unfrock : (VT) ; ถอดจีวรออก ; Related:ถอดเสื้อคลุมออก ; Syn:take off, get undressed, unclothe, undress ; Ant:dress, clothe, cover

จีวร : (N) ; robe (of a Buddhist monk) ; Related:yellow robe ; Syn:ผ้าจีวร ; Def:เครื่องนุ่งห่มของภิกษุสามเณรในพระพุทธศาสนา ; Samp:พระเริ่มออกบิณฑบาต มองเห็นจีวรสีเหลืองอยู่ลิบๆ ; Unit:ผืน

ไตรจีวร : (N) ; three garments of a Buddhist monk (robe, sarong, extra robe) ; Syn:ตรีจีวร, ผ้าไตร ; Def:ผ้า 3 ผืนของภิกษุ คือ อันตรวาสก (สบง) อุตราสงค์ (จีวร) และสังฆาฏิ (ผ้าทาบ) ; Samp:ในงานบวช บิดาเป็นคนอุ้มบาตรและถือตาลปัตร มารดาอุ้มไตรจีวร ญาติพี่น้องช่วยถือเครื่องอัฐบริขารเครื่องไทยธรรมและสิ่งของอื่นๆ

ตรีจีวร : (N) ; three vestments of a Buddhist monk ; Related:a suit of yellow robes for a Buddhist priest ; Syn:ผ้าไตร ; Def:ผ้าของภิกษุ คือ อันตรวาสก (สบง) อุตรสงค์ (จีวร) และสังฆาฏิ (ผ้าทาบ) ; Samp:ก่อนที่นาคจะรับตรีจีวร นาคจะต้องกราบบิดามารดาเสียก่อน ; Unit:ผืน

ครองจีวร : (V) ; dress in yellow rope ; Related:wear the yellow robe ; Syn:ห่มจีวร ; Def:นุ่งห่มจีวร

ผ้าเหลือง : (N) ; yellow robe ; Syn:จีวร, กาสาวพัสตร์, ผ้ากาสาวพัสตร์ ; Def:ผ้าย้อมฝาด ซึ่งภิกษุสามเณรใช้นุ่งห่ม ; Samp:คนที่เป็นแม่ขอแต่เพียงได้เกาะชายผ้าเหลืองของลูกก็เหมือนได้ขึ้นสวรรค์ ; Unit:ผืน

ผ้าไตร : (N) ; set of monk's robes ; Related:Buddhist monk's suit (robe, sarong, extra robe) ; Syn:ไตรจีวร, ไตร ; Def:ผ้า 3 ผืนของภิกษุ คือ อันตรวาสก (สบง) อุตราสงค์ (จีวร) และสังฆาฏิ (ผ้าทาบ), เรียกสั้นๆ ว่า ผ้าไตร หรือ ไตร ; Samp:ผ้าไตรของสมเด็จพระสังฆราชเป็นแพรอย่างดี ; Unit:ผืน

กัปปิยการก : (N) ; one who waits on Buddhist priest ; Related:Buddhist priest's attending boy ; Def:ผู้ปฏิบัติพระภิกษุในเรื่องปัจจัย 4 คือ จีวร อาหาร ที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม ; Samp:ทิดปลิวเป็นกัปปิยการกของหลวงปู่แจ่ม ; Unit:คน

จีพร : (โบ) น. จีวร.

จีวร, จีวร- : [จีวอน, จีวอนระ-] น. เครื่องนุ่งห่มของภิกษุสามเณรในพระพุทธศาสนา, ผ้าสําหรับห่มของภิกษุสามเณร, คู่กับ สบง, ภาษาปากเรียก ผ้าเหลือง. [ในพระพุทธศาสนา จีวร ในคําว่า บาตรจีวร หรือ ไตรจีวร หมายเอาผ้า ทั้ง ๓ อย่าง คือ ผ้าทาบ (สังฆาฏิ) ผ้าห่ม (จีวร) และผ้านุ่ง (สบง), ในคําว่า สบง จีวร สังฆาฏิ หมายเอาแต่ผ้าห่มอย่างเดียว]. (ป., ส.).

จีวรกรรม : (แบบ) น. การเตรียมจีวรเพื่อเดินทาง เช่น ซัก สุ ย้อม. (ส.; ป. จีวรกมฺม).

จีวรการสมัย : (แบบ) น. คราวที่พระทําจีวร คือตัดเย็บอยู่. (ป.).

จีวรกาลสมัย : (แบบ) น. คราวที่เป็นฤดูถวายจีวร (งวดที่ ๑ ตั้งแต่วัน มหาปวารณา คือ วันแรมคํ่าหนึ่งเดือน ๑๑ ถึงวันเพ็ญเดือน ๑๒, งวดที่ ๒ ตั้งแต่วันมหาปวารณาไปจนหมดฤดูหนาว, งวดที่ ๑ เป็นของพระที่ มิได้กรานกฐิน, งวดที่ ๒ เป็นของพระที่กรานกฐินแล้ว). (ป.).

จีวร : ผ้าที่ใช้นุ่งห่มของพระในพระพุทธศาสนาผืนใดผืนหนึ่งก็ได้ ในจำนวน ๓ ผืนที่เรียกว่า ไตรจีวร คือผ้าทาบ (สังฆาฏิ) ผ้าห่ม (อุตราสงค์) และผ้านุ่ง (อันตรวาสก); แต่ในภาษาไทย นิยมเรียกเฉพาะผ้าห่มคืออุตราสงค์ ว่า จีวร ดู ไตรจีวร ด้วย

จีวรมรดก : จีวรของภิกษุหรือสามเณรผู้ถึงมรณภาพ (มตกจีวร) สงฆ์พึงมอบให้แก่คิลานุปฐาก (ผู้พยาบาลคนไข้) ด้วยญัตติทุติยกรรม อย่างไรก็ตาม อรรถกถาแสดงมติไว้ว่า กรณีเช่นนี้เป็นกรรมไม่สำคัญนัก จะทำด้วยอปโลกนกรรม ก็ควร

จีวรอธิษฐาน : จีวรครอง, ผ้าจำกัดจำนวน ๓ ผืนที่อธิษฐานคือ กำหนดไว้ใช้ประจำตัวตามที่พระวินัยอนุญาตไว้ตรงข้ามกับ อดิเรกจีวร

ไตรจีวร : จีวร ๓, ผ้า ๓ ผืนที่พระวินัยอนุญาตให้ภิกษุมีไว้ใช้ประจำตัว คือ ๑.สังฆาฏิ ผ้าทาบ ๒.อุตราสงค์ ผ้าห่ม เรียกสามัญในภาษาไทยว่าจีวร ๓.อันตรวาสก ผ้านุ่ง เรียกสามัญว่า สบง

จีวรกรรม : การทำจีวร, งานเกี่ยวกับจีวร เช่น ตัด เย็บ ย้อม เป็นต้น

จีวร : (นปุ.) ผ้า วิ. จียตีติ จีวรํ. จิ จเย, อีวโร. ศัพท์จีวร นี้แปลว่าผ้า หมายถึงผ้าทุกชนิด ไทยนำคำจีวรมาใช้ออกเสียงว่า จีวอน ใช้ ในความหมาย ๒ อย่างคือหมายถึงผ้าของ ภิกษุทั้ง ๓ ผืน ได้แก่ ผ้านุ่ง ผ้าห่ม และ ผ้าสังฆาฏิ ได้ในคำว่า บาตรจีวร หรือไตร จีวรอย่าง ๑ หมายเอาเฉพาะผ้าห่มอย่าง เดียวได้ในคำว่า สบง จีวร สังฆาฏิ นี้อีก อย่าง ๑.

จีวรกณฺณ : นป. มุมจีวร, ชายจีวร

จีวรกมฺม : (นปุ.) การทำซึ่งผ้า, การทำจีวร คือ การสุ (ทำให้สะอาด) แล้วตัดเย็บและย้อม.

จีวรการ : ป. คนทำจีวร, ช่างตัดเย็บจีวร

จีวรการสมย : ป. สมัยเป็นที่กระทำซึ่งจีวร, ระยะกาล (ที่ทรงอนุญาตไว้) เพื่อการทำจีวร, คราวที่พระทำจีวร

จีวร : จีวรํ

กฏในเรื่องผ้าจีวร : มริยาทํ

ผ้าจีวร : อุตฺตราสงฺโค

ห่มจีวร : จีวรํ อจฺฉาเทตฺวา, จีวรํ ปริทหิตฺวา, จีวรํ ปารุปิตฺวา