วัตร : (N) ; observance of precepts ; Syn:ความประพฤติ, การปฏิบัติ ; Samp:ท่านเป็นพระเถระที่มีวัตรปฏิบัติเคร่งครัด น่าเลื่อมใส

วัตร : (N) ; duty ; Related:responsibility, obligation, bounden duty, routine ; Syn:กิจ, หน้าที่ ; Def:กิจที่พึงกระทำ ; Samp:การเดินบิณฑบาต นั่งสมาธิ สวดมนตร์เป็นวัตรปฏิบัติของพระ

ธุดงควัตร : (N) ; ascetic practices ; Related:regular practices of a pilgrim, austerity practices ; Syn:ธุดงค์ ; Def:กิจอันภิกษุผู้ถือธุดงค์ควรทำ

พัตร : (N) ; cloth ; Syn:พัสตร์, ผ้า, แพรพรรณ, ภูษา ; Def:เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม

ทศพิธราชธรรม : (N) ; virtues of the king ; Def:จริยาวัตรที่พระเจ้าแผ่นดินควรประพฤติเป็นหลักธรรมประจำพระองค์ หรือคุณธรรมของผู้ปกครองบ้านเมือง มี 10 ประการ คือ ทาน ศีล บริจาค อาชวะ มัทวะ ตบะ อักโกธะ อวิหิงสา ขันติ อวิโรธนะ ; Samp:พระเจ้าอยู่หัวทรงเปี่ยมด้วยทศพิธราชธรรมอย่างสมบูรณ์ ; Unit:ประการ, ข้อ

ธุดงค์ : (N) ; pilgrimage ; Related:travel, wayfaring, trip ; Def:องค์คุณเครื่องกำจัดกิเลส, ชื่อวัตรปฏิบัติอย่างเคร่งครัดของภิกษุ มี 13 อย่าง เช่น การอยู่ในป่า การอยู่โคนไม้

อยู่กรรม : (V) ; be under interdiction ; Related:stay alone at a peaceful place, be under penalty of infringement on the Buddhist ruling ; Def:แยกตนออกไปประพฤติวัตรเพื่อออกจากอาบัติสังฆาทิเสส (ใช้แก่ภิกษุ) ; Samp:พระรูปนั้นต้องอยู่กรรมเพื่อออกจากอาบัติ

ความสำรวม : (N) ; carefulness ; Related:caution ; Syn:การระมัดระวัง ; Samp:ภิกษุมีความสำรวมและมีวัตรจริยาอันน่าเสื่อมใส

คู่ควร : (V) ; fit ; Related:be suitable, be proper, be appropriate ; Syn:เหมาะกัน, สมกัน, เสมอกัน ; Def:มีคุณค่าเหมาะกัน ; Samp:พระรูปนี้เป็นผู้ที่มีเรื่องราวและวัตรปฏิบัติคู่ควรแก่การกราบไหว้บูชายิ่งนัก

พัสตร์ : (N) ; cloth ; Syn:พัตร, ผ้า, ภูษา, แพรพรรณ ; Def:เสื้อผ้าเครื่องนุ่งห่ม

เรียกตัว : (V) ; summon ; Related:call someone to come ; Ant:ส่งตัว ; Def:เรียกให้มา ; Samp:ป.ป.ช. เรียกตัว พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร และคุณหญิงพจมาน ชินวัตร มาให้ปากคำเรื่องหุ้น

ผ้า : (N) ; cloth ; Related:fabric, textile, clothes, clothing ; Syn:ภูษา, วัตถาภรณ์, พัสตร์, พัตร ; Def:สิ่งที่ทําด้วยเยื่อใย เช่นฝ้าย ไหม ขนสัตว์ โดยวิธีทอหรืออัดให้เป็นผืน ; Samp:คนนิยมไปซื้อผ้าที่พาหุรัดเพราะราคาถูก ; Unit:ผืน, ชิ้น

วัตร, วัตร : [วัด, วัดตฺระ] น. กิจพึงกระทํา เช่น ทำวัตรเช้า ทำวัตรเย็น, หน้าที่ เช่น ข้อวัตรปฏิบัติ, ธรรมเนียม เช่น ศีลาจารวัตร; ความประพฤติ เช่น พระราชจริยวัตร, การปฏิบัติ เช่น ธุดงควัตรอุปัชฌายวัตร, การจำศีล. (ป. วตฺต; ส. วฺฤตฺต).

วัตรปฏิบัติ : [วัดตฺระ] น. การปฏิบัติตามหน้าที่หรือตามศีล.

บอกวัตร : (โบ) ก. บอกข้อปฏิบัติที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา เมื่อทําวัตร เย็นเสร็จแล้ว.

จริยวัตร, จริยาวัตร : น. หน้าที่ที่พึงประพฤติปฏิบัติ; ความประพฤติ ท่วงทีวาจา และกิริยามารยาท.

ธุดงควัตร : [ทุดงคะวัด] น. กิจอันภิกษุผู้ถือธุดงค์ควรทํา.

วัตร : กิจพึงกระทำ, หน้าที่, ธรรมเนียม, ความประพฤติ, ข้อปฏิบัติ จำแนกออกเป็น กิจวัตร วาด้วยกิจที่ควรทำ (เช่น อุปัชฌายวัตร สัทธิวิหาริกวัตร อาคันตุกวัตร) ๑.จริยาวัตร ว่าด้วยมารยาทอันควรประพฤติ (เช่น ไม่ทิ้งขยะทางหน้าต่างหรือทิ้งลงนอกฝานอกกำแพง ไม่จับวัตถุอนามาส) ๑.วิธีวัตร ว่าด้วยแบบอย่างที่พึงกระทำ (เช่น วิธีเก็บบาตร วิธีพับจีวร วิธีเปิดปิดหน้าต่างตามฤดู วิธีเดินเป็นหมู่)๑, วัตรส่วนมากมาในวัตตขันธกะ

วัตรบท ๗ : หลักปฏิบัติ หรือข้อที่ถือปฏิบัติประจำ ๗ อย่าง ที่ทำให้มฆมาณพได้เป็นท้าวสักกะหรือพระอินทร์คือ ๑.มาตาเปติภโร เลี้ยงมารดาบิดา ๒.กุเลเชฏฺฐาปจายี เคารพผู้ใหญ่ในตระกูล ๓.สณฺหวาโจ หรือ เปสุเณยฺยปฺปหายี ไม่พูดส่อเสียด พูดสมานสามัคคี ๕.ทานสํวิภาครโต หรือ มจฺเฉรวินย ชอบเผื่อแผ่ให้ปัน ปราศจากความตระหนี่ ๖.สจฺจวาโจ มีวาจาสัตย์ ๗.อโกธโน หรือ โกธาภิกู ไม่โกรธ ระงับความโกรธได้

วัตรปฏิบัติ : การปฏิบัติตามหน้าที่, การทำตามข้อปฏิบัติที่พึงกระทำเป็นประจำ, ความประพฤติที่เป็นไปตามขนบธรรมเนียมแห่งเพศ ภาวะหรือวิถีดำเนินชีวิตของตน

ศีลวัตร : ศีลและวัตร, ศีลและพรต, ข้อที่จะต้องสำรวมระวังไม่ล่วงละเมิด ชื่อว่าศีล ข้อที่พึงถือปฏิบัติชื่อว่า วัตร, หลักความประพฤติทั่วไป อันจะต้องรักษาเสมอกัน ชื่อว่า ศีล ข้อปฏิบัติพิเศษเพื่อฝึกฝนตนให้ยิ่งขึ้นไป ชื่อว่า วัตร

บิณฑจาริกวัตร : วัตรของผู้เที่ยวบิณฑบาต, ธรรมเนียมหรือข้อควรปฏิบัติสำหรับภิกษุที่จะไปรับบิณฑบาต เช่น นุ่งห่มให้เรียบร้อย สำรวมกิริยาอาการ ถือบาตรภายในจีวรเอาออกเฉพาะเมื่อจะรับบิณฑบาต กำหนดทางเข้าออกแห่งบ้านและอาการของชาวบ้านที่จะให้ภิกขาหรือไม่ รับบิณฑบาตด้วยอาการสำรวม รูปที่กลับมาก่อน จัดที่ฉัน รูปที่มาทีหลัง ฉันแล้วเก็บกวาด

ตป : (ปุ.) ความเพียร เครื่องเผากิเลส, คุณ ธรรมอันยังกิเลสให้ร้อน, คุณธรรมอันยัง กิเลสให้เร่าร้อน (แห้ง), ความร้อน, ความสำรวม, ความเพียร, ธรรม, วัตร, พรต (ธรรมมีศีลเป็นต้น ความบำเพ็ญพรตเผา กิเลส), ศีล, ตบะ. วิ. กิเลเส ตาเปตีติ ตโป. ตปฺ ทาเห สนฺตาเป วา, อ. ส. ตปสฺ.

นิยม : (ปุ.) การกำหนด, การหมายไว้, การจำ ศีล, ความกำหนด, ความแน่นอน, ความพร้อมกัน, ความประพฤติ, ความชอบ, ความนับถือ, วัตร, พรต, พรตที่ประพฤติ ตามกาล. นิปุพฺโพ, ยมุ อุปรเม, อ. คำนิยม ไทยใช้เป็นกิริยา ในความหมายว่า ชมชอบ ชื่นชม ยินดี ยอมรับ นับถือ. ส. นิยม.

ขุทฺทานุขุทฺทก : (นปุ.) วัตรน้อย และวัตรน้อย- โดยลำดับ, วัตรน้อยและวัตรใหญ่ (จูฬวตฺ- ตมหาวตฺต) วัตรปฏิบัติน้อยใหญ่, วัตร ปฏิบัติอันเป็นขนบธรรมเนียมอันดีงาม.

กณฺฏกาปสฺสย : ป. เตียงนอนที่ทำด้วยหนังสัตว์มีหนามหรือตะปูแหลมรองรับอยู่เบื้องล่าง (เป็นวัตรของนักพรตเปลือยจำพวกหนึ่ง)

กณภกฺข : ๑. นป. การกินรำ, การประพฤติวัตรของนักพรตจำพวกหนึ่ง ; ๒. ค. ผู้มีรำเป็นอาหาร

กฏิกาวัตร : กติกวตฺตํ

จริยาวัตร : จริยา

พระจริยาวัตร : จริยา