ปัจฉิม : (N) ; West ; Syn:ประจิม, ทิศตะวันตก, ทิศปัจฉิม ; Ant:บูรพา, ตะวันออก ; Def:ชื่อทิศตะวันตก ; Samp:ว่าแล้วทางขุนศึกใหญ่ก็ได้สั่งให้ไพร่พลทหารเคลื่อนทัพไปยังทิศปัจฉิมอย่างระมัดระวัง ; Unit:ทิศ

ปัจฉิม : (ADJ) ; last ; Related:concluding, closing ; Ant:ปฐม ; Def:ที่หลัง, ภายหลัง, ข้างหลังสุด ; Samp:บทสรุปที่สำคัญของการประชุมนี้จะถูกจัดพิมพ์รวมอยู่ในปัจฉิมบท

ปัจฉิมนิเทศ : (N) ; post training ; Def:การให้คำแนะนำเมื่อจบการศึกษา ; Samp:ปัจฉิมนิเทศเป็นประเพณีของโรงเรียนที่ปฏิบัติมาทุกปีสำหรับผู้สำเร็จการศึกษา

ปัจฉิมภาค : (N) ; after-part ; Related:latter end, latter period ; Syn:ช่วงสุดท้าย, ช่วงเวลาหลัง ; Ant:ปฐมภาค ; Def:ส่วนเบื้องปลาย ; Samp:ในช่วงเวลาปัจฉิมภาคของการเรียนการสอนเด็กๆ ต่างพากันเรียนอย่างขะมักเขม้น

ปัจฉิมยาม : (N) ; latter period ; Def:ยามหลัง, ยามที่สุด ; Samp:เขาคิดว่าถ้าเขาเร่งเก็บเงินไปเรื่อยๆ ตั้งแต่ตอนนี้ เมื่อถึงภายภาคปัจฉิมยามเขาก็สามารถอยู่ได้อย่างมีความสุข

ปัจฉิมวัย : (N) ; old-age ; Related:final period of life ; Syn:วัยชรา ; Ant:ปฐมวัย ; Samp:ไม่น่าเชื่อว่าคนปัจฉิมวัยอย่างคุณป้ายังจะสามารถรักษาความสาวได้เพียงนี้

ปฐมนิเทศ : (N) ; orientation ; Syn:การอบรมเบื้องต้น, การแนะนำเบื้องต้น, การชี้แนว ; Ant:ปัจฉิมนิเทศ ; Def:การอบรมเพื่อชี้แนะแนวทางการปฏิบัติเบื้องต้นในการศึกษาหรือการทำงาน ; Samp:มหาวิทยาลัยจัดปฐมนิเทศนักศึกษา

ปัจฉิม, ปัจฉิม- : [ปัดฉิม, ปัดฉิมมะ-] ว. ตะวันตก; ภายหลัง, ทีหลัง, ข้างหลังสุด. (ป. ปจฺฉิม).

ปัจฉิมยาม : [ปัดฉิมมะ-] น. ยามหลัง, ยามสุดท้าย, ในบาลีแบ่งคืน ออกเป็น ๓ ยาม กำหนดยามละ ๔ ชั่วโมง เรียกว่า ปฐมยาม มัชฌิมยาม และปัจฉิมยาม ปัจฉิมยามกำหนดเวลาตั้งแต่ตี ๒ หรือ ๒ นาฬิกา ถึงย่ำรุ่ง หรือ ๖ นาฬิกา.

ปัจฉิมพรรษา : [ปัดฉิมมะพันสา, ปัดฉิมพันสา] น. ''พรรษาหลัง'', ช่วงระยะเวลาที่ภิกษุเข้าอยู่จำพรรษาหลัง คือตั้งแต่วันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๙ ถึงขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒, คู่กับ บุริมพรรษา หรือ ปุริมพรรษา. (ป. ปจฺฉิม + ส. วรฺษ).

ปัจฉิมชน : [ปัดฉิมมะ-] น. ชนที่เกิดภายหลัง.

ปัจฉิมทิศ : [ปัดฉิมมะทิด] น. ทิศตะวันตก.

ปัจฉิมกิจ : ธุระที่พึงทำภายหลัง, กิจที่พึงทำตอนท้าย เช่น ปัจฉิมกิจแห่งอุปสมบทมี ๖ ได้แก่ วัดเงาแดด, บอกประมาณแห่งฤดู, บอกส่วนแห่งวัน, บอกสังคีติ (บอกรวบหรือบอกประมวล เช่น วัดที่บวช อุปัชฌาย์ กรรมวาจาจารย์ และจำนวนสงฆ์ เป็นต้น) บอกนิสัย ๔ และบอกอกรณียกิจ ๔ (ที่รวมเรียกอนุศาสน์)

ปัจฉิมภพ : ภพหลัง, ภพสุดท้าย ดู ปัจฉิมชาติ

ปัจฉิมชาติ : ชาติหลัง คือ ชาติสุดท้ายไม่มีชาติใหม่หลังจากนี้อีกเพราะดับกิเลสได้สิ้นเชิงแล้ว

ปัจฉิมทัสสนะ : ดูครั้งสุดท้าย, เห็นครั้งสุดท้าย

ปัจฉิมทิส : ทิศเบื้องหลัง หมายถึง บุตร ภรรยา ดู ทิศหก

ปจฺฉิม : ค. เกิดภายหลัง, มีในภายหลัง

ปุริมวสฺส : (ปุ. นปุ.) พรรษต้น, วันเข้าพรรษาต้น. การอธิษฐานเข้าพรรษา ตั้งแต่แรม ๑ ค่ำ เดือน ๘ เรียกว่า ปุริมพรรษา บุริมพรรษา. ถ้าหากมีความจำเป็นเข้าไม่ทันมีพระบรมพุทธานุญาตให้อธิษฐานเข้าวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๙ เรียกปัจฉิมพรรษา.

มชฺฌิมโพธิกาล : (ปุ.) กาลเป็นที่ตรัสรู้มีในท่ามกลาง, มัชฌิมโพธิกาล คือกาลเป็นไประหว่างปฐมโพธิกาลและปัจฉิมโพธิกาลได้แก่ เรื่องพระพุทธประวัติระหว่างปฐมโพธิกาลและปัจฉิมโพธิกาล.

มชฺฌิมวย : (ปุ.) วัยมีในท่าม กลาง, วัยกลาง คือระหว่างปฐมวัย กับปัจฉิมวัย, วัยกลางคน คือคนมีอายุตั้งแต่ ๒๖ ถึง ๕๐ ปี.

มนฺทาร : (ปุ.) มันทาระ ชื่อภูเขาข้างทิศปัจฉิม. มนฺท+อรฺ ธาตุในความไป ถึง เป็นไป ณ ปัจ. ฎีกาอภิฯ เป็น มนฺทร วิ. มนิทยติ สูริโย ยสฺมึ มนฺทโร. มนฺทปฺปโภ วา อรติ ยสฺมึ สูริโยติ มนฺทโร.

ทิศปัจฉิม : ปจฺฉิมทิสา [นปุ.]

สุดท้าย : ปจฺฉิม, ปนฺต, ปริยนฺต, อนฺต, อนฺติม, โอสาน

สุดท้าย, หลัง : จริม, ปจฺฉิม, ปริยนฺต, อนฺต, อนฺติม

สาวกองค์สุดท้าย : ปจฺฉิมสาวโก