นาวิกวิชฺชา : (อิต.) วิชาเดินเรือ, นาวิกวิทยา. ส. นาวิกวิทฺยา.
นาวิกสตฺถ : (นปุ.) ตำราเดินเรือ, นาวิกศาสตร์. ส. นาวิกศาสฺตฺร.
นาวิกสาสน : (นปุ.) ข้อบังคับเกี่ยวกับการเดินเรือ, กฎหมายเกี่ยวกับการเดินเรือ ในน่านน้ำทั่วไป, นาวิกศาสน์. ส. นาวิกศาสน.
ปโปต : (ปุ.) สำเภา เรือสำเภา ชื่อเรือเดินทะเล สมัยโบราณ. โปตเรือเล็ก ปโปตเรือใหญ่ คือเรือสำเภา.
ตีวร : (ปุ.) ทะเล, สมุทร, พราน, นายพราน. ส. ตีวร.
ทารุสงฺฆาฏ : ป., ค. แพไม้, เรือ; ซึ่งต่อด้วยไม้, ซึ่งคาดด้วยไม้, ซึ่งสร้างด้วยไม้
อณฺณว : (ปุ.) ทะเล, สมุทร, มหาสมุทร, ละหาน (ห้วงน้ำ), แม่น้ำ, สระน้ำ, วิ.อณฺโณ ยสฺมึ วาตีติ อณฺณโว.วา อณฺณโว วิทฺสตฺตายํ, อ. ลบที่สุดธาตุ และ อิ. ส. อรฺณว
อมฺพุราสิอมฺโพราสิ : (นปุ.) ประชุมแห่งน้ำ, กองแห่งน้ำ, น้ำสมุทร, สมุทร, ทะเล.ส.อมฺโภราศิ.
อมฺพุราสิ อมฺโพราสิ : (นปุ.) ประชุมแห่งน้ำ, กองแห่งน้ำ, น้ำสมุทร, สมุทร, ทะเล. ส. อมฺโภราศิ.
ชลยาน : (นปุ.) ยานที่ลอยอยู่ในน้ำ, ยานในน้ำ, น้ำ, เรือ.
ตรณ : (นปุ.) อันข้าม, อันข้ามไป, อันข้ามน้ำ ไป, อันข้ามแม่น้ำไป, การข้าม, ฯลฯ, เรือ. ตรฺ ตรเณ, ยุ. ส. ตรณ.
โทณี : (อิต.) เรือชะล่า โบราณเขียนฉะหล้า, สัดจอง (ทุ่น แพ เรือ), เรือโกลน. วิ. ทวติ วหตีติ โทณี. ทุณฺ คติหึสาสุ, อ, อิตฺถิยํ อี.
นาวา : อิต. เรือ
ปฏิปถ : อ. (เดิน) สวนทาง
ยาน : (นปุ.) วัตถุเป็นเครื่องไป, วัตถุเป็นเครื่องถึง, วัตถุเป็นเครื่องนำไป, วัตถุสำหรับนำไป, เครื่องนำไป, การไป, การถึง, ยาน, ยวดยาน เช่น เรือ รถ เป็นต้น. วิ. ยาติ อเนนาติ ยานํ. ยา คติปาปุณเนสุ, ยุ.
สมุทฺท : (ปุ.) สมุทร, ทะเล. วิ. สมํ อุทเกน โลณํ เอตฺถาติ สมุทฺโท. สํ สุฏฐุ อุทนฺติ เอตฺถาติ วา สมุทฺโท, สํปุพฺโพ, อุทิ ปสเว, โท. ส. สมุทร.
อิริยาปถ : (ปุ.) คลองเป็นที่มาเป็นไปแห่ง อวัยวะ อันบุคคลพึงให้หวั่นไหว, คลอง แห่งกิริยาอันบุคคลให้เป็นไป, ทางแห่ง ความเคลื่อนไหว, อาการเคลื่อนไหว, อิริยาบถ (การเคลื่อนไหว ยืน เดิน นั่ง นอน).
กกฺกฎกมคฺค : ป. ทางปูเดิน, รอยปู
กณฺณธาร : (ปุ.) คนที่อยู่มุมเรือ (ตอนหนึ่งของเรือ), คนถือท้ายเรือ, นายท้าย, นายเรือ. กณฺณปุพฺโพ, ธรฺ ธารเณ, โณ.
กนฺตารปฏิปนฺน : ค. ผู้เดินทางกันดาร
กนฺตารมคฺค : ป. ทางกันดาร, ทางเดินยาก
กูป, - ปก : ป. หลุม, บ่อ, โพรง; เสากระโดงเรือ
โกฏฏิม : ป., นป. ทางเดินที่ปูด้วยหินลูกรัง
ขญฺชโขฏ : ป. การเดินเขยก
ขญฺชติ : ก. เขยก, เดินกระโผลกกระเผลก
ขุลฺลม : ป. ถนน, ทางเดินเท้า
คจฺฉติ : ก. ไป, เดินไป, เคลื่อนไป
คต : (นปุ.) การเดิน, การไป, ความไป, ความเป็นไป. คมฺ คติยํ, โต, มฺโลโป ต ปัจ. ลง ในภาวะ.
คติ : (อิต.) การเดินทางไปรบ, การยกทัพออก ไปรบ. คมฺ คติยํ, ติ, มฺโลโป. ส. คติ.
คติก, คตี : ค. ผู้ไป, ผู้เดิน, ผู้อยู่
คม : (ปุ.) การไป, การถึง, การเป็นไป, การเดินทางไป, การเดินทางไปรบ, การยกทัพไปรบ, การเดินทัพไปรบ. วิ. คมนํ คโม. คมฺ ปัจ. ส. คมน.
คมนนฺตราย : ป. อันตรายในการไปหรือการเดินทาง
คมิกปริพฺพยวตฺถุ : (นปุ.) เครื่องเสบียงของคน เดินทาง, เครื่องเสบียงเดินทาง.
คมิกภตฺต : (นปุ.) ภัตเพื่อบุคคลผู้จะไป, ภัตเพื่อ ประโยชน์แก่บุคคลผู้จะไป, ภัตเพื่อบุคคล ผู้เดินทาง, ภัตเพื่อประโยชน์แก่บุคคลผู้จร มา.
คมิกวตฺต : นป. วัตรของผู้จะเดินทาง, การเตรียมเพื่อจะเดินทาง
โคฏวิย, โคฏวิส : ป. ตะกวด, สัตว์งวง; ส่วนของเรือ; ดาดฟ้า, บาหลี; สมอเรือ, แจว, พาย
โคฏวิส : (ปุ.) สมอ ชื่อของของหนักที่ใช้เชือก หรือโซ่ผูกไว้ สำหรับใช้ทอดลงไปในน้ำ เพื่อให้เกาะดิน มีให้เรือลอยไปที่อื่น วิ. คมิจฺฉิตทิสํ อฏติ เยน โส โคฏวิโส. คมิจฺฉิตทิสปุพฺโพ, อฏฺ คติยํ, อิโส.ลง อ ปัจ. ประจำหมวดธาตุ เป็น อฏ แปลง อ ที่ ฏ เป็น อว ลบบทหน้าเหลือ ค แปลง อ ที่ ค เป็น โอ รวมเป็น โคฏว+อิส ปัจ.
จงฺกมติ : ก. จงกรม, เดินเวียนรอบไปมา
จงฺกมน : (นปุ.) การเดินไปและ การเดินมา, การเดินไปมา, การก้าวไป และการก้าวมา, การก้าวไปก้าวมา. วิ. กโม จ อากโม จ จงฺกโม. กโม จ อากมนญฺจ จงฺกมนํ. กม+อากม,กม+อากมน. แปลง ก เป็น จ แปลง ม เป็น นิคคหิต ลบ อา แปลง นิคคหิต เป็น งฺ.
จงฺกมิก : ค. ผู้เดินจงกรมเป็นปกติ, ผู้ถือการจงกรมเป็นวัตร
จตุกฺกม : ค. ซึ่งก้าวไปด้วยเท้าสี่, ซึ่งเดินสี่ขา (สัตว์สี่เท้า)
จตุกฺกุณฺฑิก : ค. ผู้เดินด้วยอวัยวะสี่ (มือทั้งสองและเข่าทั้งสอง), ผู้คลาน
จตุรงฺคินิ : (วิ.) (กองทัพ) มีองค์สี่ ( ช้าง ม้ารถ และพลเดินเท้า ) วิ. จตฺตาริ องฺคานิ ยสฺส วิชฺชนฺติ สา จตุรงฺคินี อี ปัจ. อินี อิต.
จราเปติ : ก. ให้เที่ยวไป, ให้เดินไป, ให้เคลื่อนไป; ให้เดินเป็นวงกลม
จารก : (ปุ.) คนเดินทาง, คนเดินป่า.
จาริก : (วิ.) ผู้เดินไป, ผู้เที่ยวไป, ผู้เที่ยวไป เพื่อสั่งสอนหรือแสวงบุญ.
จาริกา : อิต. การเที่ยว, การท่องเที่ยว, การเดินทาง
ชงฺฆเปสนิก : นป. การเดินส่งข่าว; การไปรษณีย์, ผู้เดินส่งข่าว, บุรุษไปรษณีย์
ชงฺฆเปสนีย : (นปุ.) การเดินสาส์น.
ชงฺฆวิหาร : ป. การเดิน