ลูกติดพัน : ว. อาการที่เป็นไปต่อเนื่องโดยไม่เจตนาหรือยั้งไม่ทัน เช่น นักมวยเตะคู่ต่อสู้ที่กำลังล้มลงเป็นลูกติดพัน.
ลูกตุ้ม : น. ไม้หรือเหล็กยาว ๆ มีลูกกลมข้างปลาย ใช้สําหรับเป็น อาวุธ หรือสายเชือกมีตุ้มเหล็กหรือทองเหลืองถ่วงสําหรับชั่งของ เพื่อคิดนํ้าหนัก, ตุ้มนาฬิกาที่ถ่วงให้จักรนาฬิกาเดินพอเหมาะกับ เวลา; ของที่มีลักษณะกลม ๆ ห้อยลงมา, ตุ้ม ก็ว่า; โดยปริยาย หมายถึงสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ลูกตุ้มสายสร้อย; ผู้ถ่วงความเจริญ เช่น ไม่ทำการงานแล้วยังทำตัวเป็นลูกตุ้มถ่วง ความเจริญเสียอีก.
ลูกตุ้มมะพร้าว : น. ลูกมะพร้าวเล็ก ๆ ที่เสียหล่นลงมา.
ลูกตุ้มเหล็ก : น. อาวุธที่คนจีนโบราณใช้ในการรบ, ชนิดที่มีหนาม อย่างหนามทุเรียนโดยรอบ เรียกว่า ลูกตุ้มหนามทุเรียน.
ลูกเต๋า : น. ลูกเหลี่ยมมี ๖ หน้า แต่ละหน้าเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส มีแต้ม ใช้ในการเล่นพนันมีลูกเต๋า สกา และไฮโล เป็นต้น, โดยปริยายใช้ เรียกสิ่งที่มีลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น หั่นเป็นสี่เหลี่ยมลูกเต๋า ขนมเปี๊ยะลูกเต๋า.
ลูกแตก : น. ลูกกระสุนที่มีดินปืนอย่างร้ายแรงอยู่ข้างใน เมื่อยิงหรือ ขว้างไปจะแตกออกเป็นชิ้นเล็ก ๆ.
ลูกเถื่อน : น. ลูกช้างที่เกิดจากช้างเถื่อนในป่า.
ลูกแถว : น. เรียกพลทหารพลตํารวจเป็นต้น เช่น เรียกลูกแถวมาฝึก; โดยปริยายหมายถึงผู้ที่เป็นลูกน้องเขา ไม่มีอำนาจหน้าที่ที่จะสั่งการ ใด ๆ ได้เลย เช่น มีแต่พวกลูกแถวเท่านั้นจะช่วยอะไรได้.
ลูกทรพี : น. ลูกอกตัญญูที่ทำร้ายพ่อแม่ของตน.
ลูกทอย : น. ไม้แหลมสําหรับตอกต้นไม้เป็นต้นเพื่อเหยียบขึ้นไป, เหล็กแหลมหรือตะปูที่ตอกเข้ากับหุ่นขี้ผึ้งให้ติดกับแกนในสำหรับ พยุงพิมพ์ดินให้คงที่ในการหล่อโลหะเช่นพระพุทธรูป.
ลูกทุ่ง : น. ลูกป่า; ผู้ที่ทำมาหากินอยู่ตามท้องทุ่ง; ลูกสัตว์ที่เกิดใน ท้องทุ่ง; เรียกเหล้าเถื่อนว่า เหล้าลูกทุ่ง, โดยปริยายหมายถึงสิ่งที่มี ลักษณะคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น นิยายลูกทุ่ง ภาษาลูกทุ่ง. ว. เรียก เพลงชนิดที่คนในชนบทนิยมว่า เพลงลูกทุ่ง.
ลูกเทนนิส : น. ลูกยางกลมหุ้มสักหลาดที่ใช้ในการเล่นเทนนิส, ลูกสักหลาด ก็ว่า.
ลูกโทน : น. ลูกคนเดียวของพ่อแม่; ลูกตัวเดียวของสัตว์ชนิดที่ตาม ปรกติมีครั้งละหลายตัว เช่น สุนัขตัวนี้ออกลูกโทน.
ลูกเธอ : (ราชา) น. คํานําหน้านามพระราชโอรสพระราชธิดาในสมัย รัชกาลที่ ๑ ถึงต้นรัชกาลที่ ๓, คํานําหน้านามพระราชธิดาในสมัย ปลายรัชกาลที่ ๓ ถึงปัจจุบัน, เรียกเต็มว่า พระเจ้าลูกเธอ, ถ้ามีพระ มารดาเป็นเจ้า เรียกว่า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ.
ลูกนอกคอก : น. ลูกที่ประพฤติไม่ตรงตามที่พ่อแม่สั่งสอน หรือตาม ธรรมเนียมประเพณีของบรรพบุรุษ.
ลูกนา : น. ผู้ที่เช่านาเขาทํา.
ลูกน้ำ : น. ลูกอ่อนของยุงที่ยังอาศัยอยู่ในนํ้า เมื่อแก่เข้าหลุดจาก ปลอกเป็นยุง; ชื่อเครื่องหมายวรรคตอนรูปดังนี้ , สำหรับคั่นวรรค ตอนของข้อความ เรียกว่า จุดลูกนํ้า หรือ จุลภาค.
ลูกน้ำเค็ม : (ปาก) น. คนที่เกิดหรือโตอยู่ในแถบชายทะเล; ทหารเรือ.
ลูกนิมิต : น. ลูกที่ทํากลม ๆ ประมาณเท่าบาตร มักทำด้วยหิน ใช้ฝัง เป็นเครื่องหมายเขตอุโบสถ.
ลูกเน่ง : น. โลหะที่แขวนในกระดิ่ง เมื่อแกว่งไปกระทบตัวกระดิ่ง จะมีเสียงดัง.
ลูกบท : น. เพลงเล็ก ๆ ที่บรรเลงต่อจากเพลงใหญ่; เรียกลิเกที่ผู้ แสดงเป็นตัวพระตัวนางไม่เข้าเครื่องอย่างโขน ละครหรือลิเก ทรงเครื่อง ว่า ลิเกลูกบท.
ลูกบวบ : น. ชื่อไม้ไผ่ที่มัดรวมกันกลม ๆ แล้วทําเป็นแพ เรียกว่า แพลูกบวบ; ชายจีวรภิกษุที่ม้วนให้กลมแล้วพาดบ่าหรือหนีบ รักแร้เมื่อเวลาครองผ้า เช่น พาดลูกบวบ หนีบลูกบวบ.
ลูกบันได : น. ขั้นบันไดชนิดที่ชักขึ้นลงหรือยกไปมาได้, ลูกกระได ก็ว่า.
ลูกบัลลูน : น. ลูกกลมขนาดใหญ่บรรจุแก๊สที่เบากว่าอากาศทำให้ ลอยได้ ใช้ประโยชน์ในกิจการบางอย่าง เช่น ตรวจลมชั้นบน, ลูกบอลลูน บัลลูน หรือ บอลลูน ก็ว่า.
ลูกบ้าน : น. ชาวบ้านที่อยู่ในปกครองของนายบ้าน ซึ่งในปัจจุบัน ได้แก่ กํานันและผู้ใหญ่บ้านหรือนายอําเภอแล้วแต่กรณี.
ลูกบาศก์ : น. ลูกเหลี่ยมมี ๖ หน้า แต่ละหน้าเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส, เรียกลูกเต๋าที่ใช้ทอดในการเล่นสกา.
ลูกบุญธรรม : น. ลูกของคนอื่นที่เอามาเลี้ยงเป็นลูกของตัว.
ลูกเบี้ยว : น. อุปกรณ์ชนิดหนึ่งในเครื่องยนต์ ทําหน้าที่ดันทองขาว ในจานจ่ายให้แยกจากกัน เพื่อตัดวงจรไฟตํ่าให้ไปเกิดไฟแรงสูงที่ คอยล์; อุปกรณ์ชนิดหนึ่งในเครื่องยนต์ทําหน้าที่ควบคุมการปิดเปิด ของลิ้นเครื่องยนต์ เพื่อรับไอดีเข้าไปเผาไหม้และถ่ายไอเสียออกตาม จังหวะที่ถูกต้อง.
ลูกแบดมินตัน : น. ลูกขนไก่ที่ใช้ในการเล่นแบดมินตัน, ลูกขนไก่ ก็ว่า.
ลูกประคบ : น. ผ้าห่อเครื่องยาผูกเป็นลูกกลม ๆ ใช้อังไฟนาบหรือ กดคลึงตามร่างกายตรงบริเวณที่ปวดหรือโนเป็นต้น.
ลูกประคำ : น. ไม้หรือแก้วเป็นต้นที่ทําเป็นเม็ดกลมมีรูตรงกลางร้อย ด้วยด้ายหรือไหม ส่วนมากมี ๑๐๘ ลูก สําหรับนักบวชมีฤษีเป็นต้น ใช้สวมคอเพื่อกําหนดนับการบริกรรมภาวนา คือเมื่อบริกรรมภาวนา จบครั้งหนึ่ง ๆ ก็รูดไว้เม็ดหนึ่ง, เครื่องประดับที่ทําเช่นนั้น.
ลูกประสม : น. ต้นไม้หรือสัตว์ที่เกิดจากการผสมพันธุ์ต่างชนิดกัน, ลูกผสม ก็ว่า.
ลูกปราย : น. ลูกตะกั่วหรือลูกเหล็กเล็ก ๆ สําหรับยัดใส่ในลํากล้อง ปืนครั้งละหลายลูก เมื่อยิงไปครั้งหนึ่ง ๆ ลูกจะกระจายไป, กระสุน ปืนชนิดที่มีลูกตะกั่วหรือลูกเหล็กเล็ก ๆ หลาย ๆ ลูกผสมปนอยู่กับ ดินปืนในนัดเดียวกัน เวลายิงจะกระจายออก เช่น ปืนลูกซองใช้ กระสุนลูกปราย.
ลูกปละ : น. ลูกวัวหรือควายที่ออกในคราวที่เจ้าของปล่อยอยู่ตามทุ่ง ตามป่า ซึ่งพ่อหรือแม่สมจรกับวัวป่าหรือควายป่า.
ลูกปลา : น. กระดาษที่ทําเป็นชิ้นกลม ๆ เล็ก ๆ ปิดตามตัวว่าวเพื่อ ตรึงด้ายสักให้ติดกับกระดาษ.
ลูกป้อม : น. ที่กำบังตัวทหารที่รักษาการณ์อยู่บนกำแพงป้อม เป็น รูปสี่เหลี่ยม.
ลูกปา : น. แถบหรือชิ้นกระดาษสีต่าง ๆ ที่ใช้โปรยหรือขว้างปากัน ในงานรื่นเริงเป็นต้น.
ลูกป่า : น. ต้นไม้หรือสัตว์ที่เป็นพันธุ์เดิมตามธรรมชาติ, มักใช้เรียก ปลากัดหรือปลาเข็ม.
ลูกปืน : น. ลูกตะกั่วหรือเหล็กเป็นต้นที่ยัดใส่ในลํากล้องปืนแล้วยิง, กระสุนที่บรรจุในลํากล้องปืนสําหรับยิง ประกอบด้วยปลอกโลหะ ตรงปลายด้านหนึ่งมีหัวกระสุนโลหะ ถ้าเป็นปืนลูกซอง ปลอกทํา ด้วยกระดาษแข็ง ไม่มีหัวกระสุน แต่มีลูกปรายหลายลูกอยู่ภายใน ทั้ง ๒ ชนิดมีดินปืนอยู่ตรงกลางและมีเชื้อปะทุอยู่ก้นปลอก, กระสุน ปืน; ลูกเหล็กที่มีลักษณะกลม ทรงกระบอก หรือทรงกรวย ใส่ใน ตลับรองเพลาเครื่องจักรเป็นต้น เพื่อให้หมุนหรือเคลื่อนไปได้คล่อง.
ลูกโป่ง : น. ถุงทำด้วยยางหรือพลาสติกเป็นต้นที่เป่าหรืออัดลมให้ ยืดโป่งเป็นรูปต่าง ๆ ได้.
ลูกโป่งสวรรค์ : น. ลูกโป่งที่อัดด้วยแก๊สไฮโดรเจนทําให้ลอยได้, ลูกสวรรค์ ก็ว่า.
ลูกผม : น. ผมอ่อนที่อยู่ตามตีนผมตรงหน้าผากและท้ายทอย.
ลูกผสม : น. ต้นไม้หรือสัตว์ที่เกิดจากการผสมพันธุ์ต่างชนิดกัน เช่น กล้วยไม้ลูกผสม สุนัขลูกผสม, ลูกประสม ก็ว่า.
ลูกผักบุ้ง : น. ลูกตุ้มที่ห้อยสายสร้อยข้อมือ มีลักษณะคล้ายลูกของผักบุ้ง.
ลูกผีลูกคน : (สํา) ว. หวังเป็นที่แน่นอนยังไม่ได้, มักใช้ในกรณีสำคัญ ๆ เช่น เด็กที่เกิดใหม่จะรอดหรือไม่ ยังเป็นลูกผีลูกคนอยู่ การสอบไล่ ครั้งนี้ ยังเป็นลูกผีลูกคนอยู่.
ลูกผู้ชาย : น. เรียกผู้ชายที่มีความยุติธรรม ความซื่อสัตย์ เข้มแข็ง เด็ดเดี่ยว กล้าหาญ และมีความรับผิดชอบ เป็นต้น.
ลูกผู้น้อง : น. ญาติที่เป็นลูกของน้าหรืออา.
ลูกผู้พี่ : น. ญาติที่เป็นลูกของลุงหรือป้า.
ลูกผู้หญิง : น. เรียกผู้หญิงที่มีความสุภาพเรียบร้อย สงบเสงี่ยม อ่อนโยน รู้จักรักนวลสงวนตัว ประกอบด้วยเมตตากรุณา และ รู้จักการบ้านการเรือน เป็นต้น.
ลูกไผ่ : น. ลูกของไผ่ซึ่งมีลักษณะคล้ายเมล็ดข้าวสาร เมื่อตกลงมา กองอยู่ที่กอไผ่ เรียก ขุยไผ่ แล้วจะทําให้ไผ่ต้นนั้นตาย เรียกว่า ไผ่ตายขุย.