เปือก : น. ฟองหรือสิ่งที่เกิดเป็นฝ้าขึ้นจากโคลนตม.
แป :
น. ส่วนหนึ่งของโครงสร้างหลังคา วางอยู่บนโครงสร้างอื่น ๆ ได้แก่ จันทัน ปลายเต้า เสาตุ๊กตา ปลายขื่อ และปลายขื่อประธาน ทำหน้าที่รับกลอนหรือรับเครื่องมุงโดยตรง. ว. เรียกด้านเรือน ตามยาวว่า ด้านแป; เรียกมือที่พิการ นิ้วกําเข้าไม่ได้ ว่า มือแป, เรียกตีนที่พิการ นิ้วงอเข้าไม่ได้ ต้องเดินตะแคง ๆ ว่า ตีนแป; ย่อย, แบน, ในคำว่า เงินแป คือ เงินเหรียญที่เป็นเงินย่อย. (แป ไทยขาวว่า ย่อย, แตกออก). (ดู เงินแป ที่ เงิน). แป้ง : น. สิ่งที่เป็นผงละเอียดได้จากเมล็ดพืช ผลไม้ และรากไม้ เป็นต้น ใช้เป็นอาหาร, ผงขาว ๆ ที่ทําด้วยหินเป็นต้น สําหรับผัดหน้า.
แป้งข้าวหมาก : น. แป้งที่เป็นเชื้อสําหรับทําข้าวหมาก.
แป้งแข็ง : น. แป้งผัดหน้าที่อัดเป็นก้อนแน่นหรือเป็นแผ่น มักบรรจุ ในตลับ.
แป้งจี่ : น. ชื่อขนมอย่างหนึ่ง มักทําด้วยแป้งข้าวเหนียวดํา ผสมกับ มะพร้าว เกลือ นํ้าตาล แล้วทอดเป็นแผ่นเล็ก ๆ แบน ๆ ลงบนกระทะ แบนที่ทานํ้ามันน้อย ๆ; แป้งขนมจีนที่ทําเป็นแผ่นแล้วเผาไฟ.
แป้งนวล : น. ผงสีขาวที่ทําด้วยหินปูนเป็นต้น แล้วทําเป็นเม็ด ๆ สําหรับผัดหน้า.
แป้งเปียก : น. แป้งเจือเกลือเล็กน้อยตั้งไฟกวนให้ข้น ใช้เป็น อาหาร, แป้งที่ตั้งไฟกวนให้ข้นเหนียว ใช้แทนกาว.
แป้งฝุ่น : น. แป้งเป็นผงละเอียด ใช้ผัดหน้าหรือทาตัว.
แป้งเหล้า : [-เล่า] น. แป้งที่เป็นเชื้อสําหรับทําเหล้า.
แปดสาแหรก : [-แหฺรก] น. คําเรียกต้นวงศ์สกุล คือ บิดามารดาของ ปู่และย่า ๔ ของตาและยาย ๔ รวมเป็น ๘ ที่เป็นผู้ดีทั้งฝ่ายบิดาและ มารดา เรียกว่า ผู้ดีแปดสาแหรก (เทียบสาแหรกที่มีข้างละ ๔ ขา ๒ ข้างเป็น ๘ ขา). (ดู ผู้ดีแปดสาแหรก ที่ ผู้). แปดเหลี่ยมแปดคม, แปดเหลี่ยมสิบสองคม (สํา) ว. มีเล่ห์เหลี่ยมมาก.
แป้น ๑ : น. กระดานที่มักมีรูปกลมแบน, ไม้ฐานสําหรับปั้นหม้อ, ไม้กระดานที่ติดไว้บนหัวเสา; ไม้สําหรับสอยผลไม้ชนิดหนึ่ง; เหล็กที่เจาะเป็นรูสําหรับชักลวด.
แป้น ๒ : น. ชื่อปลาทะเลหรือปลานํ้ากร่อยในสกุล Leiognathus, Secutor และ Gazza วงศ์ Leiognathidae เป็นปลาขนาดเล็ก ลําตัวป้อม แบนข้างมาก มักมีสีเงินหรือสีเนื้อ และเป็นอีกชื่อหนึ่งของ ปลาดอกหมากทุกชนิดในสกุล Gerres และ Pentaprion วงศ์ Gerreidae โดยเฉพาะ แป้นแก้ว คือ Pentaprion longimanus และ ยังอาจพบเป็นชื่อเรียกปลาข้าวเม่าในสกุล Ambassis วงศ์ Ambassidae ด้วย.
แปปลายเต้า : น. แปซึ่งอยู่ที่ปลายเต้า มีหน้าตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส.
แปรขบวน : ก. กระจายแถวเพื่อเปลี่ยนเป็นรูปลักษณะต่าง ๆ.
แปรง : [แปฺรง] น. สิ่งของอย่างหนึ่งทําด้วยขนสัตว์ ลวด ฯลฯ สําหรับใช้ปัด หวี สีฟัน หรือขัดถูสิ่งของอื่น ๆ, ลักษณนามว่า อัน; ขนเส้นแข็งที่ ขึ้นบนคอหมูเป็นแถว ๆ. ก. ปัด เช็ด หรือถูด้วยแปรง.
แปร่ง : [แปฺร่ง] ว. มีเสียงพูดผิดเพี้ยนไปจากเสียงที่พูดกันเป็นปรกติในถิ่น นั้น ๆ, ไม่สนิท.
แปรงล้างขวด : น. ชื่อไม้ต้นชนิด Callistemon viminalis (Sol. ex Gaertn.) G. Don ex Loud. ในวงศ์ Myrtaceae ก้านชูอับเรณูสีแดง เป็นฝอยเหมือนแปรง.
แปรธาตุ : ก. ทําให้ธาตุหนึ่งกลายเป็นอีกธาตุหนึ่ง. น. แปรรูป, แจงรูป.
แปรปรวน : ก. เปลี่ยนไปเปลี่ยนมาไม่อยู่ที่เป็นปรกติ เช่น อากาศ แปรปรวน, รวนเร เช่น ใจแปรปรวน, ปรวนแปร ก็ว่า.
แปรผันโดยตรง : (คณิต) ก. ลักษณะที่จํานวนที่ ๑ เพิ่มขึ้นหรือ ลดลงจากเดิมกี่เท่าก็ตาม เป็นเหตุให้จํานวนที่ ๒ เพิ่มขึ้นหรือ ลดลงจากเดิมโดยสัดส่วนเท่า ๆ กัน.
แปรผันแบบผกผัน : (คณิต) ก. ลักษณะที่จํานวนที่ ๑ เพิ่มขึ้นจาก เดิมกี่เท่าก็ตาม เป็นเหตุให้จํานวนที่ ๒ ลดลงจากเดิมโดยสัดส่วน เท่า ๆ กัน หรือเมื่อจำนวนที่ ๑ ลดลงจากเดิมกี่เท่าก็ตาม เป็นเหตุ ให้จํานวนที่ ๒ เพิ่มขึ้นจากเดิมโดยสัดส่วนเท่า ๆ กัน.
แปรรูป : น. วิธีเอาเถ้าถ่านและกระดูกศพที่เผาเสร็จแล้วบนกองฟอน มาเรียงลําดับเป็นอย่างรูปคน ให้หัวอยู่ทางทิศตะวันตกแล้วหันกลับ มาทางทิศตะวันออก, แจงรูป หรือ แปรธาตุ ก็ว่า; เรียกไม้ซุงที่เลื่อย เปิดปีกแล้วทําเป็นแผ่นกระดานเป็นต้นว่า ไม้แปรรูป.
แปรอักษร : ก. ทำให้มีตัวอักษรหรือภาพปรากฏขึ้น โดยใช้คน จำนวนมากที่อยู่บนอัฒจันทร์ ยกกระดาษ ผ้า หรือวัสดุอื่น ๆ ขึ้นมาพร้อม ๆ กัน ให้เห็นเป็นตัวหนังสือหรือภาพ (มักใช้ ประกอบในการเชียร์กีฬา การแสดงกลางแจ้งหรือกิจกรรม สำคัญ ๆ).
แปล : [แปฺล] ก. ถ่ายความหมายจากภาษาหนึ่งมาเป็นอีกภาษาหนึ่ง, ทําให้เข้าใจความหมาย.
แปลก, แปลก ๆ : [แปฺลก] ว. แตกต่างไปจากที่เคยคิด เคยรู้ เคยเห็น เป็นต้น เช่น แปลกตา แปลกใจ; ต่าง, เพี้ยนไป, ผิดปรกติ เช่น เป็นคนแปลก.
แปลง ๑ : [แปฺลง] น. ที่โล่งแห่งหนึ่ง ๆ เช่น คล้องช้างกลางแปลง, พื้นที่ที่กําหนด ไว้แห่งหนึ่ง ๆ เช่น นาแปลงหนึ่ง, ที่เป็นแอ่งมีโคลนเลนซึ่งคนหรือสัตว์ ทําขึ้น เช่น แปลงหมู แปลงควาย.
แปลง ๒ : [แปฺลง] ก. เปลี่ยนสิ่งเดิมให้ผิดแปลกออกไป, เปลี่ยนรูปทั้งหมด ให้กลายเป็นอีกรูปหนึ่ง เช่น ยักษ์แปลงเป็นมนุษย์, จําแลง ก็ว่า, เปลี่ยนจากรูปเดิมแต่บางส่วน เช่น คนดีแปลงเป็นคนง่อย, เปลี่ยน จากรูปเดิมโดยแก้ไขเปลี่ยนแปลงบ้างเล็กน้อย เช่น เรือนชั้นเดียว แปลงให้เป็น ๒ ชั้น, ดัดแปลง ก็ว่า; ทํา เช่น แปลงขวัญ.
แปลงเพศ : ก. เปลี่ยนเพศชายให้เป็นเพศหญิงหรือเปลี่ยนเพศหญิง ให้เป็นเพศชาย.
แปลงสัญชาติ : (กฎ) ก. เปลี่ยนจากสัญชาติเดิมไปเป็นสัญชาติอื่น, โบราณใช้ว่า แปลงชาติ.
แปลงสาร : ก. สั่งอย่างหนึ่งไปทำเสียอีกอย่างหนึ่ง, แก้สาระสำคัญ หรือข้อความในหนังสือจากอย่างหนึ่งไปเป็นอีกอย่างหนึ่ง.
แปลตามตัว : ก. แปลตามตัวอักษรหรือคำพูดเป็นคำ ๆ ไป.
แปลยกศัพท์ : ก. ยกคําบาลีขึ้นมาแปลเป็นไทยไปทีละคํา.
แปลเอาความ : ก. แปลภาษาหนึ่งเป็นอีกภาษาหนึ่งโดยถือ ความหมายเป็นสำคัญ.
แปลาน : น. แปซึ่งอยู่เหนือแปงวงขึ้นไปหรืออยู่ระหว่างแปหัวเสา จนถึงอกไก่ มีหน้าตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหรือสี่เหลี่ยมจัตุรัสขึ้น อยู่กับระบบของโครงสร้างหลังคา.
แปเหลี่ยม : น. แปซึ่งอยู่ระหว่างอกไก่กับแปงวง หรือระหว่าง แปงวงกับแปหัวเสา มีหน้าตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส.
แปะโป้ง : ก. พิมพ์ลายนิ้วหัวแม่มือเพื่อเป็นหลักฐานเมื่อนำของ ไปจำนำ, (ปาก) โดยปริยายหมายถึง ซื้อเชื่อ.
โป๊ : ก. ส่งเสริมสิ่งที่บกพร่อง เช่น ยาโป๊, ทําสิ่งยังบกพร่องอยู่ให้สมบูรณ์ เช่น เอาสีโป๊ตรงที่เป็นช่องเป็นรู ก่อนทาสีเอาปูนโป๊รอยที่ชํารุด. (จ. โป้ว ว่า ปะชุนเสื้อผ้า, ซ่อมแซม, บำรุงร่างกาย). (ปาก) ว. เปลือย หรือค่อนข้างเปลือย เช่น รูปโป๊, มีเจตนาเปิดเผยอวัยวะบางส่วนที่ ควรปกปิด เช่น แต่งตัวโป๊.
โปกำ : น. ชื่อการพนันอย่างหนึ่ง ใช้ถ้วยครอบเบี้ย โดยมากใช้เบี้ยจั่น เมล็ดมะขาม หรือเมล็ดละหุ่ง เป็นต้น แล้วแจงออกเป็นคะแนนทีละ ๔ ครั้งสุดท้ายถ้าเหลือ ๑ เรียกว่า ออกหน่วย ถ้าเหลือ ๒, ๓ เรียกว่า ออก ๒ ออก ๓ ถ้าเหลือ ๔ เรียกว่า ออกครบ มีประตูแทง ๔ ประตู คือ หน่วย สอง สาม และครบ ส่วนวิธีแทงได้นำวิธีแทงโปมาใช้ คือ เหม็ง กั๊ก เลี่ยม อ๋อ ชั้ว ถ่อ และอา, ถั่ว ก็เรียก.
โป่ง : น. ลักษณะของสิ่งที่พองด้วยลมหรือแก๊ส เช่น ลูกโป่ง; พื้นดินที่มี เกลือสินเธาว์ผุดเกรอะกรังอยู่, ป่าหรือดินที่มีโป่ง เรียกว่า ป่าโป่ง ดินโป่ง, เรียกผีที่มีอยู่ในที่เช่นนั้นว่า ผีโป่ง, เรียกลักษณะที่นั่งห้าง คอยยิงสัตว์ที่มากินดินโป่งว่า นั่งโป่ง, ป่ง ก็ว่า; เรียกพื้นดินที่มีนํ้าผุด พุขึ้นมาว่า โป่งน้ำ โป่งนํ้า และเรียกนํ้าที่ผุดพุขึ้นมานั้นว่า นํ้าโป่ง; (ถิ่น-พายัพ) ที่ริมฝั่งน้ำ, ที่ลุ่มน้ำขัง, ปง หรือ ป่ง ก็ว่า. โป่งค่าง น. สัตว์ชนิดหนึ่งมีรูปร่างคล้ายค่างแต่ใหญ่กว่ามาก ชอบ ออกมาดูดเลือดที่หัวแม่เท้าของคนที่นอนหลับพักแรมในป่า เชื่อกัน ว่าเป็นผีโป่งชนิดหนึ่ง.
โปง ๑ : น. เรียกลักษณะแห่งสิ่งของที่ข้างในเป็นโพรงโป่งออก.
โปงลาง : (ถิ่น-อีสาน) น. เครื่องดนตรีชนิดหนึ่ง มีลักษณะเป็นท่อนไม้กลม ผูกร้อยเรียงกันตามลําดับขนาดและลําดับเสียงเช่นเดียวกับระนาด แต่มีขนาดใหญ่กว่า.
โป๊ยเซียน ๑ : น. ชื่อไม้พุ่มชนิด Euphorbia milii Des Moul. ในวงศ์ Euphorbiaceae ต้นเป็นเหลี่ยม มีหนามแหลมเรียงเวียน รอบต้น มียางขาว ดอกเล็ก มีหลายสี เช่น สีแดง ชมพู เหลืองอ่อน ออกเป็นกระจุก.
โปร่ง : [โปฺร่ง] ว. มีลักษณะว่างหรือเปิดเป็นช่อง, ไม่ทึบ, เช่น ใต้ถุนโปร่ง ที่โปร่ง ป่าโปร่ง; แจ่มใสไม่อึดอัด เช่น สมองโปร่ง.
โปร่งฟ้า : [โปฺร่ง-] น. ชื่อไม้เถามีรากสะสมอาหารชนิด Asparagus setaceus (Kunth) Jessop ในวงศ์ Asparagaceae กิ่งเป็นเส้นเล็กละเอียดโปร่ง ออกเป็นแผงคล้ายใบ ใบเป็นเกล็ดเล็กสีน้ำตาลอ่อน ปลูกเป็น ไม้ประดับ.
โปรตอน : [โปฺร-] น. อนุภาคมูลฐานชนิดหนึ่ง ซึ่งเป็นองค์ประกอบของ นิวเคลียสแห่งอะตอมของธาตุทุกชนิด อนุภาคนี้มีประจุไฟฟ้า บวก มีมวล ๑.๖๗๒๕๒ x ๑๐-๒๗ กิโลกรัม. (อ. proton).
โปรเตสแตนต์ : [โปฺร-] น. ชื่อนิกายหนึ่งในคริสต์ศาสนา ไม่ยกย่องบูชาแม่พระ และนักบุญ ถือว่าศาสนิกชนทุกคนเป็นพระและเป็นตัวแทนของ พระเยซูเท่าเทียมกัน ไม่นิยมประดิษฐานรูปเคารพใด ๆ ไม่มีรูป พระเยซูถูกตรึงไม้กางเขน มีเฉพาะไม้กางเขนเท่านั้นเป็น สัญลักษณ์. (อ. Protestant).
โปรแทรกเตอร์ : [โปฺรแทฺรก-] น. เครื่องมือวัดมุม มักทำเป็นรูปครึ่งวงกลม, ถ้าเป็น ไม้บรรทัด ใช้วัดมุมได้ เรียกว่า ไม้โปรแทรกเตอร์. (อ. protractor).
โปรย : [โปฺรย] ก. ตกลงมาเป็นเม็ด ๆ กระจายทั่วไป เช่น ฝนโปรย, ทําให้ ตกลงมาด้วยอาการคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น โปรยข้าวตอกดอกไม้.
โปลิโอ : น. โรคกล้ามเนื้อลีบและอ่อนแรงหรือเป็นอัมพาต เพราะประสาท ไขสันหลังอักเสบเนื่องจากเชื้อไวรัสประเภทหนึ่ง ซึ่งเรียกว่า โปลิโอ ไวรัส, โรคไขสันหลังอักเสบ ก็เรียก. (อ. poliomyelitis).