ภิกษุณี : (N) ; Buddhist nun ; Syn:พระภิกษุณี ; Ant:ภิกษุ ; Def:หญิงที่บวชเป็นพระในพระพุทธศาสนา ; Samp:ดร.ฉัตรสุมาลย์ กบิลสิงห์ เป็นผู้ซึ่งมีความตั้งใจแน่วแน่ที่จะอุปสมบทเป็นภิกษุณีให้ได้ ; Unit:รูป, องค์

ภิกขุนี : (N) ; female Buddhist monk ; Related:Buddhist nun ; Syn:ภิกษุณี ; Ant:ภิกขุ, ภิกษุ ; Def:หญิงที่บวชเป็นพระในพระพุทธศาสนา ; Unit:รูป

ภิกขุ : (N) ; Buddhist monk ; Syn:ภิกษุ ; Ant:ภิกขุนี, ภิกษุณี ; Def:ชายที่บวชเป็นพระในพระพุทธศาสนา ; Samp:ศาลฎีกาตัดสินว่าผิดภิกขุรูปนั้นจะต้องสละสมณเพศ ; Unit:รูป

พุทธบริษัท : (N) ; Buddhist ; Def:บริษัทของพระพุทธเจ้า, คนที่นับถือพระพุทธเจ้าแบ่งเป็น 4 กลุ่ม เรียกว่า บริษัท 4 คือ ภิกษุ, ภิกษุณี, อุบาสก และอุบาสิกา ; Samp:พระพุทธเจ้าได้ทรงตรัสเอาไว้ว่า ผู้ที่สืบทอดพระพุทธศาสนาก็คือ พุทธบริษัท 4 ; Unit:คน

อุบาสิกา : (N) ; laywoman ; Ant:อุบาสก ; Def:คฤหัสถ์ผู้หญิงที่นับถือพระพุทธศาสนาอย่างมั่นคง ; Samp:พระพุทธเจ้าได้ทรงตรัสเอาไว้ว่า ผู้ที่สืบทอดพระพุทธศาสนา ก็คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก และอุบาสิกา ; Unit:คน

ภิกษุณี : น. หญิงที่บวชเป็นพระในพระพุทธศาสนา. (ส.; ป. ภิกฺขุนี).

ภิกขุนี : น. ภิกษุณี. (ป.; ส. ภิกฺษุณี).

จตุบริษัท : น. บริษัท ๔ เหล่า, ถ้าเป็นพุทธบริษัท คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา, ถ้าเป็นราชบริษัทหรือประชุมชนทั่วไป ได้แก่ กษัตริย์ พราหมณ์ คฤหบดี สมณะ. (ป.).

ภิกษุณีสงฆ์ : หมู่แห่งภิกษุณี, ประดาภิกษุณีทั้งหมดกล่าวโดยส่วนรวมหรือโดยฐานเป็นชุมนุมหนึ่ง, ภิกษุณีตั้งแต่ ๔ รูปขึ้นไป ประชุมกันเนื่องในกิจพิธี

เมตติยาภิกษุณี : ภิกษุณีผู้เป็นตัวการรับมอบหมายจากพระเมตติยะและพระภุมมชกะมาเป็นผู้โจทพระทัพพมัลลบุตรด้วยข้อหาปฐมปาราชิก

อุปัสสยะของภิกษุณี : ส่วนที่อยู่ของภิกษุณีตั้งอยู่ในอาวาสที่มีภิกษุอยู่ด้วย แต่อยู่โดยเอกเทศ ไม่ปะปนกับภิกษุ; เรียกตามศัพท์ว่า ภิกขุนูปัสสยะ

จตุบริษัท : บริษัท ๔ เหล่า คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา

บริษัท ๔ : ชุมชนชาวพุทธ ๔ พวก คือ ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา

จตุปริสา : อิต. บริษัทสี่ได้แก่ภิกษุ, ภิกษุณี, อุบาสก และอุบาสิกา

เถรี : (อิต.) พระเถระหญิง, พระเถรี ( ภิกษุณี ผู้มีพรรษาครบ ๑๐ แล้ว).

ภิกฺขุนี : (อิต.) ภิกษุณี พระผู้หญิง ของพระพุทธ ศาสนา เป็นบริษัทที่ ๒ ในบริษัท ๔. ภิกฺขุ+อินี อิต. เป็นพระที่บวชจากสงฆ์ ๒ ฝ่าย คือจากภิกษุณีสงฆ์ และภิกษุสงฆ์รักษาสิกขาบท (ศีล) ๓๑๑ สิกขาบท.

เถรี, - เถริกา : อิต. พระเถรี, ภิกษุณีผู้ใหญ่; หญิงแก่, หญิงชรา

สามเณรี : (อิต.) หญิงผู้เป็นเหล่ากอของสมณะ, หญิงผู้เป็นสามเณร, สามเณรหญิง, สามเณรี หญิงผู้ดำรงเพศอย่างภิกษุณีแด่สมาทานศีล ๑๐.

สิกฺขมานา : (อิต.) นางสิกขมานา ชื่อของสามเณรี ผู้มีอายุครบ ๑๘ ปี แล้ว รักษาสิกขาบทตั้งแต่ปาณาติปาตา เวรมณี ถึง วิกาลโภชนา เวรมณี ๖ สิกขาบทไม่ให้ขาดครบ ๒ ปี จึงจะอุปสมบทเป็นภิกษุณีได้ ถ้าขาดสิกขาบทใดสิกขาบท ๑ ต้องนับตั้งต้นไปใหม่จนครบ ๒ ปี จึงจะอุปสมบทได้. วิ. สิกฺขตีติ สิกฺขมานา สิกฺขฺ วิชฺโชปาทานาเน, มาโน.

อุทกสาฏิกา : (อิต.) ผ้าสำหรับผลัดอาบน้ำ. ผ้าอาบน้ำของภิกษุณีใช้ได้ทุกฤดู เพราะมี พระบัญญัติห้ามมิให้ภิกษุณีเปลือยกาย.

อุภโตปญฺญตฺติ : (อิต.) บัญญัติสองฝ่าย คือ บัญญัติสำหรับภิกษุและภิกษุณี.

อุภโตสงฺฆ : ป. สงฆ์สองฝ่าย คือ ภิกษุสงฆ์และภิกษุณีสงฆ์

เอกโตปญฺญ ตฺติ : (อิต.) เอกโตบัญญัติ (บัญญัติ สำหรับภิกษุหรือภิกษุณี เพียงฝ่ายใดฝ่าย หนึ่ง).