ยัวรยาตร : [ยัวระยาด] (กลอน) ก. ยุรยาตร.
ยาไฉน : [ฉะไหฺน] (กลอน) ก. อย่าได้สงสัย, ไม่ต้องสงสัย, เช่น พิศบ่พรรับโอ้อ้า เทพไสร้ยาไฉน. (ลอ).
ยุกดิ, ยุกติ : (แบบ; กลอน) ก. ชอบ เช่น รุ่งนั้นธก็เสด็จโดยอุตราภิมุข ดําเนอรยุกติ ยูรยาตร. (ม. คําหลวง วนปเวสน์). (ส. ยุกฺติ; ป. ยุตฺติ).
ยุรบาตร : [ยุระบาด] (กลอน) ก. เดิน, ใช้ว่า ยะยุรบาตร ก็มี.
ยุรยาตร, ยูรยาตร : [ยุระยาด, ยูระ] (กลอน) ก. เดิน, แผลงเป็น ยวรยาตร หรือ ยัวรยาตร ก็มี.
เยียรยง : [เยียระยง] (กลอน) ว. งามยิ่ง, งามเพริศพริ้ง, ใช้ว่า เยีย ก็มี.
รมเยศ : [รมมะเยด] (กลอน) ว. น่าบันเทิงใจ, น่าสนุก, พึงใจ, งาม.
รอย : น. ลักษณะที่เป็นเส้น เป็นริ้ว หรือลวดลายเป็นต้นที่ปรากฏอยู่บนพื้น สิ่งใดสิ่งหนึ่ง เช่น รอยขีด รอยหน้าผากย่น รอยพระบาท รอยต่อ รอย ประสาน; เค้า, เค้าเงื่อน, เช่น แกะรอย ตามรอย; โดยปริยายหมายถึง ลักษณะที่คล้ายคลึงเช่นนั้น เช่น รอยรัก, ทาง เช่น มารอยเดียวกัน; ลักษณนามเรียกสิ่งที่เป็นรอย เช่น พระบาท ๔ รอย มีรอยต่อ ๓ รอย. (กลอน) ว. เห็นจะ, ชะรอย.
ระคาย : น. ละอองที่ทําให้คายคัน. ก. ทําให้คายคันเหมือนถูกละออง เช่น ระคายตัว, กระทบกระเทือนกายใจให้เกิดรําคาญไม่สุขใจ เช่น ระคายหู, (กลอน) ใช้เป็น กระคาย ก็มี.
รัตนา : [รัดตะนา] (กลอน) น. แก้ว.
รา ๓ : ก. ค่อย ๆ เลิกไป เช่น รากันไป; น้อยลง, อ่อนลง, เช่น ไฟราดับไปเอง. (กลอน) ว. คําชวนอีกฝ่ายหนึ่งให้กระทําตาม เช่น ไปเถิดรา.
ราพณาสูร ๑ : [ราบพะนาสูน] (กลอน) น. ยักษ์. (ส. ราวณ + อสุร).
ราษราตริน, ราษราตรี : [ราดสะราตฺริน, ตฺรี] (กลอน) น. ราตรี.
ฤ ๒ : [รึ] (กลอน) ว. หรือ, ไม่, เช่น จะมีฤ ว่า จะมีหรือ, ฤบังควร ว่า ไม่บังควร.
ลรรลุง :
[ลัน] (กลอน) ว. เป็นทุกข์ถึง, เศร้าโศก, ครํ่าครวญ. (ดู ละลุง๑). ลักขณา : [ขะนา] (กลอน) ว. มีลักษณะดี.
ลักษณ์ : [ลัก] (กลอน) น. จดหมาย, เรียกเต็มว่า อักษรลักษณ์; (โบ) ลักษมณ์.
เลบง : [ละเบง] (กลอน) ก. แต่ง, ประพันธ์. (ข. เลฺบง ว่า การเล่น).
วาง : ก. ทําให้สิ่งใดสิ่งหนึ่งพ้นจากมือหรือบ่าเป็นต้นด้วยอาการกิริยา ต่าง ๆ ตามที่ต้องการ เช่น วางข้าวของเรียงเป็นแถว วางกับดักหนู วางกระดานลงกับพื้น วางเสาพิงกับผนัง; กำหนด, ตั้ง, เช่น วางกฎ วางเงื่อนไข วางรากฐาน; จัดเข้าประจําที่ เช่น วางคน วางยาม, วางกำลัง; ปล่อยวาง เช่น วางอารมณ์ วางธุระ; (กลอน) อาการที่เคลื่อนไปโดยรีบร้อน เช่น ขี่ช้างวางวิ่ง.
ศรี ๔ : [สี] (กลอน) น. ลักษณนามใช้แก่คน เช่น พระปิตุราชมาตุรงค์ทรง พระสรวลเห็นสมควรคู่ครองกันสองศรี. (อภัย).
ศิลป์ ๒ : [สิน] (กลอน) น. ศร เช่น งามเนตรดังเนตรมฤคมาศ งามขนงวง วาดดังคันศิลป์. (อิเหนา), พิศพักตร์ผ่องพักตร์ดั่งจันทร พิศขนง ก่งงอนดั่งคันศิลป์. (รามเกียรติ์ ร. ๑).
สรดัก : [สฺระ] (กลอน) ก. เต็มไป, ดาษไป, แน่นไป.
สรดึ่น : [สฺระ] (กลอน) ก. ตื่นใจ. ว. เป็นพืดไป.
สรดื่น : [สฺระ] (กลอน) ว. เกลื่อนกลาด, ดาษดื่น.
สรตัก : [สฺระ] (กลอน) ก. เต็มไป, ดาษไป, แน่นไป.
สรทึง : [สฺระ] (กลอน) น. แม่นํ้า, ใช้ว่า จทึง ฉทึง ชทึง ชรทึง สทิง หรือ สทึง ก็มี. (ข. สฺทึงว่า คลอง).
สรแทบ : [สฺระ] (กลอน) ว. ไม่นูน, ราบ.
สรนุก : [สฺระหฺนุก] (กลอน) ว. สนุก.
สรบ : [สฺรบ] (โบ; กลอน) ว. ทั่ว, พร้อม, เขียนเป็น สรับ ก็มี.
สรบบ : [สฺระ] (กลอน) น. สารบบ.
สรบับ : [สฺระ] (กลอน) น. สารบับ.
สรรวง : [สฺระรวง] (กลอน) น. สรวง.
สรลน : [สฺระหฺลน] (กลอน) ว. สลอน, แน่น; เชิดชู.
สรลม : [สฺระหฺลม] (กลอน) ว. สล้าง, ดาษ, ระกะ.
สรลอด : [สฺระหฺลอด] (กลอน) น. สลอด.
สรลอน : [สฺระหฺลอน] (กลอน) ว. สลอน.
สรละ : [สฺระหฺละ] (กลอน) ก. สละ.
สรล้าย : [สฺระหฺล้าย] (กลอน) ก. สลาย, แตก, กระจาย, เรี่ยราย, เป็นแนวติด ๆ กันไป.
สรลิด : [สฺระหฺลิด] (กลอน) น. ดอกสลิด.
สรเสริญ : [สฺระ] (กลอน) ก. สรรเสริญ.
สรเหนาะ, สระเหนาะ : [สฺระเหฺนาะ] (กลอน) ว. เสนาะ, ไพเราะ; วังเวงใจ, เศร้าใจ, เช่น สรเหนาะนิราษน้อง ลงเรือ. (โคลงกำสรวล), สระเหนาะน้ำคว่วงคว้วง ควิวแด. (โคลงกำสรวล). (ข. สฺรโณะ ว่า นึกสังเวช สงสารวังเวงใจ อาลัยถึง).
สระกอ : [สฺระ] (กลอน) ว. สะกอ.
สระคราญ : [สฺระ] (กลอน) ว. สะคราญ.
สระดะ : [สฺระ] (กลอน) ว. ระดะไป, เกะกะไป, ดาษไป, แน่นไป.
สระท้อน : [สฺระ] (กลอน) ว. สะท้อน; อ่อน. (ข.).
สระพรั่ง : [สฺระ] (กลอน) ว. สะพรั่ง.
สระอาด : [สฺระ] (กลอน) ว. สะอาด.
สระอื้น : [สฺระ] (กลอน) ก. สะอื้น.
สรุง : [สุง] (กลอน) น. อํานาจ, เดช.
สลอย : [สะหฺลอย] (กลอน) ว. งาม.