เพื่อนเจ้าสาว : น. หญิงผู้ทำหน้าที่เป็นเพื่อนของเจ้าสาวในพิธีแต่งงาน.
เพื่อนเล่น : น. เพื่อนที่เล่นหัวกันมาตอนเป็นเด็ก.
แพ : น. ไม้ไผ่หรือซุงเป็นต้นที่ผูกมัดเรียงติดกันมาก ๆ สําหรับใช้เป็น พาหนะทางนํ้า หรือล่องมาขาย เช่น แพไม้ไผ่ แพซุง แพหยวกกล้วย, โดยปริยายหมายถึงสิ่งที่ติดเนื่องกันเป็นตับอย่างแพ เช่น ธูปแพ เทียนแพ สวะลอยเป็นแพ; เรือนที่ตั้งอยู่บนแพในนํ้าหรือเรือนเช่นนั้น ที่ยกเอามาปลูกบนบกว่า เรือนแพ; ลักษณนามเรียกของที่มีลักษณะ คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น ธูป ๓ แพ ข้าวเม่าทอด ๒ แพ.
แพง ๒ : (ถิ่นอีสาน, พายัพ) ก. สงวน, หวง, เป็นที่รัก. ว. เป็นที่รัก.
แพแตก : (สํา) ว. ลักษณะที่ครอบครัวเป็นต้นแตกกระจัดกระจาย แยกย้ายกันไปเพราะหัวหน้าครอบครัวหรือผู้เป็นหลักเป็นประธาน ประสบความวิบัติหรือเสียชีวิต.
แพน ๑ : ก. แผ่ออก, กระจายออกไป, เช่น นกยูงแพนหาง นกพิราบแพนหาง. น. หางนกบางชนิดที่แผ่ออกไปเป็นแผ่น เช่น แพนหางนกยูง แพน หางนกพิราบ, สิ่งอื่นที่มีลักษณะเป็นแผ่นคล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น แพนสําหรับคัดท้ายแพซุง.
แพ้ภัยตัว : ก. เป็นภัยแก่ตัวเอง, เดือดร้อนตัวเอง, ให้มีอันเป็นไป เพราะดูถูกดูหมิ่นผู้ใหญ่เป็นต้น.
แพร : [แพฺร] น. ผ้าที่มีเนื้อลื่น เรียบเป็นมัน เนื้อหนาหรือบางก็ได้ เดิมทอ ด้วยใยไหม ปัจจุบันอาจทอด้วยใยประดิษฐ์ที่มีลักษณะคล้ายไหม.
แพรแถบ : น. แพรที่เป็นแถบสีต่าง ๆ เป็นเครื่องหมายอิสริยาภรณ์ ใช้ประดับที่หน้าอก.
แพลทินัม : [แพฺล] น. ธาตุลําดับที่ ๗๘ สัญลักษณ์ Pt เป็นโลหะ ลักษณะเป็น ของแข็งสีเงินเป็นเงางามหลอมละลายที่ ๑๗๖๙ํซ. ใช้ประโยชน์ นําไปผสมกับโลหะอื่นให้เป็นโลหะเจือ ใช้เป็นอุปกรณ์ไฟฟ้า อุปกรณ์ในเครื่องมือวิทยาศาสตร์ และใช้เป็นเครื่องประดับที่มี ค่าสูง. (อ. platinum).
แพลเลเดียม : [แพน] น. ธาตุลําดับที่ ๔๖ สัญลักษณ์ Pd เป็นโลหะ ลักษณะเป็น ของแข็งสีเงินคล้ายแพลทินัม หลอมละลายที่ ๑๕๕๒?ซ. ใช้ ประโยชน์นําไปผสมกับโลหะอื่นให้เป็นโลหะเจือ. (อ. palladium).
แพลูกบวบ : น. แพที่เอาไม้ไผ่หลาย ๆ ลำมามัดรวมกันเป็นแพ กลม ๆ.
แพว : น. (๑) ชื่อไม้พุ่มขนาดเล็กชนิด Polygonum odoratum Lour. ในวงศ์ Polygonaceae ต้นและใบมีกลิ่นหอม ใบอ่อนและกิ่งกินได้ ใช้ทํายา ได้ เรียกว่า ผักแพว, เรียกเพี้ยนเป็น พักแพว พัดแพว หรือ เพ็งแพว ก็มี, พายัพเรียก ผักไผ่. (๒) ดู หญ้างวงช้าง.
แพะ ๑ : น. ชื่อสัตว์เคี้ยวเอื้องชนิด Capra hircus ในวงศ์ Bovidae เป็นสัตว์ กีบคู่ขนาดกลาง มีความอดทน แข็งแรง และทนทานต่อโรคได้ดี กว่าสัตว์กีบคู่อื่น ๆ สามารถปีนป่ายที่สูงโดยเฉพาะโขดหินหรือ ภูเขาได้ดี ขนหยาบสีดํา ขาว หรือนํ้าตาล มีเขา ๑ คู่ ตัวผู้มีเครา หางสั้น; ชื่อหนึ่งของดาวฤกษ์เชษฐา มี ๑๔ ดวง, ดาวงาช้าง ดาว ช้างใหญ่ ดาวคอนาค หรือ ดาวเชษฐะ ก็เรียก.
โพ ๑ : น. ชื่อไม้ต้นชนิด Ficus religiosa L. ในวงศ์ Moraceae เป็นต้น ไม้ซึ่งเป็นที่ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ใบรูปหัวใจ ปลายยาวคล้าย หาง ผลกินได้ ใบอ่อนและผลใช้ทำยาได้, โพศรีมหาโพธิ ก็เรียก. โพขี้นก น. ชื่อไม้ต้นชนิด Ficus rumphii Blume ในวงศ์ Moraceae ลักษณะคล้ายโพ แต่ปลายใบที่ยื่นแหลมสั้นกว่า ใช้ทำยาได้, โพปราสาท ก็เรียก.
โพงพาง : น. เครื่องมือดักปลาชนิดหนึ่ง เป็นถุงตาข่ายรูปยาวรี ใช้ผูกกับเสา ใหญ่ ๒ ต้นที่ปักขวางลํานํ้า สําหรับจับปลากุ้งทุกขนาด.
โพชฌงค์ : [โพดชง] น. องค์แห่งธรรมเป็นเครื่องตรัสรู้ มี ๗ ประการ; ชื่อพระ ปริตรที่พระสงฆ์สวดให้คนเจ็บหนักฟัง เรียกว่า สวดโพชฌงค์. (ป.).
โพซิตรอน : [ตฺรอน] น. อนุภาคมูลฐานชนิดหนึ่ง มีมวลเท่ากับอิเล็กตรอน มีประจุไฟฟ้าเท่ากับประจุไฟฟ้าของอิเล็กตรอน แต่เป็นประจุไฟฟ้า บวก เมื่อโพซิตรอนและอิเล็กตรอนอย่างละ ๑ อนุภาคมากระทบกัน ทั้งคู่จะทําลายล้างกันสูญหายไปด้วยกันทั้งสิ้น และให้พลังงาน มากมายเกิดขึ้นในรูปของรังสีแกมมา, แอนติอิเล็กตรอน ก็เรียก. (อ. positron).
โพแทสเซียม : น. ธาตุลําดับที่ ๑๙ สัญลักษณ์ K เป็นโลหะ ลักษณะเป็นของแข็ง สีขาวคล้ายโลหะเงิน เนื้ออ่อนหลอมละลายที่ ๖๓.๗ํซ. (อ. potassium).
โพธิญาณ : น. พระปัญญาที่ทําให้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า. (ป.).
โพธิปักขิยธรรม : น. ธรรมเป็นไปในฝักฝ่ายแห่งความตรัสรู้, ธรรม เกื้อกูลแก่ความตรัสรู้มี ๓๗ ประการ. (ป. โพธิปกฺขิยธมฺม).
โพธิ, โพธิ์ : [โพทิ, โพ] น. ความตรัสรู้; ชื่อต้นไม้เป็นที่ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า, บัดนี้หมายถึงต้นไม้จําพวกโพ. (ป., ส.).
โพธิสัตว์ : น. ท่านผู้ที่จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า. (ส. โพธิสตฺตฺว; ป. โพธิสตฺต).
โพบาย : น. ชื่อไม้ต้นขนาดใหญ่ชนิด Sapium baccatum Roxb. ในวงศ์ Euphorbiaceae เป็นไม้เนื้ออ่อน มียางทําให้ระคายเคืองต่อผิวหนัง ผลใช้เบื่อปลา, พายัพเรียก กระดาด.
โพรโทแอกทิเนียม : [โพฺร] น. ธาตุลําดับที่ ๙๑ สัญลักษณ์ Pa เป็นโลหะ ลักษณะเป็น ของแข็ง สีเทาอ่อน หลอมละลายที่ ๑๒๓๐?ซ. เป็นธาตุกัมมันตรังสี, โพรแทกทิเนียม ก็เรียก. (อ. protoactinium, protactinium).
โพรมีเทียม : [โพฺร] น. ธาตุลําดับที่ ๖๑ สัญลักษณ์ Pm เป็นธาตุกัมมันตรังสีที่ นักวิทยาศาสตร์สร้างขึ้นไม่มีปรากฏในธรรมชาติ ลักษณะเป็น ของแข็ง หลอมละลายที่ ๑๐๒๗?ซ. (อ. promethium).
โพล่ : น. ภาชนะชนิดหนึ่ง สำหรับใส่เสบียงกรังและของใช้ต่าง ๆ เช่น ข้าวสาร เสื้อผ้า ประกอบด้วยกระชุ ๒ ใบ สานเป็นตาชะลอม กรุด้วย กาบไผ่ กระชุนั้นผูกติดกับคันซึ่งทำเป็นขา ๒ ขา ส่วนบนไขว้กัน มีหูสำหรับสอดไม้คานเพื่อหาบไป ด้านบนมีกัญญาซึ่งสานด้วยไม้ ไผ่เป็นตาชะลอมแล้วกรุด้วยใบไม้ผูกติดกับคันสำหรับกันแดดกันฝน. (รูปภาพ โพล่)
ไพ่ : น. เครื่องเล่นการพนันอย่างหนึ่ง ทำด้วยกระดาษค่อนข้างแข็งหรือ พลาสติกเป็นต้น เป็นแผ่นสี่เหลี่ยมผืนผ้าบาง ๆ มีลวดลายและ เครื่องหมายแสดงแต้มต่าง ๆ.
ไพฑูรย์ : น. ชื่อรัตนะอย่างหนึ่ง ในจําพวกนพรัตน์ มีสีเหลืองแกมเขียว หรือนํ้าตาลเทา มีนํ้าเป็นสายรุ้งกลอกไปมา, เพชรตาแมว หรือ แก้วสีไม้ไผ่ ก็ว่า. (ส. ไวฑูรฺย; ป. เวฬุริย).
ไพ่ตาย : น. ไพ่ในมือที่รอเข้าตองเข้าเศียรอยู่แต่ไม่มีใครทิ้งให้หรือ เขาทิ้งให้คนอื่นซึ่งตนไม่มีสิทธิ์เก็บมาใช้ได้ เช่น ไพ่ตายคามือ, โดยปริยายหมายถึงเรื่องสำคัญที่สามารถให้คุณให้โทษได้ซึ่งอีกฝ่าย หนึ่งกำเป็นความลับไว้ เช่น เขากำไพ่ตายของคนนั้นไว้ จะบีบก็ตาย จะคลายก็รอด.
ไพ่ไฟ : (ปาก) น. บัตรลงคะแนนเสียงเลือกตั้งที่ลงด้วยวิธีการทุจริต; อาวุธสงครามชนิดหนึ่ง ลักษณะเป็นแผ่นบรรจุสารเคมีซึ่งติดไฟง่าย.
ไพรคิ้ว : น. ลายเขียนเป็นเส้นคิ้วที่หัวโขน.
ไพรปาก : น. ลายเขียนเป็นเส้นที่ท้ายมุมปากที่หัวโขน.
ไพร่สม : (โบ) น. ชายฉกรรจ์ อายุครบ ๑๘ ปี เข้ารับราชการทหาร ฝึกหัดอยู่ ๒ ปี แล้วย้ายมาเป็นไพร่หลวง.
ไพรำ ๑ : ว. ที่แหลกเป็นเม็ดเล็ก ๆ เช่น ทองไพรํา.
ไพรินทร์ : น. กษัตริย์ผู้เป็นข้าศึก.
ไพล่ : [ไพฺล่] ก. ไขว้ เช่น เอามือไพล่หลัง, เอี้ยว, หลบไป, หลีกไป; แทนที่จะเป็นอย่างนี้กลับเป็นอีกอย่างหนึ่ง เช่น เคยทำอย่างนี้ ไพล่ไปทำอย่างนั้น.
ฟ : พยัญชนะตัวที่ ๓๑ เป็นพวกอักษรตํ่า ใช้เป็นตัวสะกดในแม่กบใน คําที่มาจากภาษาต่างประเทศเช่น เสิร์ฟ เนกาทิฟ ไมโครเวฟ.
ฟรักโทส : [ฟฺรัก] (วิทยา) น. นํ้าตาลชนิดหนึ่ง ประเภทโมโนแซ็กคาไรด์ ชนิดคีโทเฮ็กโซส ลักษณะเป็นของแข็ง สีขาว หลอมละลายที่ ๑๐๒ ? ซ. มีปรากฏในผลไม้สุกที่มีรสหวาน นํ้าผึ้ง นํ้าต้อยของ ดอกไม้ มีรสหวานมากกว่านํ้าตาลทราย, เลวูโลส ก็เรียก. (อ. fructose).
ฟลูออรีน : น. ธาตุลําดับที่ ๙ สัญลักษณ์ F เป็นอโลหะ ลักษณะเป็นแก๊ส สีเขียวแกมเหลือง มีสมบัติคล้ายคลอรีนแต่ให้ปฏิกิริยาเคมีไวกว่า. (อ. fluorine).
ฟอกโลหิต : ก. อาการที่แก๊สออกซิเจนซึ่งหายใจเข้าไปแล้ว เปลี่ยนเลือดดําเป็นเลือดแดง.
ฟอกหนัง : ก. เอาหนังดิบมาแช่นํ้าแล้วหมักไว้เพื่อทําเป็น หนังฟอก.
ฟอง ๑, ฟองน้ำ ๑ : น. ต่อมนํ้าที่ผุดหรือปุดขึ้นเป็นรูปโป่ง ๆ อาจเป็นต่อมเดียว หรือรวมกันเป็นแพก็ได้.
ฟ้องกลับ : (ปาก) ก. ฟ้องให้โจทก์กลับตกเป็นจําเลยในคดีอาญา ด้วยเรื่องที่โจทก์ฟ้องมาก่อน เช่น ฟ้องกลับว่าฟ้องเท็จหรือเบิก ความเท็จ.
ฟองเต้าหู้ ๒ : น. ฝ้าหรือเยื่อที่ลอยอยู่บนน้ำเต้าหู้แล้วนำมา ตากแห้ง ใช้เป็นอาหาร.
ฟองทะเล : น. หินที่ปรุเป็นรู ๆ อยู่ในทะเล.
ฟองน้ำ ๒ : น. ชื่อสัตว์นํ้าไม่มีกระดูกสันหลังในไฟลัม Porifera มีเนื้อเยื่อ ๒ ชั้นลักษณะเป็นรูพรุน พบทั้งในทะเลและนํ้าจืด ที่พบในนํ้าจืดเรียก ฟองนํ้านํ้าจืด จําพวกที่มีโครงสร้างอ่อนนุ่มซึ่งพบในทะเลนํามาใช้ ถูตัวได้,โดยปริยายใช้เรียกสิ่งที่มีลักษณะเป็นรูพรุนอ่อนนุ่ม และซับนํ้าได้ดี.
ฟองฟอด : ว. ลักษณะที่มีฟองมาก เช่น แกงบูดเป็นฟองฟอด ย่ำน้ำโคลนเป็นฟองฟอด.
ฟอด : ก. น่วมฟ่ามอยู่ข้างใน. ว. เสียงดังเช่นนั้น. น. เรียกดินเลนที่ ฟูดโป่งขึ้นมา เช่น ฟอดปลาไหล คือ ดินที่โป่งขึ้นมา ซึ่งเป็นที่มี ปลาไหล, พรอด ก็ว่า.
ฟอน : ก. บ่อน, กินพรุนข้างใน, พลอนทั่ว, เช่น หนอนฟอนชมพู่; ค้นหา เช่น ฟอนจนทั่ว ฟอนหาของสกปรกกิน. ว. ย่อยยับ, แหลก, เช่น ฟันฟอน คือ ฟันให้ยับย่อย ฟันให้แหลก; ที่ไหม้เป็นจุรณ, ที่ไหม้ เป็นขี้เถ้า, เช่น กองฟอน.