข+สาลา ลบ มุข.
จิตฺรตณฺฑุลา : (อิต.) พิลังกาสา ชื่อพรรณไม้ ชนิดหนึ่ง ผลกลมเล็กๆ ใช้ทำยาไทย วิ. จิตฺรานิ ตณฺฑุลานิ ยสฺสา สา จิตฺรตณฺฑุลา
ตกฺกสิลา : (อิต.) ตักกสิลา ชื่อนครพิเศษของ อินเดียโบราณ. วิ. โย ปุริสกาเรน อูโน โส ตตฺถ คนฺตฺวา ตํ อูนํ ปูเรตีติ ตกฺกสิลา
พหุลา : (อิต.) กระวาน, กระวานใหญ่. วิ. พหโว อตฺเถ ลาตีติ พหุลา. พหุโรเค ลุนาตีติ วา พหุลา, ลุ เฉทเน, อ.
มหิลามุข : (ปุ.) ช้างมีหน้าเพียงดังหน้าแห่งช้างพัง, ช้างมงคลชื่อ มหิลามุข.
มิถิลา : (อิต.) มิถิลา ชื่อนครพิเศษของอินเดียโบราณ ๑ ใน ๒๑. วิ. มถียตีติ มิถิลา. มถฺ หึสายํ, อิโล, อสฺสิตฺตํ, อิตฺถิยํ อา.
สาลา : (อิต.) เรือน, โรง, สาลา, ศาลา คือ เรือนที่ปลูกไว้ในวัด สำหรับเป็นที่ทำบุญประชุมฟังธรรมและศึกษาเล่าเรียน หรือเป็นที่ทำการของรัฐ เช่น ศาลากลางจังหวัด ศาลากระทรวง เป็นต้น หรือที่ปลูกไว้ริมทางเพื่อเป็นที่พักของคนเดินทาง สลฺ คมเน, อ, อิตฺถิยํ อา.
สิปฺปุสาลา : (อิต.) ศาลาทำการของนักศิลป์ วิ. สปฺปีนํ กมฺมสาลา สปฺปิสาลา. เป็น สปฺปสาลา ก็มี.
สีหฬทีป สีหฬทีปก : (ปุ.) ทวีสีหฬ, สีหฬทวีป.
สุลา : (อิต.) สุลา ชื่อโรคหัวเดือนที่ขึ้นปลายนิ้ว, โรคจุกเสียด. สูลฺ รุชายํ, อ, รสฺโส.
อลาปุอลาพุอลาวุ : (อิต.) น้ำเต้า.วิ.อาลมฺพติอวสํสตีติอลาพุ.อาปุพฺโพ.ลมฺพฺอวสํสเนอุ, รสฺโส, มฺโลโป.ทีโฆจ. แปลงพฺเป็นปฺ, วฺเป็นอลาปุอลาวุ.ตั้งลพิธาตุก็ได้.ส.อลาพุ.
กปฺปกสาลา : (อิต.) ร้านตัดผม.
กปิลา : (อิต.) หนาด ชื่อต้นไม้ชนิดหนึ่งใบ ใหญ่หนามีกลิ่นฉุนใช้ทำยา, ดองดึง ชื่อไม้ เถาชนิดหนึ่ง ใช้หัวทำยา, ประดู่ลาย. กปิ จลเน, อิโล, อิตฺถิยํ อา.
กมฺมนฺตสาลา : (อิต.) โรงงาน.
กมฺมารสาลา : อิต. โรงหล่อ, โรงเหล็ก
กเลวร กเลวฬ กเลพร : (นปุ.) กาย, ร่างกาย, ซากศพ, ซากผี, ขั้น วิ. กเล วรตีติ กเลวรํ. กลปุพฺโพ, วรฺ สํวรเณ, อ. ไม่ลบ วิภัตติ บทหน้า. ส. กลเวร.
กามลาปี : ค. มีปกติพูดพร่ำถึงกาม, ผู้พูดพร่ำพรอด
กิลาสุ : (วิ.) เกียจคร้าน. กุจฺฉิตปุพฺโพ, ลสฺ กนฺติยํ, ณุ, ลบ จฺฉิต แล้วแปลง อุ ที่ กุ เป็น อิ.
กีฬาสาลา : อิต. โรงกีฬา, โรงสำหรับการเล่นกีฬา, สถานที่รื่นเริง
กุญฺชรสาลา : อิต. โรงช้าง
กุตูหลสาลา : อิต. ศาลาพักผ่อน, โรงหย่อนใจ, ศาลาสาธารณะ
กุมฺภการสาลา : อิต. โรงช่างหม้อ
โกฏฐฬิกา, - ฬี : อิต. ฉางข้าว
โกตูหลสาลา : (อิต.) ศาลาสาธารณะ.
ขุรสิลา : (อิต.) หินสำหรับลับมีดโกน, หิน มีดโกน.
ครุฬ : ป. ครุฑ, นกกระไน, นกหัวขวาน